7. Hukuk Dairesi 2015/39382 E. , 2016/4698 K.

[İctihat]

7. Hukuk Dairesi 2015/39382 E. , 2016/4698 K.

'İçtihat Metni'
Mahkemesi :İş Mahkemesi
Dava Türü : Alacak

YARGITAY İLAMI

Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen hükmün, Yargıtay'ca incelenmesi taraf vekillerince istenilmekle, temyiz isteklerinin süresinde olduğu anlaşıldı. Dosya incelendi, gereği görüşüldü:
1- Dosyadaki yazılara, hükmün Dairemizce de benimsenmiş bulunan yasal ve hukuksal gerekçeleriyle dayandığı maddi delillere ve özellikle bu delillerin takdirinde bir isabetsizlik görülmemesine göre, tarafların aşağıdaki bendin kapsamı dışındaki temyiz itirazlarının reddine.
2- Davacı, davalı işyerinde elektrikçi olarak çalıştığını, 21.02.2012 tarihli protokol ile ilk işe giriş tarihinde ... meslek lisesi mezunu olan ve işe girmeden evvel 4 yıl mesleki hizmeti olanların süresi içinde başvurmaları durumunda ilk işe giriş tarihinden itibaren derece intibakların yapılacağı hükmünün getirildiğini, süresi içinde yaptığı başvurusunun kabul edilmediğini bu nedenle ilk işe girişinin “9” dereceden değil “13”dereceden olması gerektiğinin tespiti ile, yürürlükte bulunan TİS’lere göre hak ettiği halde derece farkı nedeniyle eksik ödenen ücret ve sosyal yardım alacaklarının hüküm altına alınmasını talep etmiştir.

Davalı, davacının başvurusunun hizmetinin intibakı gerektirecek şekilde olduğunun tam olarak tespit edilemediğinden kabul edilmediğini, tüm haklarını aldığını, hiçbir alacağı olmadığını savunarak, davanın reddini istemiştir.
Mahkemece, davanın kabulüne karar verilmiştir.
Davacının derece intibakının toplu iş sözleşmesi hükümlerine uygun olarak yapılıp yapılmadığı konularında taraflar arasında uyuşmazlık bulunmaktadır.
Somut olayda, davacının ilk işe girdiği dönemde işyerinde uygulanan TİS’in 38. maddesinin düzenlemesine göre işe girerken ... Meslek Lisesi mezunu olan ve mesleğinde en az 4 yıl çalışmış olanlar “13.” dereceden işe alınacaktır. Davacının sunmuş olduğu belgelerin incelenmesinde ... Meslek Lisesi mezunu olduğu ve işe giriş tarihinden önce 4 yılı aşkın mesleki çalışmasının olduğu anlaşılmaktadır. Başka bir anlatımla davacı gerekli şartları taşımasına rağmen ilk işe girişi “9.”dereceden yapılmıştır. Bu nedenle davacının ilk işe girişinde “13.” derece olduğunun tespitine dair mahkeme kabulü yerindedir. Davacının ilk işe girdiği tarihte işyerinde yürürlükte bulunan TİS’de de aynı hükümlerin bulunması nedeniyle alacağın geçmişe dönük olarak hesaplanmış olması da doğrudur.
Ne var ki Dairemizde aynı gün incelenen bazı dosyalarda zaten kurum tarafından başvurusu kabul edilerek intibakları yapılan işçilerin de, ilk işe giriş derecesinin “13” derece olduğunun tespitine karar verilerek alacak hesabı yapılmıştır. Ancak kurum tarafından intibakın yapılması nedeniyle taraflar arasında uyuşmazlık konusu bulunmayan hususların mahkemece yeniden hüküm altına alınmasında hukuki yarar olmadığından davacının bu konudaki talebinin reddi gerekirken kabulü isabetsizdir. Ayrıca intibak tarihinden sonra gerekli ödemelerin yapılmış olması nedeniyle, alacak hesabının intibakın yapıldığı tarihe kadar geçen dönem yerine dava tarihine kadar yapılmış olması da hatalıdır.
Davacının hesaplamalara temel alınan ücrete yaptığı itiraz yerinde değildir. Ancak derecelerin ilerlemesine dair hesaplamalara yönelik itirazları doğrudur.
Yürürlükteki TİS’in 21. Maddesine göre işe alınan işçinin deneme süresi sonunda işe alınması durumunda kesin kabul yapılırken, işe alındıkları ücret derecesinin bir üst derecesinden hesaplamalar yapılır. Ayrıca kesin kabul sırasında lise muadili teknik öğrenim veren okul mezunlarına bir üst derece ayrıca verilir. Bu nedenle davacının kesin kabul sonunda, derecesinin “15.” derece olması gerekmektedir. Zaten başvuruları kabul edilen işçilerin intibakları sırasında davalı kurum da, kesin kabul sonrası “15.” dereceden işlem yapmıştır. Yine 21. Madde/4. bent hükmüne göre deneme süresi hizmet ve terfi için bekleme süresinden sayılır bu nedenle derece terfii tarihinin belirlenmesinde deneme süresi dahil hesaplama yapılması zorunludur. Bilirkişinin buna aykırı hesaplamaları hatalı olup hükme esas alınamaz.
Ancak TİS’in 58. maddesine göre terfi bekleme sürelerini doldurmuş işçilerin yılda iki kez, Nisan ve Ekim aylarında terfilerinin yapılacağı hükme bağlanmıştır. Bilirkişinin hesaplamaları yaparken derece terfilerini bu aylarda yapması ve hesaplamaların da buna uygun olarak yapılması gerekmektedir.
Ayrıca davacının intibakı sırasında şahsi siciline göre çalışırken almış olduğu ödül terfilerine de dikkat edilerek işçinin hakkına tam olarak kavuşması sağlanmalıdır. Burada dikkat edilmesi gereken bir husus da, davalı kurum tarafından 15.09.2013 tarihinde tüm işçilere verilen ilave dereceler, “22.” derece baz alınarak belirlenmiş olup, yapılan intibak sonucu davacının “22.” derecenin üstüne çıkması durumunda ilave edilmesi gereken derecenin değişeceği hususu da gözden uzak tutulmamalıdır.
Yine davacının işe girmeden önceki hizmetinin 4 yıldan fazla olması durumunda bunların kurumda geçen hizmet süresinden kabulü ile derece terfiine esas alınmış olması da hatalıdır. Önceki hizmetinin süresi, sadece “13.” dereceden başlayıp başlamayacağın tespitinde önem arz etmekte olup bu sürenin 4 yılın ne kadar üstünde olduğunun bir önemi yoktur. Davacı, “4” yıl ve daha fazla hizmeti olduğu için “13.” dereceyi hak etmektedir. Bu nedenle bilirkişinin bazı hesaplamalarda 4 yılı aşan hizmeti de sanki kurumda geçmiş gibi kabul ederek derece terfiine esas almış olması hatalıdır.
O halde taraf vekillerinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve karar bozulmalıdır.
SONUÇ: Temyiz olunan kararın yukarıda yazılı nedenlerle BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde davacıya iadesine, 29/02/2016 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.