7. Hukuk Dairesi 2016/26754 E. , 2016/19339 K

[İctihat]

7. Hukuk Dairesi 2016/26754 E. , 2016/19339 K.

'İçtihat Metni'

Mahkemesi :İş Mahkemesi
YARGITAY İLAMI

Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen hükmün, Yargıtayca incelenmesi davalı ... vekili tarafından istenilmekle, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldı. Dosya incelendi, gereği görüşüldü:
Davacı vekili müvekkilinin iş akdinin geçerli neden olmadan feshedildiğini, davalılar arasındaki ilişkinin muvazaalı olduğunun tespiti ile işe iadesini, işe başlatılmaması halinde 8 aylık brüt ücret tutarında tazminat ile 4 aylık boşta geçen süre ücretinin davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
Davalılar davanın reddini istemiştir.
Mahkemece işin görüldüğü, ... Müessese Müdürlüğünün ... İlçesi'nde olduğu, davalı ...Enerji Şirketinin yerleşim yerinin .... olduğu, davalı ...'nın yerleşim yerinin ise ... olduğu hususunda bir çekişme olmadığı, ...Genel Müdürlüğü'nün zorunlu dava arkadaşı olması nedeniyle yerleşim yeri adresi itibariyle mahkemenin yetkili olup olmadığı konusunda çekişme söz konusu olduğu, 6100 sayılı yasanın 7. maddesi gereği davalılardan birinin yerleşim yeri mahkemesinde dava açılabileceği, çözülmesi gereken sorunun ...Genel Müdürlüğü ve ... Müessese Müdürlüğü arasındaki ilişkinin tüzel kişinin merkez ve şubesi olup olmadığı noktalarında düğümlendiği, 233 sayılı KHK 15/5 hükmü gereğince Müesseselerin ayrı tüzel kişiliğinin bulunduğunun vurgulandığı, ...Genel Müdürlüğünün ayrı tüzel kişiliği olmasına karşın ... Müessesesinin ayrı bir tüzel kişiliğinin bulunmadığı, ...’ nın teşekkülü, ... ilçesindeki tüzel kişiliğin ise müesseseyi oluşturduğu, tüzel kişilerin kendi başına işlem ehliyeti, hak ehliyeti ve davada taraf olma ehliyeti bulunmakla artık ...Genel Müdürlüğünün merkez, ... Müessese Müdürlüğünün şube olduğu iddia edilmesinin mümkün olmadığı bu nedenle ...Genel Müdürlüğünün bulunduğu ... yargı çevresinin davaya konu vakıada yetkili olduğunun iddia edilemeyeceğinden rodövans veren açısından da yetkili yerin ... veya İstanbul mahkemeleri olduğu gerekçesiyle yetkisizlik kararı verilmiştir.
Taraflar arasında yetkili mahkemenin hangi iş mahkemesi olduğu konusunda uyuşmazlık bulunmaktadır
5521 sayılı İş Mahkemeleri Kanununun 5. maddesi uyarınca, iş mahkemelerinde açılacak her dava, açıldığı tarihte dava olunanın Türk Medeni Kanunu gereğince ikametgâhı sayılan yer mahkemesinde bakılabileceği gibi, işçinin işini yaptığı işyeri için yetkili mahkemede de bakılabilir. Bunlara aykırı sözleşme geçerli değildir.
İş mahkemesinin görevi kapsamında bulunan bir dava, dava tarihinde davalının ikametgâhının bulunduğu veya işçinin işini yaptığı yerdeki iş mahkemesi veya iş davalarına bakmakla görevli asliye hukuk mahkemesinde açılmalıdır.
Türk Medeni Kanununun 19. maddesi uyarınca, gerçek kişi yönünden yerleşim yeri, sürekli kalma niyetiyle oturulan yerdir. Gerçek kişi işverenin başka bir yerde yerleşmek niyetiyle oturduğu kanıtlanmadığı takdirde, kural olarak nüfusta kayıtlı olduğu yerin ikametgâh olarak kabulü gerekir. Aynı Yasanın 49. maddesi gereğince, tüzel kişinin yerleşim yeri, kuruluş belgesinde başka bir hüküm bulunmadıkça, işlerinin yönetildiği yerdir.
Yetkili mahkemenin belirlenmesinde önemli olan işin yapıldığı işyeri tanımına, 5521 sayılı Yasada yer verilmemiştir. İşyeri, 4857 sayılı İş Kanununun 2. maddesinde düzenlenmiştir. Buna göre, işveren tarafından mal veya hizmet üretmek amacıyla maddi olan ve olmayan unsurlar ile işçinin birlikte örgütlendiği birime işyeri denir. İşverenin işyerinde ürettiği mal veya hizmet ile nitelik yönünden bağlılığı bulunan ve aynı yönetim altında örgütlenen yerler (işyerine bağlı yerler) ile dinlenme, çocuk emzirme, yemek, uyku, yıkanma, muayene ve bakım, beden ve mesleki eğitim ve avlu gibi diğer eklentiler ve araçlar da işyerinden sayılır. İşyeri, işyerine bağlı yerler, eklentiler ve araçlar ile oluşturulan iş organizasyonu kapsamında bir bütündür. Bir yer, ancak işin niteliği ve yürütümü bakımından işyerine bağlı bulunmaktaysa, o işyerinden sayılacaktır.
İş veya toplu iş sözleşmesinin tarafları, davalının yerleşim yeri ve işin yapıldığı yer dışındaki bir mahkemenin yetkili olduğuna dair düzenleme yapmaları, 5521 sayılı Kanunun 5. maddesinin emredici nitelikteki son cümlesi gereğince geçersizdir.
İş mahkemesinin yetkisi kamu düzeni ile ilgili olduğundan, davalı tarafça süresinde yetki itirazı yapılmamış olsa bile, mahkeme tarafından bu husus kendiliğinden göz önünde bulundurmalıdır. Bir başka anlatımla hâkim, davanın her aşamasında yetki itirazını dikkate alabileceği gibi, kendisi de resen yetkisizlik kararı verebilir.
Somut uyuşmazlıkta davalı ... ile davalı ...Enerji A.Ş arasında ...Genel Müdürlüğü ... ... İşletme Müessesi ... B sahasının işletilmesine ilişkin sözleşme yapıldığı ve davacının bu sözleşme kapsamında en son fiili olarak çalıştığı iş yerinin ... olduğu anlaşılmıştır. Davalılardan ...Genel Müdürlüğünün merkezinin ..., davalı ... Tic.Ltd Şti’nin adresinin... olduğu, davalı ...Enerji A.Ş'ye ait imza sirkülerinde şirket merkezinin ... olduğu görülmüştür. Mahkemece ... veya İstanbul İş Mahkemesinin yetkili mahkeme olduğundan bahisle yetkisizlik kararı verilmiştir.
5521 sayılı yasanın 5 inci maddesi davacıya seçimlik bir hak vermiştir. Buna göre davacı davasını ister işini yaptığı işyeri için yetkili mahkemede açabilecek isterse dava olunanın (birden fazla dava olunan varsa bunlardan her hangi birisinin) Türk Medeni Kanunu gereğince ikametgâhı sayılan yer mahkemesinde açabilecektir.
Bu kapsamda, davacı seçimlik hakkını kullanarak davalılardan ...Genel Müdürlüğünün davanın açıldığı tarihte ikametgâhı sayılan Zonguldak İş Mahkemesi'nde davasını açmıştır. ... İş Mahkemesi davaya bakmaya yetkili olduğundan mahkemece ... veya İstanbul İş Mahkemesinin yetkili olduğu gerekçesiyle yetkisizlik kararı verilmesi hatalıdır. Ayrıca mahkemenin karar kesinleştiğinde dosyanın ... veya İstanbul mahkemelerine gönderilmesi şeklinde seçenekli hüküm tesis etmesi de usule aykırı olduğundan kararın bu nedenle bozulması gerekmiştir.
SONUÇ : Temyiz olunan kararın, yukarıda yazılı nedenlerle BOZULMASINA, 14.11.2016 tarihinde oybirliğiyle KESİN olarak karar verildi.