7. Hukuk Dairesi 2016/32023 E. , 2016/20869 K

[İctihat]

7. Hukuk Dairesi 2016/32023 E. , 2016/20869 K.

'İçtihat Metni'

Mahkemesi : Tire 1. Asliye Hukuk Mahkemesi
(İş Mahkemesi Sıfatıyla)

Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen hükmün Yargıtay'ca incelenmesi, davalılar vekilleri tarafından istenilmekle, temyiz isteklerinin süresinde olduğu anlaşıldı. Dosya incelendi, gereği görüşüldü:
1-Davacı vekili, davalılar arasındaki ilişkinin muvazaalı olduğunu ve iş akdinin işverence geçerli bir neden bulunmaksızın sendikal nedenle feshedildiğini öne sürerek feshin geçersizliğinin tespiti ile davacının işe iadesine karar verilmesini ve sendikal tazminata hükmedilmesini talep etmiştir.
Davalılar vekilleri ayrı ayrı, feshin geçerli nedenlerle yapıldığını ve davalılar arasındaki asıl-alt işveren ilişkisinin hukuka uygun olduğunu, davalılar arasında muvazaalı bir ilişki olmadığı gibi feshin de sendikal bir nedeni bulunmadığını savunarak davanın reddine karar verilmesini istemişlerdir.
Mahkemece, feshin geçerli bir nedeni bulunmadığı, davalılar arasındaki ilişkinin muvazaalı olduğu ve iş akdinin esasında sendikal nedenlerle yapıldığı gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
Dosya içeriğine göre davacının alt işveren şirkette çalışmasından önceki dönemde kadrolu olarak davalı asıl işverende kayden çalışmasının bulunduğu, bu çalışmanın kesintisiz olduğu, davalı asıl işverenin davacı ile aynı işi yapan kendi kadrolu işçileri bulunduğu, davalılar arasındaki 12 ay süreli temizlik ve destek hizmetleri alım sözleşmesinde yemek, servis giderleri ile kullanılacak malzemenin asıl işveren tarafından karşılanacağının düzenlendiği ve tanık beyanları dahil tüm dosya kapsamı dikkate alındığında mahkemece, davalılar arasındaki ilişkinin muvazaalı olduğunun kabulünde bir isabetsizlik bulunmayıp, iş akdine kayden davalı alt işverende sigortalı olarak başlatıldıktan sonra deneme süresi içinde olduğundan bahisle son verilmesi haklı yada geçerli bir fesih nedeni olamayacağından feshin geçersiz olduğunun tespiti de dosya ile örtüşmektedir. Açıklanan nedenle davalıların bu yönleri kapsayan temyiz itirazları yerinde değildir
Taraflar arasındaki bir başka uyuşmazlık ise, feshin sendikal nedene dayanıp dayanmadığı noktasında olup mahkemece bu konuda yapılan araştırma ise hüküm kurmaya elverişli değildir.
Sendikal tazminat 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu'nun 25'inci maddesinde düzenlenmiş, işçilerin işe alınmalarının, belli bir sendikaya girmeleri veya girmemeleri veya belli bir sendikadaki üyeliği korumaları veya üyelikten istifa etmeleri şartına bağlı tutulamayacağı ilk fıkrada hükme bağlanmıştır. Sözü edilen maddenin ikinci fıkrasında ise, işverenin, sendika üyesi olan işçilerle sendika üyesi olmayan işçiler veya ayrı sendikalara üye olan işçiler arasında, çalışma şartları veya çalıştırmaya son verilmesi bakımından herhangi bir ayrım yapamayacağı kuralı getirilmiştir.
İşverenin, 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu'nun 25'inci maddesinin beşinci fıkrası uyarınca iş sözleşmesini sendikal nedenlerle feshetmesi halinde işçi, işe iade davası açma hakkına sahiptir. İş sözleşmesinin sendikal nedenle feshedildiğinin tespit edilmesi hâlinde, 4857 sayılı Kanunun 21 inci maddesine göre işçinin başvurusu, işverenin işe başlatması veya başlatmaması şartına bağlı olmaksızın sendikal tazminata karar verilir. Ancak işçinin işe başlatılmaması hâlinde, ayrıca 4857 sayılı Kanunun 21 inci maddesinin birinci fıkrasında belirtilen tazminata hükmedilmez. İşçinin 4857 sayılı Kanunun yukarıdaki hükümlerine göre dava açmaması ayrıca sendikal tazminat talebini engellemez.
Dairemizce, sendikal tazminat davalarında ispat yükünün işçide olduğu hallerde, iş yerinde çalışan ve sendikaya üye olan işçilerin sayısı, hangi tarihlerde üye oldukları, üyelikten çekilen işçilerin olup olmadığı, iş yerinde çalışmakta olan işçilerin bulunup bulunmadığı, aynı dönemde yetki prosedürünün işletilip işletilmediği, iş yerinde önceki dönemlerde toplu iş sözleşmelerinin bağıtlanıp bağıtlanmadığı, yeni işçi alınıp alınmadığı ve alınmışsa yeni işçilerin sendikalı olup olmadığı gibi hususlarla, işverence ekonomik veya teknolojik nedenlere dayalı bir fesih yoluna gidilmesi durumunda teknik yönden bu durumun araştırılması gibi ölçütler belirlenmiştir.
Somut olayda, işçinin üyesi olduğu sendikanın yazı cevabı net değildir. Mahkemece, iş yerinde çalışan ve sendikaya üye olan işçilerin sayısı, hangi tarihlerde üye oldukları, üyelikten çekilen işçilerin olup olmadığı, sendika üyesi olup iş yerinde çalışmakta olan işçilerin bulunup bulunmadığı, sendika üyeliğinden istifa eden işçilerden çalışmaya devam eden olup olmadığı, davacı ile aynı veya yakın tarihlerde iş akdi feshedilen işçilerden sendika üyesi olmayanların bulunup bulunmadığı, aynı dönemde yetki prosedürünün işletilip işletilmediği, iş yerinde önceki dönemlerde toplu iş sözleşmelerinin bağıtlanıp bağıtlanmadığı, yeni işçi alınıp alınmadığı ve alınmışsa yeni işçilerin sendikalı olup olmadığı sendika ve davalı işverene yazılacak yazılar ile netleştirilmeli, özellikle davalı alt işveren şirkete devredilen sendika üyesi olmayan yada sendikal faaliyetleri bulunmayan kişiler olup olmadığı tespit edilmeli, yapılan bu araştırmanın sonucuna göre feshin sendikal nedene dayanmadığı konusunda bir karar verilmelidir.
2-Kabule göre işe iade davasının netice olarak bir tespit davası olduğu gözardı edilerek sendikal tazminat ve boşta geçen süre ücretine yönelik olarak tahsil hükmü kurulması da hatalıdır.
Bu yönler gözetilmeden karar verilmesi hatalı olup bozma nedenidir.
SONUÇ:Temyiz olunan kararın yukarıda yazılı nedenlerle BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde davalılara iadesine, 09.12.2016 gününde oybirliğiyle KESİN olarak karar verildi.