1. Hukuk Dairesi 2016/17993 E. , 2020/2172 K.

[İctihat]

1. Hukuk Dairesi 2016/17993 E. , 2020/2172 K.

'İçtihat Metni'
MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ
DAVA TÜRÜ : TAPU İPTALİ-TESCİL

Taraflar arasında görülen tapu iptali ve tescil davası sonunda, yerel mahkemece davanın kabulüne ilişkin olarak verilen karar davalılar tarafından yasal süre içerisinde temyiz edilmiş olmakla dosya incelendi, Tetkik Hakimi ... 'ın raporu okundu, açıklamaları dinlendi, gereği görüşülüp düşünüldü


-KARAR-
Dava, 6236 sayılı parseldeki dava konusu 16 nolu bağımsız bölüm bakımından muris muvazaası hukuksal nedenine dayalı tapu iptali ve tescil sanat eserleri açısından ise devir sözleşmesinin iptali istemine ilişkindir.
Davacılar, mirasbırakanları Halit'in maliki olduğu 6236 sayılı parseldeki dava konusu 16 nolu bağımsız bölümü davalı eşi ve çocuklarına 1/3'er paylı olarak satış suretiyle devrettiğini, ayrıca mirasbırakanın telifli eserlerinden 302 adedini 02.05.2007 tarihinde eser mühnasır mali haklar devir sözleşmesi ile davalı ...'a bedelsiz devrettiğini, tüm devirlerin muvazaalı ve mairasçılardan mal kaçırma amaçlı olduğunu ileri sürerek kayıtların iptali ile mirasçılar adına tescile karar verilmesini istemişlerdir.
Davalılar, dava konusu taşınmazın satış bedelini mirasbırakana ödediklerini, devirlerin mal kaçırma amaçlı olmadığını belirterek davanın reddini savunmuşlardır.
Mahkemece, muvazaa iddiasının kanıtlandığı gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
Dosya içeriği ve toplanan delillerden mirasbırakan Halit'in maliki olduğu çekişme konusu 16 nolu bağımsız bölümün intifa hakkını üzerinde bırakarak kuru mülkiyetini 19.11.2008 tarihinde 1/3'er hisse ile davalılar ..., Aykut Kıvanç ve Bahriye Ayça'ya satış suretiyle temlik ettiği, ayrıca mirasbırakanın kendisine ait 302 adet sanat eserini ise 02.05.2007 tarihli eser münhasır mali haklar devir sözleşmesi ile davalı ...'a devrettiği, 1934 doğumlu mirasbırakan Halit'in 28.08.2012 tarihinde öldüğü ve geriye davalı eşi ... ile ...'dan olan çocukları davalılar ... ve... ile dava dışı ...dan olan davacı çocukları Bülent Koray ile Beratiye'nin kaldığı anlaşılmaktadır.
Bilindiği üzere, uygulamada ve öğretide 'muris muvazaası' olarak tanımlanan muvazaa, niteliği itibariyle nisbi (mevsuf-vasıflı) muvazaa türüdür. Söz konusu muvazaada miras bırakan gerçekten sözleşme yapmak ve tapulu taşınmazını devretmek istemektedir. Ancak mirasçısını miras hakkından yoksun bırakmak için esas amacını gizleyerek, gerçekte bağışlamak istediği tapulu taşınmazını, tapuda yaptığı resmi sözleşmede iradesini satış veya ölünceye kadar bakma sözleşmesi doğrultusunda açıklamak suretiyle devretmektedir.
Bu durumda, yerleşmiş Yargıtay içtihatlarında ve 01.04.1974 tarih 1/2 sayılı İçtihadı Birleştirme Kararında açıklandığı üzere görünürdeki sözleşme tarafların gerçek iradelerine uymadığından, gizli bağış sözleşmesi de Türk Medeni Kanunun 706., Türk Borçlar Kanunun 237. (Borçlar Kanunun 213.) ve Tapu Kanunun 26. maddelerinde öngörülen şekil koşullarından yoksun bulunduğundan, saklı pay sahibi olsun veya olmasın miras hakkı çiğnenen tüm mirasçılar dava açarak resmi sözleşmenin muvazaa nedeni ile geçersizliğinin tespitini ve buna dayanılarak oluşturulan tapu kaydının iptalini isteyebilirler.
Hemen belirtmek gerekir ki bu tür uyuşmazlıkların sağlıklı, adil ve doğru bir çözüme ulaştırılabilmesi, davalıya yapılan temlikin gerçek yönünün diğer bir söyleyişle miras bırakanın asıl irade ve amacının duraksamaya yer bırakmayacak biçimde ortaya çıkarılmasına bağlıdır. Bir iç sorun olan ve gizlenen gerçek irade ve amacın tespiti ve aydınlığa kavuşturulması genellikle zor olduğundan bu yöndeki delillerin eksiksiz toplanılması yanında birlikte ve doğru şekilde değerlendirilmesi de büyük önem taşımaktadır. Bunun için de ülke ve yörenin gelenek ve görenekleri, toplumsal eğilimleri, olayların olağan akışı, mirasbırakanın sözleşmeyi yapmakta haklı ve makul bir nedeninin bulunup bulunmadığı, davalı yanın alım gücünün olup olmadığı, satış bedeli ile sözleşme tarihindeki gerçek değer arasındaki fark, taraflar ile miras bırakan arasındaki beşeri ilişki gibi olgulardan yararlanılmasında zorunluluk vardır.
Öte yandan, çekişme konusu taşınmazın satış şeklinde davalıya temlik edildiği görülmektedir. Hemen belirtilmelidir ki, satışa konu edilen bir malın devrinin belirli bir semen karşılığında olacağı kuşkusuzdur. Semenin bir başka ifade ile malın bedelinin ise mutlaka para olması şart olmayıp belirli bir hizmet veya bir emek de olabileceği kabul edilmelidir. Esasen yukarıda da değinildiği üzere muris muvazaası hukuksal nedenine dayalı olarak açılan davaların hukuki dayanağını teşkil eden 01.04.1974 tarih ve 1/2 sayılı İçtihadı Birleştirme Kararında miras bırakanın gerçek iradesinin mirasçıdan mal kaçırma olması halinde uygulanabilirliğinin kabulü gerekir. Bir başka ifade ile murisin iradesi önem taşır.
Ayrıca, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun(HMK) 190. maddesinde, 'İspat yükü, kanunda özel bir düzenleme bulunmadıkça, iddia edilen vakıaya bağlanan hukuki sonuçtan kendi lehine hak çıkaran tarafa aittir.' 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu'nun(TMK) 6. maddesinde, 'Kanunda aksine bir hüküm bulunmadıkça, taraflardan her biri, hakkını dayandırdığı olguların varlığını ispatla yükümlüdür.' şeklinde yer alan hükümlerle, açılmış bir davada ispat sorumluluğunun kural olarak davacıya yüklendiği tartışmasızdır.
Somut olaya gelince, mirasbırakan Halit'in dava konusu temlikleri yaparken amacının diğer mirasçılardan veya terekeden mal kaçırmak olduğunun ispatı davacı tarafa düşmektedir.
Ne var ki, davacı taraf dayandığı tanık delilinden yargılama aşamasında vazgeçmiştir.
Öte yandan, bedeller arasındaki fark tek başına muvazaanın kanıtı değildir.
Hal böyle olunca, usulünce kanıtlanamayan davanın reddine karar verilmesi gerekirken yanılgılı değerlendirme ile kabul edilmesi doğru değildir.
Davalıların yerinde bulunan temyiz itirazlarının kabulü ile, hükmün (6100 sayılı Yasanın geçici 3.maddesi yollaması ile) 1086 sayılı HUMK'un 428.maddesi gereğince BOZULMASINA, peşin alınan harcın istek halinde iadesine, 04/06/2020 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.