8. Hukuk Dairesi 2018/12967 E. , 2018/18392 K

[İctihat]

8. Hukuk Dairesi 2018/12967 E. , 2018/18392 K.

'İçtihat Metni'
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi

Taraflar arasında görülen ve yukarıda açıklanan davada yapılan yargılama sonunda Mahkemece, davalılar ... ve ...'a yönelik davanın kabulüne, davalı ... yönelik davanın reddine karar verilmiş olup, hükmün davalılar ... ve ... vekili ve davacı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, Dairece dosya incelendi, gereği düşünüldü.

K A R A R

Davacı vekili, dava konusu 164 parselin 1970 yılından beri vekil edeninin malik sıfatı ile nizasız fasılasız zilyetliğinde olduğunu, tapuda malik gözüken Osman oğlu Mehmet Taşkıran'ın 1974 yılında vefat ettiğini, kayıt malikinin mirasçılarının 29.06.2011 tarihinde intikal yaptırmış iseler de müvekkilinin zilyetliğinin 40 yılı aştığını, vekil edeni lehine TMK'nin 713/2. maddesindeki koşulların oluştuğunu, tapu kaydının hukuki değerini yitirdiğini açıklayarak, 164 parsele ait tapu kaydının iptali ile vekil edeni adına tesciline karar verilmesini istemiştir.
Davalılar Sedat ve ... vekili davacı tarafın dayandığı TMK'nin 713/2. maddesindeki “ölmüş” ibaresinin yürürlükte olmayıp, davanın yasal dayanağının bulunmadığını, davacının dava konusu taşınmazdaki zilyetliğinin malik sıfatı ile olmadığını, dava konusu yerin 1970 yılı ve sonrasında davacıya icara verildiğini, vekil edenlerinin diğer mirasçının payını satın alarak 29.06.2011 yılında tapuda işlem yaptırdıklarını açıklayarak, davanın reddini savunmuştur.
Mahkemece, davacı hakkında TMK'nin 713/2. maddesindeki koşullar gerçekleştiğinden bahisle davalılar Sedat ve ...’a yönelik davanın kabulüne, diğer davalı ... yönünden ise davanın husumet yokluğu nedeniyle reddine karar verilmiş karar, davacı vekili ve davalılar Sedat ve Cengiz vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Dava, TMK'nun 713/2. fıkrasında yer alan “…maliki 20 yıl önce ölmüş…” hukuki sebebine dayalı olarak TMK'nun 713/1–2. fıkraları gereğince açılan mülkiyetin aktarılmasına ilişkin tapu iptali ve tescil davasıdır.
Kural olarak, tapulu bir taşınmazın olağanüstü zamanaşımı yoluyla iktisabı mümkün değildir. Ancak kanunun açıkça izin verdiği ayrık durumlarda tapulu bir taşınmazın tamamının veya belli bir payının koşulları oluştuğu takdirde olağanüstü zamanaşımı yoluyla kazanılması mümkün olabilir. Kanunda düzenlenen ayrık hallerden biri de, TMK'nin 713/2. maddesidir. Anılan fıkranın önceki düzenlemesinde “aynı koşullar altında, maliki tapu kütüğünden anlaşılmayan veya 20 yıl önce ölmüş ya da hakkında gaiplik kararı verilmiş bir kimse adına kayıtlı bulunan taşınmazın tamamının veya bölünmesinde sakınca olmayan bir parçasının zilyedi de o taşınmazın tamamı, bir parçası veya bir payı üzerindeki mülkiyet hakkının tapu kütüğüne tesciline karar verilmesini isteyebilir” denilmiştir.
Aynı Kanun maddesinin 1. fıkrasında ise “tapu kütüğünde kayıtlı olmayan bir taşınmazı davasız ve aralıksız olarak 20 yıl süreyle ve malik sıfatıyla zilyetliğinde bulunduran kişi, o taşınmazın tamamı, bir parçası veya bir payı üzerindeki mülkiyet hakkının tapu kütüğüne tesciline karar verilmesini isteyebilir.” düzenlemesine yer verilmiş, 5. fıkranın son cümlesinde de “Mülkiyet, birinci fıkrada öngörülen koşulların gerçekleştiği anda kazanılmış olur.” ilkesi getirilmiştir.
Anılan kanuni düzenlemelere göre tapulu bir taşınmazın tamamının veya bölünmesinde sakınca olmayan bir parçasının zilyedi adına tesciline karar verilmesi için, malikin ya da paydaşın ölmüş olması, yukarıda açıklanan koşullarda en az 20 yıl süre ile zilyet olunması ve bu süre içinde tapu kaydının intikal görmemesi gerekmektedir. Başka bir anlatımla, belirtilen koşulların tamamlanmasıyla mülkiyet kendiliğinden zilyede geçmiş olur. Mahkemece, sonradan verilen iptal ve tescile ilişkin karar yenilik doğurucu (inşai) nitelikte olmayıp, önceden doğmuş mülkiyet hakkının belirlenmesi niteliğindedir.
Her ne kadar, TMK'nin 713/2. maddesinin 2. fıkrasında yer alan “…ölmüş…” sözcüğü, Anayasa Mahkemesinin 17.03.2011 gün ve... Esas, 2011/52 Karar sayılı kararıyla iptaline ve yürürlüğünün durdurulmasına karar verilmişse de Anayasanın 153/5. fıkrasında “iptal kararlarının geriye yürüyemeyeceği” açıklanmıştır. Nitekim Anayasa Mahkemesi de, 12.12.1989 tarihli ve ... Esas, 1989/48 Karar sayılı kararında iptal kararlarının geriye yürümezliği kuralını kabul etmek suretiyle, hukuksal ve nesnel alanda sonuçlarını doğurmuş bulunan durumların iptal kararlarının yürürlüğe gireceği güne kadar ki dönem için geçerli sayılması sağlanmıştır.
Tüm bu açıklamalar birlikte değerlendirildiğinde TMK'nin 713/1 ve 2. fıkralarına dayalı olarak açılan tapu iptal ve tescil davalarında, koşullarına uygun olarak 20 yıllık zilyetlik süresinin tamamlandığı anda mülkiyetin kazanıldığının ve zilyet lehine kazanılmış (müktesep) hak doğduğunun kabulü gerekmektedir. Şu halde, Anayasa Mahkemesince yürürlüğün durdurulması kararının verildiği 17.03.2011 tarihi ya da davanın açıldığı tarihten hangisi önce ise, o tarihe kadar kazanma koşulları tamamlanmışsa, tapunun iptaliyle zilyet adına tesciline karar verilmesi gerekmektedir.
Somut olaya gelince
1. Dosya muhtevasına, dava evrakı ile yargılama tutanakları münderecatına, mevcut deliller mahkemece takdir edilerek karar verildiğine ve takdirde bir isabetsizlik bulunmadığına, kayıt maliki Osman oğlu Mehmet Taşkıran’ın 1974 yılında öldüğü, ölü kayıt maliki adına tapunun oluştuğu 27.04.1981 tarihinden 17.03.2011 tarihine kadar davacı lehine TMK’nin 713/1-2. maddelerinde yazılı kazanma koşulları oluştuğuna, tapu kaydı hukuki değerini yitirdiğine göre, yazılı şekilde hüküm verilmiş olmasında bir isabetsizlik bulunmadığından davacı vekilinin tüm, davalılar Sedat ve Cengiz vekilinin ise aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan diğer temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. Dava, TMK'nin 713/2. maddesinde yazılı ölüm nedenine dayalı iptal ve tescil davasıdır. TMK'nin 713/2. maddesindeki yollama nedeniyle bu tür davaların aynı maddenin diğer fıkralarında yazılı koşullara tabi olması gerektiği, aynı maddenin 3. fıkrasındaki 'tescil davası' sözcüğünün 1. ve 2. fıkraya göre açılacak davaları kapsadığının kabulü gerekir. (Yargıtay HGK’nin 17.02.2010 tarih, 2010/8-58 Esas, 2010/78 Karar, M.R.Karahasan-İ.Özmen, Zilyetlik-Tescil-Tapu İptali Davaları, 1983-Sh 1451). Buna göre gerek yasal hasım durumunda bulunan Hazine ve diğer kamu tüzel kişileri, gerekse iptal ve tescil isteği nedeniyle davada taraf durumunu almış bulunan kayıt malikinin mirasçıları davalılar harç, avukatlık ücreti ve diğer yargılama giderlerinden sorumlu tutulamazlar. Eksik harcın davacıdan alınmasına, yargılama giderlerinin davacı üzerinde bırakılmasına ve davacı yararına vekalet ücreti takdirine yer olmadığına karar verilmesi gerekir. Mahkemece bu husus gözden kaçırılarak harç, yargılama giderleri ve avukatlık ücretinin davalılardan alınmasına karar verilmesi doğru olmamıştır. Davalılar Sedat ve ... vekilinin temyiz itirazları bu yönden yerinde olup hükmün bu nedenle bozulması gerekmekteyse de bu husus yeniden yargılamayı gerektirmediğinden hükmün aşağıdaki şekilde düzeltilerek onanması yoluna gidilmiştir (6100 Sayılı HMK mad.304-1086 Sayılı HUMK mad.438/7)
SONUÇ: Yukarıda (2) nolu bentte açıklanan nedenlerle, hükmün 5,6 ve 7.bendinin hükümden çıkarılmasına, yerine 5. bent olarak “Bakiye kalan 627,49 TL harcın davacıdan tahsili ile Hazineye gelir kaydına, 6. bent olarak “Davanın niteliği gereği yargılama giderlerinin davacı üzerinde bırakılmasına” ve 7. bent olarak “Davacı lehine vekalet ücreti takdirine yer olmadığına” cümlelerinin eklenmesine hükmün düzeltilmiş bu şekliyle 1086 sayılı HUMK'un 438/7 maddesi uyarınca ONANMASINA, davacı vekilinin tüm, davalılar vekilinin diğer temyiz itirazlarının yukarıda (1) numaralı bentte gösterilen sebeplerle reddine, taraflarca HUMK'un 440/I maddesi gereğince Yargıtay Daire ilamının tebliğinden itibaren ilama karşı 15 gün içinde karar düzeltme isteğinde bulunulabileceğine, 27,70 TL peşin harcın onama harcına mahsubu ile kalan 8,20 TL'nin temyiz eden davacıdan alınmasına ve peşin harcın da istek halinde temyiz eden davalılardan ... ve ... iadesine, 08/11/2018 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.