1. Hukuk Dairesi 2015/6311 E. , 2018/616 K.

[İctihat]

1. Hukuk Dairesi 2015/6311 E. , 2018/616 K.

'İçtihat Metni'
MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ

Taraflar arasında görülen tapu iptali ve tescil, tenkis davası sonunda, yerel mahkemece davanın kabulüne ilişkin olarak verilen karar davalı vekili tarafından yasal süre içerisinde temyiz edilmiş olmakla dosya incelendi, Tetkik Hakimi ...'nün raporu okundu, açıklamaları dinlendi, gereği görüşülüp düşünüldü

-KARAR-

Dava, muris muvazaası hukuksal nedenine dayalı tapu iptali ve tescil, olmazsa tenkis isteğine ilişkindir.
Davacı, mirasbırakan ...’nın ilk evliliğinden olan Almanya'da yaşan erkek çocuklarına terekesinin aktifinde hiçbir şey bırakmamak amacıyla 1190 parsel sayılı taşınmazı satış suretiyle davalı kızına devrettiğini, mirasbırakanın malvarlığının oldukça iyi olduğunu, taşınmazı satmasına gerek olmadığını, satışın gerçek bir satış olmayıp bağış niteliğinde olduğunu ileri sürerek, davalı adına kayıtlı tapunun iptali ile miras payı oranında adına tescile karar verilmesini istemiş, 22.09.2015 tarihli ıslah dilekçesi ile mümkün olmadığı takdirde tenkis istemiştir.
Davalı, dava dilekçesi tebliğ edildiğinde, davacının davadan vazgeçtiğini bildirdiğini, öz kardeşinin beyanına güvendiğini, temlikten davacının haberinin olduğunu, mal kaçırma amacının olmadığını, davacının talebinin mirasta iadeye ilişkin olduğunu belirterek davanın reddini savunmuştur.
Mahkemece, satışın muvazaalı olduğu gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
Dosya içeriği ve toplanan delillerden dava konusu 1190 parsel sayılı 300 m² kargir ev bahçesi nitelikli taşınmaz mirasbırakan ... adına kayıtlı iken 10.03.2003 tarihli satış akdi ile 9.000.000.000 TL bedelle davalı ...’ya temlik edildiği, 09.05.2006 tarihli işlemle, kısmen yola terk sonucu 293m² arsa nitelikli taşınmazda aynı tarihte kat irtifakı tesisi ile oluşan 10 adet bağımsız bölümün davalı ... adına tescil edildiği, 12.07.2006 tarihli işlemle 1,2,3,4,5,6 nolu bağımsız bölümün müteahhit şirkete devredildiği, 1 nolu bağımsız bölümün halen şirket adına kayıtlı olduğu, diğer bağımsız bölümlerin şirket tarafından 3. kişilere temlik edildiği, 7,8,9, ve 10 nolu bağımsız bölümlerin davalı adına kayıtlı olduğu, mirasbırakan ...’in 07.02.2009 tarihinde ölümü ile geriye mirasçı olarak dava dışı eşi ..., müşterek çocukları ... ve ... ile eski eşi ...’den olma çocukları davacı ...,davalı ..., dava dışı ... ve ...’in kaldıkları dinlenen davacı tanıklarının, taşınmazın değerinin altında satıldığını beyan ettikleri davacının, ... ve ...’e karşı açtığı ... 4. Asliye Hukuk Mahkemesi 2012/652 Esas, 2012/73 Karar sayılı davada 11432 ve 17127 parsel sayılı taşınmazlar yönünden muris muvazaası hukuksal nedenine dayalı tapu iptali ve tescil isteğinde bulunduğu, davadan feragat nedeniyle ret kararı verildiği, hükmün 10.09.2012 tarihinde kesinleştiği anlaşılmaktadır.
Bilindiği üzere uygulamada ve öğretide 'muris muvazaası' olarak tanımlanan muvazaa, niteliği itibariyle nisbi (mevsuf-vasıflı) muvazaa türüdür. Söz konusu muvazaada miras bırakan gerçekten sözleşme yapmak ve tapulu taşınmazını devretmek istemektedir. Ancak mirasçısını miras hakkından yoksun bırakmak için esas amacını gizleyerek, gerçekte bağışlamak istediği tapulu taşınmazını, tapuda yaptığı resmi sözleşmede iradesini satış veya ölünceye kadar bakma sözleşmesi doğrultusunda açıklamak suretiyle devretmektedir.
Bu durumda, yerleşmiş Yargıtay içtihatlarında ve 01.04.1974 tarihli 1/2 sayılı İçtihadı Birleştirme Kararında açıklandığı üzere görünürdeki sözleşme tarafların gerçek iradelerine uymadığından, gizli bağış sözleşmesi de Türk Medeni Kanunu'nun (TMK) 706., Türk Borçlar Kanunu'nun (TBK) 237. (Borçlar Kanunu'nun (BK) 213.) ve Tapu Kanunu'nun 26. maddelerinde öngörülen şekil koşullarından yoksun bulunduğundan, saklı pay sahibi olsun veya olmasın miras hakkı çiğnenen tüm mirasçılar dava açarak resmi sözleşmenin muvazaa nedeni ile geçersizliğinin tespitini ve buna dayanılarak oluşturulan tapu kaydının iptalini isteyebilirler.
Hemen belirtmek gerekir ki bu tür uyuşmazlıkların sağlıklı, adil ve doğru bir çözüme ulaştırılabilmesi, davalıya yapılan temlikin gerçek yönünün diğer bir söyleyişle miras bırakanın asıl irade ve amacının duraksamaya yer bırakmayacak biçimde ortaya çıkarılmasına bağlıdır. Bir iç sorun olan ve gizlenen gerçek irade ve amacın tespiti ve aydınlığa kavuşturulması genellikle zor olduğundan bu yöndeki delillerin eksiksiz toplanılması yanında birlikte ve doğru şekilde değerlendirilmesi de büyük önem taşımaktadır. Bunun için de ülke ve yörenin gelenek ve görenekleri, toplumsal eğilimleri, olayların olağan akışı, mirasbırakanın sözleşmeyi yapmakta haklı ve makul bir nedeninin bulunup bulunmadığı, davalı yanın alım gücünün olup olmadığı, satış bedeli ile sözleşme tarihindeki gerçek değer arasındaki fark, taraflar ile miras bırakan arasındaki beşeri ilişki gibi olgulardan yararlanılmasında zorunluluk vardır.
Öte yandan, muvazaa iddiasına dayalı davalarda mirasbırakanın kastının açık bir şekilde saptanması gerekmektedir. Bu kapsamda HMK 190. madde ve TMK 6. madde gereğince herkes iddiasını ispatla mükelleftir.
Somut olay, yukarıda değinilen olgular, açıklanan ilkeler çerçevesinde değerlendirildiğinde, davacının iddialarını ispat edecek deliller ortaya koymadığı, dinlenen davacı tanıklarının da muvazaanın varlığı konusunda kesin beyanda bulunmadıkları, salt bedeller arasındaki oransızlığın tek başına muvazaanın delili olamayacağı temlikin mal kaçırma amaçlı yapılmadığı, işlemin gerçek satış olduğu gözetildiğinde tenkis koşullarının da oluşmadığı kanaatine varılmaktadır.
Hâl böyle olunca, davanın reddine karar verilmesi gerekirken yanılgılı değerlendirme ile davanın kabulüne karar verilmiş olması doğru değildir.
Davalının temyiz itirazları yerindedir. Kabulü ile hükmün (6100 sayılı Yasanın geçici 3.maddesi yollaması ile) 1086 sayılı HUMK'un 428.maddesi gereğince BOZULMASINA, alınan peşin harcın temyiz edene geri verilmesine, 31.01.2018 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.