7. Hukuk Dairesi 2015/1451 E. , 2016/8727 K.

[İctihat]

7. Hukuk Dairesi 2015/1451 E. , 2016/8727 K.

'İçtihat Metni'
Mahkemesi :İş Mahkemesi
Dava Türü : Alacak


Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen hükmün, Yargıtay'ca incelenmesi davalı vekili tarafından istenilmekle, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldı. Dosya incelendi, gereği görüşüldü:
1-Dosyadaki yazılara, hükmün Dairemizce de benimsenmiş bulunan yasal ve hukuksal gerekçeleriyle dayandığı maddi delillere ve özellikle bu delillerin takdirinde bir isabetsizlik görülmemesine göre davalının aşağıdaki bentlerin kapsamı dışında kalan temyiz itirazlarının reddine,
2-Davacı vekili, davacının iş akdinin işverence haksız ve bildirimsiz olarak feshedildiğini, davalının bir miktar ödeme yaptığını belirterek kıdem ve ihbar tazminatı ile bazı işçilik alacaklarının tahsilini talep etmiştir.
Davalı vekili, davacının istifa ederek işten ayrıldığını savunarak davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
Mahkemece, davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Davacı işçinin hizmet süresi konusunda taraflar arasında uyuşmazlık bulunmaktadır.
Somut olayda, davacı, davalı iş yerinde 06.04.1995-09.03.2010 tarihleri arasında çalıştığını iddia etmiş olup, hükme esas alınan bilirkişi raporunda da davacının bu tarihler arasında çalıştığı kabul edilmiş ve davacının hizmet süresi belirlenmiştir. Ancak davacının çalışmış olduğu tarih aralığındaki hizmet süresi 14 yıl 11 ay 3 gün iken bilirkişice davacının hizmet süresinin 15 yıl 3 gün olarak hesaplanması ve kıdem tazminatı ile yıllık izin ücretinin de bu kıdem süresi esas alınarak hesap edilmesi hatalı olup bozma nedenidir.
3-Davacı işçinin fazla çalışma ücreti hesabı konusunda da taraflar arasında uyuşmazlık bulunmaktadır.
Fazla çalışma yaptığını iddia eden işçi bu iddiasını ispatla yükümlüdür. Ücret bordrolarına ilişkin kurallar burada da geçerlidir. İşçinin imzasını taşıyan bordro sahteliği ispat edilinceye kadar kesin delil niteliğindedir. Bir başka anlatımla bordronun sahteliği ileri sürülüp kanıtlanmadıkça, imzalı bordroda görünen fazla çalışma alacağının ödendiği varsayılır.

Fazla çalışmanın ispatı konusunda işyeri kayıtları, özellikle işyerine giriş çıkışı gösteren belgeler, işyeri iç yazışmaları delil niteliğindedir. Ancak, fazla çalışmanın yazılı belgelerle kanıtlanamaması durumunda tarafların, tanık beyanları ile sonuca gidilmesi gerekir. Bunun dışında herkesçe bilinen genel bazı vakıalar da bu noktada göz önüne alınabilir. İşçinin fiilen yaptığı işin niteliği ve yoğunluğuna göre de fazla çalışma olup olmadığı araştırılmalıdır.
İmzalı ücret bordrolarında fazla çalışma ücreti ödendiği anlaşılıyorsa, işçi tarafından gerçekte daha fazla çalışma yaptığının ileri sürülmesi mümkün değildir. Ancak, işçinin fazla çalışma alacağının daha fazla olduğu yönündeki ihtirazi kaydının bulunması halinde, bordroda görünenden daha fazla çalışmanın ispatı her türlü delille yapılabilir. Bordroların imzalı ve ihtirazi kayıtsız olması durumunda, işçinin bordroda belirtilenden daha fazla çalışmayı yazılı belge ile kanıtlaması gerekir. İşçiye bordro imzalatılmadığı halde, fazla çalışma ücreti tahakkuklarını da içeren her ay değişik miktarlarda ücret ödemelerinin banka kanalıyla yapılması durumunda, ihtirazi kayıt ileri sürülmemiş olması, ödenenin üzerinde fazla çalışma yapıldığının yazılı delille ispatlanması gerektiği sonucunu doğurmaktadır.
İş sözleşmelerinde fazla çalışma ücretinin aylık ücrete dahil olduğu yönünde kurallara sınırlı olarak değer verilmelidir. Dairemiz, 270 saatle sınırlı olarak söz konusu hükümlerin geçerli olduğunu kabul etmektedir.
Günlük çalışma süresinin onbir saati aşamayacağı Kanunda emredici şekilde düzenlendiğine göre, bu süreyi aşan çalışmaların denkleştirmeye tabi tutulamayacağı, zamlı ücret ödemesi veya serbest zaman kullanımının söz konusu olacağı kabul edilmelidir.
Yine işçilerin gece çalışmaları günde yedibuçuk saati geçemez (İş Kanunu, md. 69/3). Bu durum günlük çalışmanın, dolayısıyla fazla çalışmanın sınırını oluşturur. Gece çalışmaları yönünden, haftalık kırkbeş saat olan yasal çalışma sınırı aşılmamış olsa da günde yedibuçuk saati aşan çalışmalar için fazla çalışma ücreti ödenmelidir. Dairemizin kararları da bu yöndedir.
Fazla çalışma yönünden diğer bir yasal sınırlama da, İş Kanununun 41 inci maddesindeki, fazla çalışma süresinin toplamının bir yılda ikiyüzyetmiş saatten fazla olamayacağı şeklindeki hükümdür. Ancak bu sınırlamaya rağmen işçinin daha fazla çalıştırılması halinde, bu çalışmalarının karşılığı olan fazla mesai ücretinin de ödenmesi gerektiği açıktır. Yasadaki sınırlama esasen işçiyi korumaya yöneliktir
Fazla çalışmanın belirlenmesinde, 4857 sayılı Yasanın 68 inci maddesi uyarınca ara dinlenme sürelerinin de dikkate alınması gerekir.
Fazla çalışmaların uzun bir süre için hesaplanması ve miktarın yüksek çıkması halinde Yargıtay’ca hakkaniyet indirimi yapılması gerektiği istikrarlı uygulama halini almıştır.
Somut olayda, tanık beyanları ve dosya içeriği karşısında, kepçe operatörü olarak çalışan davacının fazla çalışma yaptığına ilişkin mahkeme kabulü yerindedir. Ancak, fazla çalışmanın gerçekleştiği yaz döneminin hangi ayları kapsadığı konusunda taraflar arasında uyuşmazlık bulunmaktadır. Mahkemece 01 Nisan-31 Aralık döneminin yaz dönemi olduğunu kabul eden bilirkişi raporuna itibarla hüküm kurulmuş ise de, davalı tanığı .... sanayi sektöründe çalışmanın 15 Nisan-15 Ekim arasında sezonluk yapıldığını beyan etmiştir. Diğer tanıkların ise yaz sezonunun hangi ayları kapsadığı konusunda beyanları bulunmamaktadır. Böyle olunca, yaz sezonu ile ilgili açıklamada bulunmayan diğer tanıkların, yaz sezonunun hangi dönemi kapsadığına ilişkin beyanları alınarak ve SGK'ndan davalı işyerinde davacının fazla çalışma ücreti alacağının hesaplandığı 2010 yılı ve devam eden yıllarda aylar itibariyle çalışan işçi sayıları istenerek mevsimlik işçilerin yoğun olarak çalıştığı ve dolayısıyla işlerin yoğun olduğu dönem tespit edilmeli ve bu şekilde yaz dönemi belirlenmelidir. Eksik inceleme ve araştırma ile karar verilmesi hatalı olmuştur.
O halde davalı vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve karar bozulmalıdır.
SONUÇ: Temyiz olunan kararın yukarıda yazılı nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde davalıya iadesine, 20/04/2016 gününde oybirliğiyle karar verildi.