1. Hukuk Dairesi 2018/5009 E. , 2020/4194 K.

[İctihat]

1. Hukuk Dairesi 2018/5009 E. , 2020/4194 K.

'İçtihat Metni'
MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ
DAVA TÜRÜ : TAPU İPTALİ VE TESCİL



Taraflar arasında görülen tapu iptali ve tescil davası sonunda, yerel mahkemece davanın açılmamış sayılmasına ilişkin olarak verilen karar asli müdahil Hazine tarafından yasal süre içerisinde temyiz edilmiş olmakla dosya incelendi, Tetkik Hakimi ... 'nin raporu okundu, açıklamaları dinlendi, gereği görüşülüp düşünüldü


-KARAR-

Dava, tapu iptali ve tescil isteğine ilişkindir.
Davacılar, 55 ada 4 ve 7 parsel sayılı taşınmazların mirasbırakanları ...kızı ... ve ..., ... oğulları ...,...,...,...,...,...,....,....,....,... ve Haydar, Meryem oğlu İhsan ile...karısı ... adlarına kayıtlı ilen davalı ... idaresi tarafından açılan dava sonucu taşınmazların mahlulen vakfı adına tesciline karar verildiğini, işlemin yolsuz olduğunu ileri sürerek tapu kayıtlarının iptali ile miras payları oranında adlarına ve diğer mirasçılar adına tescile karar verilmesini istemişlerdir.
Davalı, iddiaların yersiz olduğunu belirterek davanın reddini savunmuştur.
Asli Müdahil Hazine, kayıt maliki...eşi ...’nin mirasçısının Hazine olabileceğini, davalı vakfın da gayri sahih olması nedeniyle mahlulen vakfına dönmeyeceğini ileri sürerek ... payı bakımından Hazine adına tescile karar verilmesini istemiştir.
Mahkemece, davanın kabulüne ilişkin verilen karara Dairce “...mahkemece asli müdahil Hazine’nin talepleri yönünden olumlu ya da olumsuz herhangi bir hüküm oluşturulmamıştır. Hâl böyle olunca 6100 Sayılı HMK’nun 297/2.maddesi hükmü gözetilerek hüküm oluşturulmak üzere karar bozulmalıdır...” gerekçesiyle bozulmuş, mahkemece bozma ilamına uyularak yapılan yargılama sonucunda davanın açılmamış sayılmasına karar verilmiştir.
Dosya içeriği ve toplanan delillerden 19.11.2015 tarihli Daire bozma ilamının mahkemece taraflara tebliğe çıkarıldığı, akabinde duruşma gününü bildirir bozma tensip zaptının asli müdahil hazine dışındaki taraflara tebliğ edildiği, 25.04.2017 tarihli celseye tarafların katılmadığı ve mahkemece 6100 sayılı ...nun 150/1. maddesi gereğince yenileninceye kadar dosyanın 1. kez işlemden kaldırılmasına karar verildiği anlaşılmaktadır.
Bilindiği üzere yargılamanın sağlıklı biçimde sürdürülebilmesi, iddia ve savunma ile ilgili delillerin eksiksiz toplanıp tartışılabilmesi, davanın süratle sonuçlandırılabilmesi öncelikle tarafların yargılama gününden haberdar edilmesi ile mümkündür. Kişinin, hangi yargı merciinde duruşmasının bulunduğunu, hakkındaki iddia ve isnatların nelerden ibaret olduğunu bilebilmesi, usulüne uygun olarak tebligat yapılması ile sağlanabilir.
6100 sayılı HMK’nın 27. maddesi, uluslararası sözleşmeler ve Anayasa'nın 36. maddesiyle en temel hak olarak kabul edilen hukuki dinlenilme hakkı karşısında, mahkeme tarafları dinlemeden, onların iddia ve savunmalarını bildirmeleri için usûlüne uygun olarak davet etmeden hükmünü veremez. Esasen, taraf teşkilinin sağlanması Anayasa’nın 90/son maddesi aracılığıyla Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinin 6. maddesi hükmü uyarınca adil yargılanma hakkının da bir gereğidir.
Öte yandan 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu 150.maddesinde
1-) Usulüne uygun şekilde davet edilmiş olan taraflar, duruşmaya gelmedikleri veya gelip de davayı takip etmeyeceklerini bildirdikleri takdirde dosyanın işlemden kaldırılmasına karar verilir.
2-)Usulüne uygun şekilde davet edilmiş olan taraflardan biri duruşmaya gelir, diğeri gelmezse, gelen tarafın talebi üzerine,yargılamaya gelmeyen tarafın yokluğunda devam edilir veya dosya işlemden kaldırılır. Geçerli biz özrü olmaksızın duruşmaya gelmeyen taraf,yokluğunda yapılan işlemlere itiraz edemez.
3-) Duruşma gününün belli edilmesi için tarafların başvurması gereken hallerde gün tespit ettirilmemişse, son işlem tarihinden başlayarak bir ay geçmekle dosya işlemden kaldırılır.
4-)Dosyası işlemden kaldırılmış olan dava, işlemden kaldırıldığı tarihten başlayarak üç ay içinde taraflardan birinin dilekçe ile başvurusu üzerine yenilenebilir. Yenileme dilekçesi, duruşma gün,saat ve yeri ile birlikte taraflara tebliğ edilir. Dosyanın işlemden kaldırıldığı tarihten başlayarak bir ay geçtikten sonra yenileme talebinde bulunulursa yeniden harç alınır, bu harç yenileyen tarafça ödenir ve karşı tarafa yüklenemez. Bu şekilde harç verilerek yenilenen dava eski davanın devamı sayılır.
5-) İşlemden kaldırıldığı tarihten başlayarak üç ay içinde yenilenmeyen davalar, sürenin dolduğu gün itibarıyla açılmamış sayılır ve mahkemece kendiliğinden karar verilerek kayıt kapatılır.
6-) İşlemden kaldırılmasına karar verilmiş ve sonradan yenilenmiş olan dava, ilk yenilenmeden sonra bir defadan fazla takipsiz bırakılamaz. Aksi halde dava açılmamış sayılır.
7-) Hangi sebeple olursa olsun açılmamış sayılan davadaki talep dahi vaki olmamış sayılır. düzenlemesine yer verilmiştir.
Somut olayda, asli müdahil hazine vekiline bozma sonrası duruşma gününü bildirir davetiye tebliğ edilmeden davanın açılmamış sayılmasına karar verilmesi, hak arama özgürlüğü ve hukuki dinlenilme hakkına aykırılık teşkil eder.
Hal böyle olunca 25.04.2017 tarihli celsede davanın işlemden kaldırılması ve buna bağlı olarak da açılmamış sayılmasına karar verilmiş olması doğru değildir.
Asli müdahil hazine vekilinin yerinde bulunan temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün (6100 sayılı Yasanın geçici 3.maddesi yollaması ile) 1086 sayılı HUMK'un 428.maddesi gereğince BOZULMASINA, 17/09/2020 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.