7. Hukuk Dairesi 2016/20482 E. , 2016/20751 K

[İctihat]

7. Hukuk Dairesi 2016/20482 E. , 2016/20751 K.

'İçtihat Metni'

Mahkemesi :İş Mahkemesi
Dava Türü : İşe iade

YARGITAY İLAMI

Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen hükmün Yargıtay’ca incelenmesi taraf vekillerince istenilmekle, temyiz isteklerinin süresinde olduğu anlaşıldı, dosya incelendi, gereği görüşüldü:
Davacı vekili, müvekkili davacının 17/06/2011 tarihinde davalı işyerinde üretim operatörü olarak çalışmaya başladığını, Nisan 2015 tarihinde davacı ve bir kısım işçinin Türk Metal Sendikasına üye olduğunu, işyerinde sendikal örgütlenmeye öncülük ettiği düşünülen sendikalı işçilerin iş değişikliği yapılarak istifaya zorlandıklarını, bu bağlamda önce üç haftalık izne çıkarılan davacıya ardından operatör olarak çalışmasına rağmen temizlik işi teklif edildiğini, işi kabul etmeyip istifa ettiğine dair imza atmazsa haklarının ödenmeyeceğinin söylendiğini, bunu da kabul etmeyen müvekkilinin iş akdinin 30/06/2015 tarihinde sonlandırıldığını ve kuruma da işten çıkış nedeninin 'kod 25' olarak bildirildiğini beyanla feshin geçersizliği ile müvekkili davacının işe iadesine, davacı lehine 1 yıllık ücretinden az olmamak kaydı ile sendikal tazminat, 8 aylık ücreti tutarında işe başlatmama tazminatı ile boşta geçen süreye dair 4 aylık ücretin hüküm altına alınmasına karar verilmesini istemiştir.
Davalı vekili, işletmesel nedenlerle davacıya görev değişikliği teklif edildiğini, ancak davacının bu değişikliği kabul etmeyerek kendi el yazısı ile iş akdini feshettiğini, iş akdinin bu şekilde davacı tarafından sonlandırıldığını, davacıya kıdem tazminatının ödendiğini, iş akdini kendisi fesheden davacının işe iade davası açmasının usul ve yasaya uygun olmadığını, sendikalı bir işçinin iş akdinin feshedilmesinin feshin mutlaka sendikal sebepli olduğunu göstermeyeceğini savunarak davanın reddini talep etmiştir.
Mahkemece, üretim operatörü olan davacının yeni görevlendirildiği temizlik görevlisi/meydancı görevinin daha alt düzey bir görev olduğu, üretim bölümünde operatör olarak çalışmakta olan davacının temizlik görevlisi/meydancı olarak görevlendirilmesinin işçi aleyhine esaslı değişiklik olduğu, yürürlükteki İş Kanununun 22. Maddesinde belirtildiği üzere esaslı değişikliğin işçi tarafından 6 iş günü içinde yazılı olarak kabul edilmeyen değişikliklerin işçiyi bağlamayacağı, toplanan delil durumuna göre ise iş değişikliğini kabul etmeyen davacının iş akdinin aslen davalı işverenlikçe eylemli olarak sonlandırıldığı, görev değişikliği yazısı altında yer alan davacı fesih beyanının ise tazminatının ödeneceği güvencesi ile işveren yetkililerinin baskı ve zorlaması ile yazılıp imzalanmış olduğu, bu nedenle söz konusu istifa iradesinin gerçeği yansıtmadığı, irade fesadı nedeni ile de davacı işçiyi bağlamayacağı, ayrıca feshin sendikal nedenle gerçekleştirilmediği gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
Taraflar arasında iş sözleşmesinin hangi tarafça feshedildiği konusunda uyuşmazlık bulunmaktadır.
4857 sayılı İş Kanunu'nun 18.maddesine göre otuz veya daha fazla işçi çalıştıran işyerlerinde en az altı aylık kıdemi olan işçinin belirsiz süreli iş sözleşmesini fesheden işveren, işçinin yeterliliğinden veya davranışlarından ya da işletmenin, işyerinin veya işin gereklerinden kaynaklanan geçerli bir sebebe dayanmak zorundadır.
Aynı Kanun’un 19. maddesinde “İşveren fesih bildirimini yazılı olarak yapmak ve fesih sebebini açık ve kesin bir şekilde belirtmek zorundadır” 20.maddesinde ise “İş sözleşmesi feshedilen işçi, fesih bildiriminde sebep gösterilmediği veya gösterilen sebebin geçerli bir sebep olmadığı iddiası ile fesih bildiriminin tebliği tarihinden itibaren bir ay içinde iş mahkemesinde dava açabilir.” denilmektedir.
Görüldüğü üzere, iş güvencesi hükümleri olarak bilinen yukarıdaki kanun maddesi hükümlerinden işçinin işe iade davası açabilmesi için iş akdinin işverence feshedilmesi ön koşul olarak aranmaktadır.
Dosya içeriğine göre somut olayda, davacının, üretim operatörü iken temizlik görevlisi/meydancı olarak görevlendirildiği, davacının görev değişikliği yazısının altına 6 iş günlük süre içerisinde, “Bu görev değişikliğini kabul etmiyorum kıdem tazminatımın tarafıma ödenmesi kaydıyla iş sözleşmemi feshediyorum” yazarak imzaladığı, davalı işverence yazılı bir fesih bildirimi yapılmadığı, aynı gün SGK’dan 25 kodu ile çıkış verildiği görülmektedir. Davacı, imza atmazsa hiçbir hakkının ödenmeyeceği, işsizlikten yaralanamayacağı söylenerek istifaya zorlandığını, öncesinde de psikolojik baskı altında tutmak için 3 haftalık izne çıkarıldığını, belgenin zorlama ve baskı altında imzalatıldığını, istifanın geçersiz olduğunu, işverenin iş akdini sendikal nedenle feshettiğini iddia etmekte iken davalı ise, davacının görev değişikliğini kabul etmeyerek iş akdini haklı nedenle kendisinin feshettiğini, işe iade davası açamayacağını ileri sürmüştür. Mahkemece, davacının iradesinin sakatlandığı, iş akdinin işverence feshedildiği, feshin geçersiz olduğu, sendikal nedenin ise ispatlanamadığı gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
Davacıya işten ayrılışı sırasında kıdem tazminatı ödendiği hususu taraflar arasında ihtilafsızdır. Davacı, dava dilekçesinde kıdem tazminatının eksik ödendiğini ileri sürmekte ise de, bu husus işe iade davasının konusu olmayıp ileride açılması muhtemel alacak davasının konusudur.
Davacı tanığı ... “Bana ya tazminatını al ya da görev değişikliğini kabul et dediler. Ben görev değişikliğini kabul etmedim. Tazminatımı aldım. Görev değişikliğini kabul etmediğime dair... ile ... söylediler. Ben de bunların söylemesine göre görev değişikliğini kabul etmediğimi kendi elimle yazdım. Bahsettiğim hanımlar insan kaynakları çalışanlarıdır. Ben işten çıkartıldığımda davacı halen çalışmaktaydı. Davacı da aynı sebeplerle işten çıkartılmıştır. Ben davacının görevi değiştirildiğinde ben işten çıkartılmıştım.” şeklinde diğer davacı ... ise “Davacı senelik izinde idi. Ne zaman geleceksin, senin senelik iznin bitmedi mi diye telefonla sorduğumda yıllık iznimi bir hafta daha uzatmışlar, dedi. İzin bitiminde fabrikaya geldi. İş kıyafetlerini giymeden insan kaynaklarından davacının çıkışının verildiğini öğrendik.” şeklinde beyanda bulunmuştur.
O halde, görev değişikliği yazısının altındaki davacının el yazılı talebi, davalı işverence ayrı bir fesih bildiriminde bulunulmayarak SGK’dan 25 kodu ile çıkış verilmesi ve davacının işten ayrılışı sırasında kıdem tazminatı ödemesi yapılması hususları ile davacı tanık beyanları birlikte değerlendirildiğinde iş akdinin davacının talebi üzerine kıdem tazminatı ödenerek feshedildiği, davacı tarafın irade fesadını ispatlamak için tanık beyanı dışında delil sunmadığı, tanık beyanlarının ise irade fesadını ispatlamaya yeterli olmadığı anlaşılmakla feshin davacı işçi tarafından haklı nedenle yapıldığının kabulü gerekmektedir. Yukarıda da belirtildiği üzere iş akdini haklı nedenle de olsa kendisi fesheden işçinin iş güvencesi hükümlerinden yararlanamayacağı açık olup mahkemece davanın reddi yerine kabulüne karar verilmesi hatalıdır.
4857 sayılı İş Yasasının 20/3.maddesi uyarınca Dairemizce aşağıdaki şekilde karar verilmiştir.
HÜKÜM: Yukarıda açıklanan gerekçe ile
1-Mahkemenin kararının BOZULARAK ORTADAN KALDIRILMASINA,
2- Davacı tarafından açılan davanın REDDİNE,
2- Davacı tarafından peşin yatırılan 27,70 TL harcın alınması gerekli 29,20 TL harçtan mahsubu ile bakiye 1,50 TL karar ve ilam harcının davacıdan tahsili ile hazineye irat kaydına,
3- Yargılama giderlerinin davacı üzerinde bırakılmasına,
5- Davalı tarafça yapılan Yargıtay’a geliş-dönüş dahil toplam 124,10 TL yargılama giderinin davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
6- Karar tarihinde yürürlükte bulunan AAÜT’e göre 1.800,00 TL avukatlık ücretinin davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
7- Artan gider avansının ilgilisine iadesine,
8- Peşin alınan temyiz harcının isteği halinde davalıya iadesine, davacıdan temyiz harcı peşin alındığından yeniden alınmasına yer olmadığına, 08/12/2016 gününde oybirliği ile KESİN olarak karar verildi.