İzale-i Şüyu Satışlarında Alınacak Vergiler

[Hepsihukuk]

İzale-i Şüyu Satışlarında Alınacak Vergiler


1. ihale kararı damga vergisi: Bu vergi, taşınır veya taşınmaz mal ihale edilip tutanağı düzenlenip imzalamasını müteakip satış bedeli üzerinden tahsili icap eden ve halen binde 4,95 oranında bir vergidir. Mükellefi alıcıdır.


2. Katma Değer Vergisi: Bu verginin matrahı ihale bedelidir. Mükellefi alıcıdır. Alıcı hissedar ise hissesine isabet eden miktar bedelden tenzil edilip bakiyesi üzerinden tahsil olunur. Bir dosyada birden ziyade taşınır veya taşınmaz mal satılmış ise, ihale damga vergisi ile KDV.nin her bir satış tutanağı için ayrı ayrı nazara alınması lazımdır. Tetkikat kolaylığı için her bir tutanağın makbuzlarının üzerine bağlanması uygundur.

Katma değer vergisi oranı, vergiye tabi her bir işlem için %18'dir. Bakanlar Kurulu bu oranı, dört katına kadar artırmaya, %1'e kadar indirmeye, bu oranlar dâhilinde muhtelif mal ve hizmetler ile bazı malların perakende safhası için farklı vergi oranları tespit etmeye yetkilidir.(3065 sayılı KDV Kanunu 28. md.)


3. Veraset ve intikal vergisi: 7338 sayılı Veraset ve İntikal Vergisi Kanununun 1. maddesi gereğince, Türkiye Cumhuriyeti tabiiyetinde (vatandaşlık) bulunan şahıslara ait mallar ile Türkiye'de bulunan malların veraset yoluyla (miras ) veya her hangi bir suretle ivazsız (karşılıksız - bedelsiz; gayrimenkul bağışı, bahis oyunları ya da milli piyangodan para kazanmak vb.) bir tarzda bir şahıstan diğer şahsa intikal etmesi durumunda Veraset ve İntikal Vergisine tabidir.


7338 Sayılı K.nun 17. maddesine göre; mahkemeler, icra daireleri ve satış memurluğu istihkak sahiplerine bu verginin mevzuuna giren her hangi bir muamele dolayısıyla para ve senet verebilmek için öncelikle verginin ödenmiş olduğuna dair vergi dairesinden verilmiş bir tasdikname talep ederler, istihkak sahipleri böyle bir tasdiknameyi ibraz etmez veya edemezler ise iştirak halindeki mülkiyete konu olan gayrimenkullerde ölenin son ikametgâhı vergi dairesinden, ivazsız edinilen gayrimenkullerde taşınmazın bağlı bulunduğu vergi dairesinden Veraset ve İntikal Vergisinin ödenip ödenmediğini sorarlar.

Dolaysıyla iştirak halinde bulunan (verasete dayalı ortaklığın giderilmesinde) veya ivazsız elde edilen taşınmazlar ile ilgili satışlarda satış memuru ilgili vergi dairesinden bu taşınmazlara konu Veraset ve İntikal Vergisinin ödenip ödenmediğini sorar. Verginin ödenmediği yönünde cevabi yazı gelirse hak sahiplerinin istihkaklarından (ödenecek paradan), veraset yoluyla intikallerde %5,5 ivazsız intikallerde % 16,5 oranında vergi karşılığı olarak tevkifat (kesinti) yaptıktan sonra bakiyesini verebilirler. Bilirkişi tevzi tablosunda her bir hissedarın payına düşen vergiyi gösterir. Tevfikatı yapanlar, tevkif ettikleri parayı en geç bir hafta içinde bulundukları yerin mal sandığına yatırmaya ve keyfiyeti bağlı bulundukları vergi dairesine yazı ile bildirmeye mecburdurlar.

Veraset ve İntikal Vergisinden muafiyetler 7338 sayılı K’nın 3., istisnalar ise 4. maddesinde belirtilmiştir.


4. Emlak Vergisi: Bu vergide yine taşınmaz kaydı belirtilmek suretiyle belediyeden sorulur, alınan yanıta göre taşınmazın emlak vergi borcu varsa, bilirkişisi satış bedeli üzerinden tevzi tablosunda hangi hissedara ne kadar isabet ettiğini belirtir, satış memuru bu meblağları belediyeye yatırıp makbuzları dosyaya koyar.

Şayet hissedarlardan biri veya bir kaçı hisselerini alıcıdan haricen aldıklarını beyan etmişler ise bu beyan zapta geçirip imzaları alınır ve binde 8,25 oranındaki vergi memurlukça tahsil edilip maliyeye yatırılır, makbuzu dosya içerisine konulur.


5. Taviz Bedeli: Mukataalı ve icareteynli taşınmazların serbest tasarrufa terki (bırakılması) için alınan bedeldir.

5737 sayılı Kanununun 18. maddesi gereğince; Tapu kayıtlarında, icareteyn ve mukataalı vakıf şerhi bulunan gerçek ve tüzel kişilerin mülkiyetinde veya tasarrufundaki taşınmazların ortaklığın giderilmesi veya cebri icra yoluyla satılanlarda satış bedelinin yüzde onu (%10) oranında taviz bedeli alınarak serbest tasarrufa terk edilir. Ancak miri arazilerden mukataalı hayrata tahsis edilmeyenler ile aşar ve rüsumu vakfedilen taşınmazlar tavize tâbi değildir.


Taviz bedelinin tamamı vakfı adına ödenmedikçe, taşınmaz üzerindeki temliki tasarruflar tapu dairelerince tescil olunmaz.
Taviz bedeli ilgili vakıf adına ödenerek makbuzu dosyasına takılıp bu durum tapu siciline yazılan tescil talibi belgesinde şerh edilmelidir.