1. Hukuk Dairesi 2015/12818 E. , 2018/9896 K.

[İctihat]

1. Hukuk Dairesi 2015/12818 E. , 2018/9896 K.

'İçtihat Metni'
......
Taraflar arasında görülen davada
Davacı, mirasbırakan annesi ... .....’ın çekişme konusu 227 ada 2 parsel sayılı taşınmazı davalı oğlu ...’a satış suretiyle devrettiğini, temlikin mirastan mal kaçırma amaçlı ve muvazaalı olduğunu ileri sürerek, davalı adına olan tapu kaydının iptali ile miras payı oranında adına tesciline karar verilmesini istemiştir.
Davalı, davanın reddini savunmuştur.
Mahkemece, muvazaa iddiasının kanıtlandığı gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
Karar, davalı vekili tarafından süresinde temyiz edilmiş olmakla, Tetkik Hakimi ...’un raporu okundu, düşüncesi alındı. Dosya incelendi, gereği görüşülüp, düşünüldü.

-KARAR-

Dosya içeriğine, toplanan delillere, hükmün dayandığı yasal ve hukuksal gerekçeye, delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına ve özellikle davalı vekilince tanık listesi süresinde verilmeyip, bundan sonraki ilk celsede davalı tanıkları hazır edilmediği, davalı tarafça süresinden sonra tanık listesi verilmesine davacı vekilinin muvafakat etmediği saptanarak mahkemece davalı tanıklarının dinlenmelerine yer olmadığına karar verilmesinin doğru olduğu gözetilerek, davanın kabulüne karar verilmiş olmasında bir isabetsizlik bulunmadığına göre davalının yerinde bulunmayan temyiz itirazının reddiyle, usul ve yasaya uygun olan hükmün ONANMASINA, aşağıda yazılı 22.757.96.-TL bakiye onama harcının temyiz eden davalıdan alınmasına, 07.05.2018 tarihinde oyçokluğuyla karar verildi.
.....


- KARŞI OY-

Dava muris muvazaası hukuksal nedenine dayalı tapu iptal ve tescil istemine ilişkindir.
Mahkemece, muvazaa idiasının kanıtlandığı gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
Davalı, davacı tanıklarının varsayıma dayalı beyanlarına itibar edilerek davanın kabulünün doğru olamadığını, 03.10.2013 tarihli oturumda verilen iki haftalık kesin sürede her iki tarafın da tanık listesi ibraz etmediğini, 30.10.2013 tarihli tanık listesiyle birlikte gider avansını yatırıp, tanıklarının davatiye ile çağrılması taleplerinin mahkemece kabul edilmediğini, sonra da tanıkların kesin sürede bildirilmediği gerekçersiyle tanık dinletme taleplerinin reddedildiğini, savunma haklarının kısıtlandığı ve tanıkları dinlenmeden verilen kararın hakkaniyete, kanunlar önünde eşitlik ve adalet ilkelerine aykırı oldugunu ileri sürerek kararı temyiz etmiştir.
Daire çoğunlugu ile aramızda ki uyuşmazlık, ön inceleme duruşmasında verilen kesin süreden sonra her iki tarfça tanık listesi verilmesine rağmen, davalı tanıklarının davetiye ile çağrılarak duruşmada dinlenmesi talepleri kabül edilmeyerek sadece davacı tanıkları dinlenerek sonuca gidilmesinin, mahkeme önünde silahların eşitliği ilkesine aykırılık ve savunma hakkının ihlali niteliğinde olup olmadığı noktasında toplanmaktadır.
Mahkemece, 03.10.2013 tarihli ön inceleme oturumunun 2 nolu ara kararıyla, ' Davalı tarafın delillerini ve tanıklarını bildirmeleri, herbir tanık için 30,00TL tanıklık ücreti, 8,00 TL davetiye giderinin varsa avanstan yoksa ikmal edilmesi için 2 haftalık kesin süre verilmesine, süreye riayetsizlik halinde mevcut duruma göre karar verileceğinin ihtarına, ihtar edildi', 3. nolu ara kararıyla 'Davacı tarafa tanıklarını bildirmesi, her bir tanık için 30,00TL tanıklık ücreti, 8,00 TL davetiye giderinin varsa avanstan yoksa ikmal edilmesi için 2 haftalık kesin süre verilmesine, süreye riayetsizlik halinde mevcut duruma göre karar verileceğinin ihtarına, ihtar edildi', 4 nolu ara kararıyla da 'Bildirilen ilk iki davacı tanığı adına davetiye çıkarılmasına', duruşmanın 06.02.2014 tarihine bırakılmasına karar verildiği saptanmıştır.
Davalı vekili 30.10.2013 tarihli dilekçesiyle '..... bayramı tatili ve devamında ..... Bayramı tatilinin araya girmesiyle tanık listesinin sunulduğu, fiili olarak tanıklarını dinletmeye hazır olduklarını, bu yöndeki (kesin süre) Yargıtay kararları esas alınarak tanık dinletme taleplerinin kabulüyle ad ve adresleri bildirilen tanıklara davetiye tebliği ve 06.02.2014 tarihli oturumda dinlenmelerinin' talep edildiği, aynı gün 84.00TL gider avansının mahkeme veznesine yatırıldığı, dilekçe üzerine, 'Ara kararı olmadığı için davalı tanıklarına davetiye çıkmadığı' kaydının konulduğu tespit edilmiştir.
Davacı vekilinin, kesin süreden sonra, 07.11.2013 tarihli dilekçeyle tanık listesi verdiği, adı geçen iki tanığın davetiye ile çağrılarak, 06.02.2014 tarihli oturumda dinlendiği, oturumun 1 nolu ara kararıyda, davalı tanık listesi iki haftalık kesin sürede verilmediğinden, davalı tanıklarının dinlenmesine yer olmadığına karar verilmiştir.
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunun 240. maddesinde tanık gösterme şekli düzenlenmiş, aynı kanunun 243/1 maddesinde,' Tanık davetiye ile çağrılır. Ancak, davetiye gönderilmeden taraflarca hazır bulundurulan tanık da dinlenir. Şu kadar ki, tanık listesi için kesin süre verildiği ve dinlenme gününün belirlendiği hallerde, liste verilmemiş olsa dahi taraf, o duruşmada hazır bulundulursa tanık dinlenir.' şeklinde düzenleme yapılmıştır.
Bilindiği üzere, davaların kısa zamanda sonuçlandırılması, adaletin bir an önce tecellisi için, taraflarca veya mahkemelerce yapılması gereken bir kısım adli işlemler sürelere bağlanmıştır. Bu sürelerin bazılarını kanun bizzat belirlerken bir kısmını işin özelliğine, tarafların durumlarına göre belirlenmesi için hakime bırakmıştır. Kanuni süreler açıkça belirtilen ayrıcalıklar dışında kesindir. Hakimin belirlediği süreler ise kural olarak kesin değildir. Hakim tayin ettiği süreyi henüz dolmadan azaltıp çoğaltacağı gibi, süre geçtikten sonra da tarafın isteği üzerine yeni bir süre tanıma yoluna da gidebilir. Bu takdirde verilen ikinci süre kesindir. Ancak, hakim kendi belirlediği sürenin kesin olduğuna da karar verebilir. Kesin sürenin tayin edilmesi halinde, karşı taraf yararına usulü kazanılmış hak doğacağı da kuşkusuzdur.
../...



Hemen belirtmek gerekir ki, ister kanun, isterse hakim tarafından tayin edilmiş olsun kesin süre içerisinde yerine getirilmeyen bir işlemin bu süre geçtikten sonra yerine getirilmesine yasal olanak yoktur. Böylece kesin sürenin kaçırılması o delile veya hakka dayanamamak gibi ağır sonuçları birlikle getirmekte, bazen davanın kaybedilmesine dahi neden olmaktadır. Bu itibarla geciken adaletin de bir adaletsizlik olduğu düşüncesinden hareketle, davaların yok yere uzamasını veya uzatılmak istenmesini engellemek üzere konan kesin süre kuralı, kanunun amacına uygun olarak kullanılmalı, davanın reddi için bir araç sayılmamalıdır. Öte yandan, kesin süre tarafların yanında hakimi de bağlayacağından uyulmaması halinde gereği hakim tarafından hemen yerine getirilmelidir.
Yargıtayın yerleşik uygulamasında, verilen kesin süreye rağmen tanık listesi verilmediği hallerde, duruşmadan önce listenin verilerek, giderin karşılanması ve tanıklara davetiye gönderilmesi veya tanıkların duruşmada hazır bulundurulması durumunda tanıklar dinlenmektedir. Yargıtayın bu uygulamasının temel nedeni, kesin sürenin, davanın sürüncemede kalmasını engellemek amacıyla konulmuş olması ve duruşma günü tanıkların hazır bulundurulması ile oturum ertelenmesine sebebiyet verilmemiş olması ve kesin süreden beklenen amacın gerçekleşmiş olması görüşüne dayanmaktadır.
Savunma hakkı Anayasamızın hak arama hürriyeti başlıklı 36. maddesinde 'Herkes, meşru vasıta ve yollardan faydalanmak suretiyle yargı mercileri önünde davacı veya davalı olarak iddia ve savunma ile adil yargılanma hakkına sahiptir.' düzenlemesi ile açıkça hüküm altına alınmıştır.
İddia ve savunma hakkı, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun hukuki dinlenilme haklı başlıklı 27. maddesi ile usûl hukukumuzda da yer almıştır..Anılan maddenin birinci fıkrasında davanın taraflarının kendi hakları ile bağlantılı olarak hukuki dinlenilme hakkına sahip oldukları belirtildikten sonra maddenin ikinci fıkrasında bu hakkın 'açıklama ve ispat hakkı'nı da içerdiği vurgulanmıştır. Davanın taraflarının, usul hukuku hükümlerine aykırı olarak ispat hakkını kullanmalarının kısıtlanması, iddia ve savunma hakkının kısıtlanması sonucunu doğurur.
Somut uyuşmazlıkta davalı vekiline tanıklarını bildirmesi için iki hafta kesin süre verilmiş, davalı tanık listesi 30.10.2013 tarihinde verilen kesin süreden sonra duruşma günü olan 06.02. 2014 gününden önce gider avansı mahkeme veznesine yatırılarak mahkemeye verilmiş, tanıkları fiilen dinletmeye hazır oldukları, tanıkların davetiye ile çağrılarak, 06.02.2014 günlü oturumda dinlenilmesi talep edilmiştir. Mahkemece, 03.10.2013 günlü oturum ara kararında sadece davacının bildirdiği iki, tanık için dinlenme kararı alındığından, davalı tanıklarının davet edilmediği anlaşılmaktadır.
Bu durumda, davalı tarafın duruşma gününden önce tanık listesini ve gider avansını mahkeme veznesine yatırıp, fiilen tanıklarını dinletmeye hazır olduklarını bildirip davetiyeyle çağrılmaları talebinin, ara kararıyla davalı tanıklarının çağrılmasına karar verilmediğinden reddedildiği, davalı tanıklarının 06.02.2014 günlü oturumda dinlenmesi yönünde mahkeme ara kararı olmadığına göre, HMK'nun 243/1 maddesinin uygulama yerinin de olmadığı, davalı tarafın, duruşma günden önce tanık listesini vermekle kesin süreden beklenen amacın hasıl olduğu, bu nedenle duruşma ertelenmesine sebebiyet vermediği gözetildiğinde, yerinde olmayan gerekçeyle davalı tanıklarının dinlenmemesi hukuki dinlenme hakkı ve savunma hakkının kısıtlanması, adil yargılanma hakkının ihlali sonucunu doğurduğu açıktır.
Açıklanan nedenlerle, davalı tanıklarının dinlenmesi, tüm deliller birlikte değerlendirilerek varılacak sonuça göre karar verilmesi gerektiği görüşünde olduğumdan, davalının temyiz itirazının kabulüyle, mahkeme kararının bozulması gerektiğini düşündüğümden, çoğunluğun mahkeme kararının onanması yönündeki görüşüne katılmıyorum.