1. Hukuk Dairesi 2017/3986 E. , 2018/14372 K.

[İctihat]

1. Hukuk Dairesi 2017/3986 E. , 2018/14372 K.

'İçtihat Metni'
MAHKEMESİ : ... BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ 1. HUKUK DAİRESİ
DAVA TÜRÜ : TAPU İPTALİ VE TESCİL


Taraflar arasında görülen tapu iptali ve tescil davası sonunda, ilk derece mahkemesince davanın reddine ilişkin verilen karar ... Bölge Adliye Mahkemesi 1.Hukuk Dairesince davacının istinaf başvurusunu kabulüyle ilk derece mahkemesinin kararının kaldırılmasına ve davanın kabulüne ilişkin olarak verilen karar davacı vekili ve davalı vekili tarafından yasal süre içerisinde temyiz edilmiş olmakla dosya incelendi, Tetkik Hakimi ...'in raporu okundu, açıklamaları dinlendi, gereği görüşülüp düşünüldü
-KARAR-

Dava, muris muvazaası hukuksal nedenine dayalı tapu iptali ve pay oranında tescil istemine ilişkindir.
Davacı, mirasbırakanları İsmail’in 61 ve 62 parsel sayılı taşınmazlarını, mirasçılardan mal kaçırma amaçlı ve muvazaalı olarak davalıya satış yoluyla temlik ettiğini ileri sürerek anılan taşınmazların tapu kayıtlarının iptali ile miras payı oranında adına tesciline karar verilmesini istemiştir.
Davalı, taşınmazları bedeli ödeyerek edindiğini belirterek davanın reddini savunmuştur.
Mahkemece, mirasbırakanın mal kaçırma kastıyla değil çocukları arasında denkleştirme yapma amacıyla temliklerin gerçekleştirdiği gerekçesi ile davanın reddine karar verilmiş, davacı vekilinin istinaf başvurusu üzerine, ... Bölge Adliye Mahkemesi 1.Hukuk Dairesi tarafından mirasbırakanın tüm mirasçıları kapsar biçimde ve hak dengesini gözeten bir paylaştırma yapmadığı, temliklerin muvazaalı olduğu gerekçesi ile istinaf başvurusunun kabulü ile ilk derece mahkemesi hükmünün ortadan kaldırılarak davanın kabulüne karar verilmiştir.
Dosya içeriği ve toplanan delillerden 1926 doğumlu mirasbırakan ...’in 05.03.2008 tarihinde ölümüyle, geride davacı oğlu ... ile dava dışı eşi .... ve çocukları ..., ..., ..., ..., ..., ......, ... ve ...’ın mirasçı olarak kaldıkları, mirasbırakanın maliki olduğu 61 parsel sayılı taşınmazdaki payını ve 62 parsel saylı taşınmazdaki payının ½’sini 17.06.2005 tarihinde satış suretiyle davalı ...’e temlik ettiği, davalının davacının oğlu olduğu anlaşılmaktadır.
Bilindiği üzere uygulamada ve öğretide 'muris muvazaası' olarak tanımlanan muvazaa, niteliği itibariyle nisbi (nitelikli-vasıflı) muvazaa türüdür. Söz konusu muvazaada mirasbırakan gerçekten sözleşme yapmak ve tapulu taşınmazını devretmek istemektedir. Ancak mirasçısını miras hakkından yoksun bırakmak için esas amacını gizleyerek, gerçekte bağışlamak istediği tapulu taşınmazını, tapuda yaptığı resmi sözleşmede iradesini satış veya ölünceye kadar bakma sözleşmesi doğrultusunda açıklamak suretiyle devretmektedir.
Bu durumda yerleşmiş Yargıtay içtihatlarında ve 0l.04.1974 tarih 1/2 sayılı İçtihadı Birleştirme Kararında açıklandığı üzere görünürdeki sözleşme tarafların gerçek iradelerine uymadığından, gizli bağış sözleşmesi de 4721 s. Türk Medeni Kanununun 706, 6098 s. Türk Borçlar Kanununun 237 (818 s. Borçlar Kanunun 213) ve Tapu Kanunun 26. maddelerinde öngörülen şekil koşullarından yoksun bulunduğundan, saklı pay sahibi olsun veya olmasın miras hakkı çiğnenen tüm mirasçılar dava açarak resmi sözleşmenin muvazaa nedeni ile geçersizliğinin tespitini ve buna dayanılarak oluşturulan tapu kaydının iptalini isteyebilirler.
Hemen belirtmek gerekir ki bu tür uyuşmazlıkların sağlıklı, adil ve doğru bir çözüme ulaştırılabilmesi, davalıya yapılan temlikin gerçek yönünün diğer bir söyleyişle mirasbırakanın asıl irade ve amacının duraksamaya yer bırakmayacak biçimde ortaya çıkarılmasına bağlıdır. Bir iç sorun olan ve gizlenen gerçek irade ve amacın tespiti ve aydınlığa kavuşturulması genellikle zor olduğundan bu yöndeki delillerin eksiksiz toplanılması yanında birlikte ve doğru şekilde değerlendirilmesi de büyük önem taşımaktadır. Bunun için de ülke ve yörenin gelenek ve görenekleri, toplumsal eğilimleri, olayların olağan akışı, mirasbırakanın sözleşmeyi yapmakta haklı ve makul bir nedeninin bulunup bulunmadığı, davalı yanın alış gücünün olup olmadığı, satış bedeli ile sözleşme tarihindeki gerçek değer arasındaki fark, taraflar ile mirasbırakan arasındaki kişisel ilişki gibi olgulardan yararlanılmasında zorunluluk vardır.
Öte yandan, mirasbırakanın, sağlığında hak dengesini gözeten kabul edilebilir ölçüde ve tüm mirasçıları kapsar biçimde bir paylaştırma yapmış olması durumunda, mal kaçırmak kastından söz edilmeyeceğinden olayda 01.04.1974 tarih 1/2 sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararının uygulanamayacağı kuşkusuzdur.
Somut olayda, yukarıda değinilen ilkeler ve tüm deliller birlikte değerlendirildiğinde, mirasbırakanın tüm çocuklarını toplayarak, oğullarına taşınmazlarını devredip, devredilen taşınmazlar karşılığında, erkek çocukları tarafından kızları ..., ..., ... ve ...’a para ödenmesini teklif ettiği, özellikle tanık olarak dinlenen mirasçı ...’ın ifadesinde, temlike konu 2 taşınmaza karşılık davalı ... tarafından satış bedeli olarak 8.000,00-TL’nin kendisine verildiğini ve bu parayı mirasçı olan tüm kızlara pay ettiğini söylediği, bu durumda temlikin bedel karşılığı olduğu, davacının mal kaçırma kastını ve muvazaa olgusunu kanıtlayamadığı açıktır.
Hal böyle olunca, davalının mirasçı olmadığı, kaldı ki paylaştırma savunmasında da bulunmadığı gözetilerek istinaf başvurusunun reddine karar verilmesi gerekirken yanılgılı değerlendirme ile yazılı şekilde karar verilmesi doğru değildir.
Davalının yerinde görülen temyiz itirazlarının kabulü ile 6100 sayılı HMK'nın 371/1-a maddesi gereğince ... Bölge Adliye Mahkemesi 1.Hukuk Dairesi kararının BOZULMASINA, HUMK'nın 373/2 maddesi gereğince dosyanın kararı veren ... Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesi’ne gönderilmesine, alınan peşin harcın temyiz edene geri verilmesine, 12.11.2018 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.