7. Hukuk Dairesi 2016/19400 E. , 2016/19226 K

[İctihat]

7. Hukuk Dairesi 2016/19400 E. , 2016/19226 K.

'İçtihat Metni'


YARGITAY İLAMI

Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen hükmün Yargıtay’ca incelenmesi davalı vekili tarafından istenilmekle, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldı, dosya incelendi, gereği görüşüldü:
Davacı vekili, davacının, davalın hizmet verdiği işyerinde çalışmakta iken iş akdinin sendikal nedenle feshedildiğini belirterek fesih işleminin geçersizliğinin tespiti ile davacının işe iadesine, boşta geçen süre ücreti ile sendikal tazminata karar verilmesini istemiştir.
Davalı vekili, zamanaşımı ve hak düşürücü süre itirazında bulunup, davacının, dahili davalı asıl işveren Petkim A.Ş. ile aralarında imzalanan hizmet alım sözleşmesi kapsamında şirketleri nezdinde çalıştığını, davacının iş akdinin işyerinde mali sıkıntıların yaşanması ve bu sebeple tasarruf tedbirlerinin alınması nedeniyle geçerli nedenle feshedildiğini, sendikal tazminat talebinin kabulünün mümkün olmadığını savunarak davanın reddini talep etmiştir.
Dahili davalı ...vekili, davacının, davalı işçisi olduğunu, açılan davada husumetlerinin bulunmadığını savunarak davanın reddini talep etmiştir.
Mahkemece, 5521 sayılı İş Mahkemeleri Kanunun 5. maddesi ile İş Mahkemesinde bakılacak davalarda, davalının ikametgahı Mahkemesi yanında işçinin işini yaptığı yer Mahkemesinin de yetkili kılınmış olduğu, HMK’nun 7/1 maddesinde ise 'Davalı birden fazla ise dava bunlardan birinin yerleşim yeri Mahkemesinde açılabilir. Ancak dava sebebine göre Kanunda davalıların tamamı hakkında ortak yetkiyi tanıyan bir Mahkeme belirtilmişse davaya o yer Mahkemesince bakılır.' denildiği, dava konusu olayda davalı ... .'nin adresi ile davacının işini yaptığı işyerinin adresinin olduğu, bu hali ile HMK'nun 7/1-son bent hükmündeki 'Ortak Yetki'li Mahkemenin olduğu gerekçesiyle davanın yetkisizlik nedeniyle usulden reddine, dosyanın ortak yetkili olan ’ne gönderilmesine karar verilmiştir.
5521 sayılı İş Mahkemeleri Kanunu'nun 5 inci maddesi uyarınca, iş mahkemelerinde açılacak her dava, açıldığı tarihte dava olunanın Türk Medeni Kanunu gereğince ikametgâhı sayılan yer mahkemesinde bakılabileceği gibi, işçinin işini yaptığı yer mahkemesinde de bakılabilir. Bunlara aykırı sözleşme geçerli değildir.
İş mahkemesinin görevi kapsamında bulunan bir dava, dava tarihinde davalının ikametgâhının bulunduğu veya işçinin işini yaptığı yerdeki iş mahkemesi veya iş davalarına bakmakla görevli asliye hukuk mahkemesinde açılmalıdır.
Türk Medeni Kanunu'nun 19 uncu maddesi uyarınca, gerçek kişi yönünden yerleşim yeri, sürekli kalma niyetiyle oturulan yerdir. Gerçek kişi işverenin başka bir yerde yerleşmek niyetiyle oturduğu kanıtlanmadığı takdirde, kural olarak nüfusta kayıtlı olduğu yerin ikametgâh olarak kabulü gerekir. Aynı Yasanın 49 uncu maddesi gereğince, tüzel kişinin yerleşim yeri, kuruluş belgesinde başka bir hüküm bulunmadıkça, işlerinin yönetildiği yerdir.
Yetkili mahkemenin belirlenmesinde önemli olan işin yapıldığı işyeri tanımına, 5521 sayılı Yasada yer verilmemiştir. İşyeri, 4857 sayılı İş Kanununun 2 nci maddesinde düzenlenmiştir. Buna göre, işveren tarafından mal veya hizmet üretmek amacıyla maddi olan ve olmayan unsurlar ile işçinin birlikte örgütlendiği birime işyeri denir. İşverenin işyerinde ürettiği mal veya hizmet ile nitelik yönünden bağlılığı bulunan ve aynı yönetim altında örgütlenen yerler (işyerine bağlı yerler) ile dinlenme, çocuk emzirme, yemek, uyku, yıkanma, muayene ve bakım, beden ve mesleki eğitim ve avlu gibi diğer eklentiler ve araçlar da işyerinden sayılır. İşyeri, işyerine bağlı yerler, eklentiler ve araçlar ile oluşturulan iş organizasyonu kapsamında bir bütündür. Bir yer, ancak işin niteliği ve yürütümü bakımından işyerine bağlı bulunmaktaysa, o işyerinden sayılacaktır.
İş veya toplu iş sözleşmesinin taraflarının, davalının yerleşim yeri ve işin yapıldığı yer dışındaki bir mahkemenin yetkili olduğuna dair düzenleme yapmaları, 5521 sayılı Kanunun 5 inci maddesinin emredici nitelikteki son cümlesi gereğince geçersizdir.
İş mahkemesinin yetkisi kamu düzeni ile ilgili olduğundan, davalı tarafça süresinde yetki itirazı yapılmamış olsa bile, mahkeme tarafından bu husus kendiliğinden göz önünde bulundurulmalıdır. Bir başka anlatımla hakim, davanın her aşamasında yetki itirazını dikkate alabileceği gibi, kendisi de res'en yetkisizlik kararı verebilir.
Somut olayda, mahkemece resen yetkisizlik kararı verilmesinde, İş Mahkemesinin yetkisi kamu düzeni ile ilgili olduğundan usul ve yasaya bir aykırılık bulunmamakta ise de, mahkemece 6100 sayılı HMK’nun 7. maddesinin yanlış yorumlandığı görülmektedir. Söz konusu Yasa maddesinde, “Davalı birden fazla ise dava, bunlardan birinin yerleşim yeri mahkemesinde açılabilir. Ancak, dava sebebine göre kanunda, davalıların tamamı hakkında ortak yetkiyi taşıyan bir mahkeme belirtilmişse, davaya o yer mahkemesinde bakılır.” denilmektedir. Buna göre, davalıların birden fazla olması ve yerleşim yerlerinin farklı olması halinde -şayet haksız fiilin ika olunduğu yer gibi ortak yetkili bir mahkeme de söz konusu değilse- seçimlik yetki kuralının söz konusu olduğu ifade edilmektedir.
Dosya içeriğinden davalı alt işveren, dahili davalı ... 'nin de asıl işveren olduğu anlaşılmaktadır. Hizmet sözleşmesi ve dosya kapsamına göre davacının çalıştığı işyerinin adresi ile dahili davalı ...yerleşim yeri adreslerinde işyerleri bulunmakta olup yerleşim yerinin İzmir ilinde olduğu görülmektedir.
O halde, davalı sayısı birden fazla olup yerleşim yerleri de farklı olduğundan ve somut olay açısından davalılar arasında ortak yetkili bir mahkeme bulunmadığından davalı alt işveren n yerleşim yerinin bağlı olduğu (seçimlik)yetkilidir. Mahkemece, işin esasına girilerek bir karar verilmesi gerekirken Kanun maddesindeki hükme yanlış anlam yüklenmek suretiyle yazılı şekilde yetkisizlik kararı verilmesi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.

SONUÇ Temyiz olunan kararın yukarıda yazılı nedenle BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde davalı iadesine, 10/11/2016 gününde oybirliğiyle KESİN olarak karar verildi.