7. Hukuk Dairesi 2016/16318 E. , 2016/19850 K

[İctihat]

7. Hukuk Dairesi 2016/16318 E. , 2016/19850 K.

'İçtihat Metni'



YARGITAY İLAMI


Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen hükmün, Yargıtay'ca incelenmesi taraf vekillerince istenilmekle, temyiz isteklerinin süresinde olduğu anlaşıldı. Dosya incelendi, gereği görüşüldü:
Davacı vekili, davalı işyerinde 03.03.2013 tarihinde operatör olarak çalışmaya başlayan davacının 11.02.2014 tarihinde üye olduğunu davacı ile birlikte yaklaşık 200 çalışanın da sendikaya üye olduğunun işyerinde duyulması üzerine işverence hukuk dışı yollara girilerek işçilerden e-devlet şifrelerinin istenildiğini, 30,35 işçinin iş akdinin feshedildiğini, işçilerin savunması alınmaksızın zammı beğenmeme, işi yavaşlatma, verilen talimatları yerine getirmeme gibi sebeplerle fesih ihtarnamesi gönderildiğini belirterek feshin geçersizliğine ve davacının işe iadesi ile işe başlatılmama halinde sendikal tazminatın 12 aylık ücretten az olmamak üzere belirlenmesini, boşta geçen süre ve diğer haklara hükmedilmesini talep etmiştir.
Davalı vekili, piyasada oluşan olumsuz koşullar ve üretimdeki düşüş ve şirketin taşınacak olması nedeniyle oluşacak istihdam fazlalığı sebebiyle haklı ve geçerli nedenle davacının iş akdinin feshedildiğini, işverene sendika üyelikleri hakkında bildirim yapılmadığından sendika üyesi işçilerin işverence bilinmediğini, işyerinde 900 çalışan olup işverenin sendikaya karşı olmadığını, işverenin tek tek işçilerle böyle bir diyaloğa girmesinin mümkün olmadığını savunarak davanın reddini istemiştir.
Mahkemece davacının iş aktinin fesih nedeninin piyasadaki olumsuz koşullar ve davalı şirketin iş gücü fazlalığı olduğu, ancak yapılan incelemede davalı şirketin ekonomik durumunda herhangi bir daralma olmadığı halde iş gücü maliyetlerini düşürmek amacı ile işçi çıkarma yoluna gittiği sonrasında yeni işçilerin işe alındığı ve davacının iş akdini feshederken önceki dikkatsiz çalışmalarını gerekçe göstererek neden öncelikle davacının iş akdini feshetme yoluna gittiğini açıklamış isede bunun kanıtlanmadığı , davacı tarafça feshin sendikal nedene dayandığı ileri sürülmüş ise de davacının çıkarılmasından sonrada bir çok sendikalı işçinin çalışmaya devam ettiği ve sendikal nedenle feshin yapıldığının davacı tarafça ispatlanamadığı gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
Davalı işverence fesih bildriminin yazılı yapılmamış olması ve fesih nedenlerinin davalı işverence ispatlanamaması nedeniyle feshin geçersizliğine ve davacının işe iadesine dair Mahkeme kararı isabetli olup davalının temyiz itirazları yerinde değildir.
Taraflar arasındaki asıl uyuşmazlık feshin sendikal nedenlere dayanıp dayanmadığı hususundadır.
Sendikal tazminat 6356 sayılı Kanunu'nun 25'inci maddesinde düzenlenmiş, işçilerin işe alınmalarının, belli bir sendikaya girmeleri veya girmemeleri veya belli bir sendikadaki üyeliği korumaları veya üyelikten istifa etmeleri şartına bağlı tutulamayacağı ilk fıkrada hükme bağlanmıştır. Sözü edilen maddenin ikinci fıkrasında ise, işverenin, sendika üyesi olan işçilerle sendika üyesi olmayan işçiler veya ayrı sendikalara üye olan işçiler arasında, çalışma şartları veya çalıştırmaya son verilmesi bakımından herhangi bir ayrım yapamayacağı kuralı getirilmiştir.
İşverenin, 6356 sayılı Kanunu'nun 25'inci maddesinin beşinci fıkrası uyarınca iş sözleşmesini sendikal nedenlerle feshetmesi halinde işçi, 4857 sayılı Kanunun 18, 20 ve 21 inci madde hükümlerine göre dava açma hakkına sahiptir. İş sözleşmesinin sendikal nedenle feshedildiğinin tespit edilmesi hâlinde, 4857 sayılı Kanunun 21 inci maddesine göre işçinin başvurusu, işverenin işe başlatması veya başlatmaması şartına bağlı olmaksızın sendikal tazminata karar verilir. Ancak işçinin işe başlatılmaması hâlinde, ayrıca 4857 sayılı Kanunun 21 inci maddesinin birinci fıkrasında belirtilen tazminata hükmedilmez. İşçinin 4857 sayılı Kanunun yukarıdaki hükümlerine göre dava açmaması ayrıca sendikal tazminat talebini engellemez.
Dairemizce, sendikal tazminat davalarında ispat yükünün işçide olduğu hallerde, iş yerinde çalışan ve sendikaya üye olan işçilerin sayısı, hangi tarihlerde üye oldukları, üyelikten çekilen işçilerin olup olmadığı, iş yerinde çalışmakta olan işçilerin bulunup bulunmadığı, aynı dönemde yetki prosedürünün işletilip işletilmediği, iş yerinde önceki dönemlerde toplu iş sözleşmelerinin bağıtlanıp bağıtlanmadığı, yeni işçi alınıp alınmadığı ve alınmışsa yeni işçilerin sendikalı olup olmadığı gibi hususlarla, işverence ekonomik veya teknolojik nedenlere dayalı bir fesih yoluna gidilmesi durumunda teknik yönden bu durumun araştırılması gibi ölçütler belirlenmiştir.
Somut olayda, sendikanın yetki tespiti başvurusunda bulunup bulunmadığı ve yetki alıp almadığı ile işyerinde fesih tarihi itibari ile çalışan, sendikaya üye olan, üyelikten çekilen, üyelikten çekilenlerden çalıştırılan, iş sözleşmesi feshedilen, işten çıkarılanlardan sendikalı olan ve sendikalı olup da işyerinde çalışması devam eden işçileri olup olmadığı dosya içeriğinden anlaşılamamaktadır.
Mahkemece üzekkere yazılarak aylık bazda tarih sırası belirtilerek davalı işyerinde sendikaya üye olan, üyelikten çekilen, iş akdi feshedilen işçilerin örgütlenme aşamasından başlayarak kronolojik olarak bildirilmesi, davalı işyerine müzekkere yazılarak, aylık bazda iş akdi feshedilen işçiler ve fesih tarihi ve kodu ile işe giriş tarihlerinin, sendika üyeliğinden çekilen işçilerden işyerinde çalışmaya devam eden işçiler olup olmadığı, işyerine hangi ayda hangi görevde kaç işçi alındığı ve sendikalı olup olmadığı hususlarında ayrıntılı bilgi verilmesi istenerek gelen yazı cevapları ve dosya kapsamı bir bütün olarak değerlendirilip, gerekirse konusunda uzman bir bilirkişiden rapor alınarak feshin sendikal nedene dayanıp dayanmadığı, tereddütsüz şekilde belirlenmelidir.
Mahkemece eksik araştırma ve inceleme ile yazılı şekilde karar verilmesi hatalı olup bozma nedenidir.


SONUÇ: Temyiz olunan kararın yukarıda yazılı nedenle BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde davacıya iadesine, davalıdan temyiz harcı peşin alındığından yeniden alınmasına yer olmadığına, 22/11/2016 gününde oybirliğiyle KESİN olarak karar verildi.