7. Hukuk Dairesi 2015/42586 E. , 2016/6450 K.

[İctihat]

7. Hukuk Dairesi 2015/42586 E. , 2016/6450 K.

'İçtihat Metni'
Mahkemesi :İş Mahkemesi
Dava Türü : İşe iade

YARGITAY İLAMI

Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen hükmün, Yargıtay'ca incelenmesi taraf vekillerince istenilmekle, temyiz isteklerinin süresinde olduğu anlaşıldı. Dosya incelendi, gereği görüşüldü:
Davacı vekili, davacının yaklaşık 20 yıldır davalı şirkette elektrik kumanda işçisi olarak çalıştığını, iş akdinin 09.03.2015 tarihinde İnsan kaynaklarına çağırılarak işyerinden kıdem ve ihbar tazminatı ile 6 aylık ücret tutarında teşvik ödemesi yapılarak ayrılmasının teklif edildiğini, kabul etmeyince iş akdinin feshedildiğini, davalı şirketin sendika üyesi işçilerin iş akdini feshedip, sendikasız ve A statüsünde işçi aldığını, ayrıca işçilerden üyelikten istifa edip dayanışma aidatıyla çalışmaya devam etmelerinin istenildiğini, işverenin sendikayı etkisizleştirmeye çalıştığını, öne sürerek feshin geçersizliğinin tespiti ile işe iadesine ve 6356 sayılı Yasa kapsamında 1 yıllık ücretten az olmamak üzere sendikal tazminata karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı vekili, davacının iş akdinin sendikal nedene dayalı olarak sona erdirilmediğini, iş akdine organizasyonel ve teknolojik değişiklikler sonucunda geçerli nedenle son verildiğini savunarak davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
Mahkemece, ispat yükü üzerinde bulunan işverence davacının verilen eğitimlere rağmen yetersiz olduğuna dair iddianın ispatlanamadığı, feshin son çare olması ilkesi gereğine de uyulmadığı gerekçesiyle feshin geçersizliğine karar verilmiş ve işten çıkartılan işçilerin hangi sendikaya üye olduklarının bilinmediği, dinlenen tanıklardan bir kısmının .... bir kısmının .... üyesi olması durumları, davacının ... üyesi olup fesih öncesi kendi isteğiyle üyelikten istifa ederek sendikalılığı sona erdirdiği, işyerinde iş akdi feshedilecek işçilerin seçiminde sendikalılık hususunun ayrıştırıcı belirleyici bir unsur olarak değerlendirildiğinin ispat edilememiş olduğu gerekçesiyle sendikal tazminat talebinin reddine karar verilmiştir.
Dosya içeriğine göre, iş sözleşmesinin davacıya tüm egitimler verilmesine ve imkanlar oluşturulmasına rağmen davacının şirketin ihtiyacı olan yeni işgücü gereksinimlerini karşılayamadığı ve teşvikle işten ayrılmayı kabul etmemesi nedeni ile sağlık problemlerinin dikkate alınarak bildirimli olarak feshedildiği ancak davalı işverence davacıya yeni işgücü gereksinimlerinin karşılanması için verilen eğitim sonrası davacının yetersiz kaldığının, çalışmaya devam eden işçilerle arasında yeterlilik ölçütü anlamında fark olduğunun, davacıya teşvikle işten ayrılmasının teklif edildiğinin ve ayrıca sağlık problemleri olduğunun ispatlanamadığı bu nedenle feshin geçerli nedene dayanmadığı anlaşıldığından feshin geçersizliğine karar verilmesi isabetli olup davalının bu yöne ilişkin temyiz itirazları yerinde değildir.
Ancak feshin sendikal nedene dayanıp dayanmadığı hususunda yapılan araştırma ve inceleme yetersizdir.
4857 sayılı İş Kanunu’nun 18.maddesine göre otuz veya daha fazla işçi çalıştıran işyerlerinde en az altı aylık kıdemi olan işçinin belirsiz süreli iş sözleşmesini fesheden işveren, işçinin yeterliliğinden veya davranışlarından ya da işletmenin, işyerinin veya işin gereklerinden kaynaklanan geçerli bir sebebe dayanmak zorundadır.
Sendikal tazminat 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu'nun 25'inci maddesinde düzenlenmiş, işçilerin işe alınmalarının, belli bir sendikaya girmeleri veya girmemeleri veya belli bir sendikadaki üyeliği korumaları veya üyelikten istifa etmeleri şartına bağlı tutulamayacağı ilk fıkrada hükme bağlanmıştır. Sözü edilen maddenin ikinci fıkrasında ise, işverenin, sendika üyesi olan işçilerle sendika üyesi olmayan işçiler veya ayrı sendikalara üye olan işçiler arasında, çalışma şartları veya çalıştırmaya son verilmesi bakımından herhangi bir ayrım yapamayacağı kuralı getirilmiştir.
İşverenin, 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu'nun 25'inci maddesinin beşinci fıkrası uyarınca iş sözleşmesini sendikal nedenlerle feshetmesi halinde işçi, 4857 sayılı Kanunun 18, 20 ve 21 inci madde hükümlerine göre dava açma hakkına sahiptir. İş sözleşmesinin sendikal nedenle feshedildiğinin tespit edilmesi hâlinde, 4857 sayılı Kanunun 21 inci maddesine göre işçinin başvurusu, işverenin işe başlatması veya başlatmaması şartına bağlı olmaksızın sendikal tazminata karar verilir. Ancak işçinin işe başlatılmaması hâlinde, ayrıca 4857 sayılı Kanunun 21 inci maddesinin birinci fıkrasında belirtilen tazminata hükmedilmez. İşçinin 4857 sayılı Kanunun yukarıdaki hükümlerine göre dava açmaması ayrıca sendikal tazminat talebini engellemez.
Dairemizce, sendikal tazminat davalarında ispat yükünün işçide olduğu hallerde, iş yerinde çalışan ve sendikaya üye olan işçilerin sayısı, hangi tarihlerde üye oldukları, üyelikten çekilen işçilerin olup olmadığı, iş yerinde çalışmakta olan işçilerin bulunup bulunmadığı, aynı dönemde yetki prosedürünün işletilip işletilmediği, iş yerinde önceki dönemlerde toplu iş sözleşmelerinin bağıtlanıp bağıtlanmadığı, yeni işçi alınıp alınmadığı ve alınmışsa yeni işçilerin sendikalı olup olmadığı gibi hususlarla, işverence ekonomik veya teknolojik nedenlere dayalı bir fesih yoluna gidilmesi durumunda teknik yönden bu durumun araştırılması gibi ölçütler belirlenmiştir.
Dosya içeriğine göre, işyerinde TİS uygulaması olduğu, ayrıca ... Sendikası ve .... Sendikasına üye işçiler bulunduğu anlaşılmaktadır. İşyerinde grev sonrasında ... Sendikası ile TİS yapıldığı ve sonraki dönemde yapılan yetki başvurusunun çoğunluğu sağlamayadığı gerekçesiyle olumsuz tespit edildiği ve ... Sendikasının olumsuz yetki tespitine itirazına dair .... İş Mahkemesinin 2014/576 E. sayılı dosya ile davanın halen derdest olduğu, işyerinde fesih tarihi itibari ile çalışan, sendikaya üye olan, üyelikten çekilen, üyelikten çekilenlerden çalıştırılan, işsözleşmesi feshedilen, işten çıkarılanlardan sendikalı olan ve sendikalı olup da işyerinde çalışması devam eden işçiler olup olmadığı dosya içeriğinden net olarak anlaşılamamaktadır.
İlgili sendika genel merkezine davalı işyerinde örgütlenme kronolojisi ve aylık bazda üyelik, istifa, fesihleri açıkça belirtir tarih belirtir şekilde cevaplandırılması için müzekkere yazılması, TİS süreci de özetlenerek ayrıntılı cevap verilmesi ve davalı şirket tarafından aylık bazda iş akdi feshedilen işçilerin hangi sendikaya üye oldukları ve fesih nedenlerini, yeni işçi alımına yönelik hangi mesleklerde kaç işçi alındığı ve sendikalı olup olmadıklarını belirtir şekilde cevaplandırılmak üzere müzekkere yazılmalıdır.

Feshin sendikal nedene dayanıp dayanmadığı hususunun kuşkuya yer vermeyecek şekilde açıklığa kavuşturulması için belirtilen yönlerden gerekli araştırmaya gidilmeli ve toplanacak deliller dosya içeriği ile yeniden bir değerlendirmeye tabi tutularak sonucuna göre sendikal tazminat talebi ile ilgili bir karar verilmelidir.
Eksik incelemeyle yazılı şekilde hüküm kurulması hatalı olup davacının temyiz itirazları kabul edilmeli ve karar bozulmalıdır.
SONUÇ: Temyiz olunan kararın, yukarıda yazılı nedenle BOZULMASINA, bozma nedenine göre davalının işe başlatmama tazminatı tutarına yönelik temyiz itirazının incelenmesine şimdilik yer olmadığına, peşin alınan temyiz harcının istek halinde taraflara iadesine, 16.03.2016 tarihinde oybirliğiyle KESİN olarak karar verildi.