8. Hukuk Dairesi 2016/17568 E. , 2018/20102 K

[İctihat]

8. Hukuk Dairesi 2016/17568 E. , 2018/20102 K.

'İçtihat Metni'
MAHKEMESİ :Aile Mahkemesi
DAVA TÜRÜ : Değer Artış Payı Ve Katılma Alacağı


Taraflar arasında görülen ve yukarıda açıklanan davada yapılan yargılama sonunda Mahkemece, davanın kısmen kabulne ve kısmen reddine karar verilmiş olup hükmün davacı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, Dairece dosya incelendi, gereği düşünüldü.

K A R A R

Davacı ... vekili, ...... birliği içinde edinilen taşınmazın davalı eş tarafından devredildiğini açıklayarak, öncelikle kaydın iptal ve tescilini mümkün olmaması halinde 51.000,00 TL alacağın tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalılar ve vekilleri, davanın reddini savunmuştur.
Mahkemece, davalı ... ve ......... Tic. Ltd. Şti. yönünden davanın taraf sıfatı bulunmadığından reddine, davalı ... yönünden davanın kısmen kabulüne, 48.333,00 TL alacağın davalı ...' den tahsiline, fazlaya ilişkin talebin reddine karar verilmiştir. Hüküm, davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Maddi olayları ileri sürmek taraflara, hukuki nitelendirme yapmak ve uygulanacak kanun maddelerini belirlemek hakime aittir (6100 sayılı HMK mad. 33). İddianın ileri sürülüş şekline göre dava, değer artış payı ve artık değere katılma alacağı isteğine ilişkindir.
Değer artış payı alacağı eşlerden birinin diğerine ait ......ın edinilmesine, iyileştirilmesine veya korunmasına hiç ya da uygun karşılık almaksızın esaslı katkıda bulunması durumunda, tasfiye sırasında bu ......da meydana gelebilecek değer artışı için katkısı oranında sahip olduğu alacak hakkıdır (4721 Sayılı TMK mad.227). Denkleştirme (TMK mad.230) hariç, tasfiyeye konu ...... varlığında katkı tarihine göre değer kaybı söz konusu ise, katkının başlangıçtaki değeri esas alınır (TMK mad.227/1). Böyle bir ......ın daha önceden elden çıkarılmış olması halinde hakim, diğer eşe ödenecek alacağı hakkaniyete uygun olarak belirler (TMK mad.227/2). Değer artış payı alacağı talep edebilmek için, ......sal ya da ...... ile ölçülebilen maddi veya hizmet değeriyle katkıda bulunul......ıdır.
Artık değere katılma alacağı ise eklenecek değerlerden (TMK mad.229) ve denkleştirmeden (TMK mad.230) elde edilen miktarlar da dahil olmak üzere, eşin edinilmiş ......larının (TMK mad.219) toplam değerinden, bu ......lara ilişkin borçlar çıktıktan sonra kalan artık değerin (TMK mad.231) yarısı üzerindeki diğer eşin alacak hakkıdır (TMK mad.236/1). Katılma alacağı, Yasa'dan kaynaklanan bir hak olup, bu hakkı talep eden eşin gelirinin olmasına veya söz konusu ...... varlığının edinilmesine, iyileştirilmesine ya da korunmasına katkıda bulunulmasına gerek yoktur.
Değer artış payı ve artık değere katılma alacağı miktarları hesaplanırken, ...... rejiminin sona erdiği sırada mevcut olan ......ın, bu tarihteki durumuna göre, ancak tasfiye tarihindeki sürüm (rayiç) değeri esas alınır (TMK mad.227/1, 228/1, 232 ve 235/1). Yargıtay uygula......arına göre, tasfiye tarihi karar tarihidir.
Belirli bir ......ın eşlerden birine ait olduğunu iddia eden kimse, iddiasını ispat etmekle yükümlüdür. Eşlerden hangisine ait olduğu ispat edilemeyen ......lar onların paylı mülkiyetinde sayılır. Bir eşin bütün ......ları, aksi ispat edilinceye kadar edinilmiş ...... olarak kabul edilir (TMK mad.222).
Tasfiyeye konu taşınmazın ... üyeliği yoluyla edinilmesi halinde, ...e yapılan ödemelerden ve bu ödemelerin isabet ettiği dönemlerden hareketle, ...... rejiminin tasfiyesi ile eşlerin alacak miktarları belirlenir. ... ödemelerinin 743 Sayılı Türk Kanunu Medenisi'nin 170. maddesi gereğince ...... ayrılığı rejiminin geçerli olduğu 01.01.2002 tarihinden önceki dönemde tamamlanması durumunda, eşler lehine katkı payı alacağı, 4721 Sayılı Türk Medeni Kanunu'nun 202/1. maddesi gereğince edinilmiş ......lara katılma rejiminin geçerli olduğu 01.01.2002 tarihinden sonraki dönemde tamamlanması halinde ise değer artış payı ve/veya artık değere katılma alacağı hakkı doğabilecektir.
... ödemelerinin bir kısmının ...... ayrılığı, bir kısmının da edinilmiş ......lara katılma rejiminin geçerli olduğu dönemlerde yapılmasında ...... ayrılığı dönemindeki ödemelere her bir eşin yaptığı katkı oranı, daha sonra geçerli olacak edinilmiş ......lara katılma rejimine kişisel ...... olarak geçeceği kabul edilmektedir.
Buna göre ...... ayrılığı rejiminin geçerli olduğu dönemde (01.01.2002 tarihine kadar) eşlerin ... ödemelerine yaptıkları katkı oranı, 743 Sayılı TKM, Borçlar Kanunu'nun genel hükümleri ile Yargıtay ve Dairemizce kabul edilen 'katkı payı alacağı' hesaplama yöntemi göz önünde bulundurularak belirlenmelidir. Kişisel ...... olarak kabul edilen bu katkı oranı, 01.01.2002 tarihinden sonra geçerli olacak edinilmiş ......lara katılma rejimi kurallarına göre, hesap edilecek 'değer artış payı ve/veya artık değere katılma alacağı' miktarlarının tespitinde gözetilecektir.
Bunun için, öncelikle iddia ve savun......ar doğrultusunda ... üyeliğine ve ödemelere ilişkin belgeler, eşlerin katkıda kullandıklarını ileri sürdükleri ......varlıkları (miras, ziynet, bağış vb.) ile ...... ayrılığı dönemine ilişkin düzenli ve sürekli gelirlerine (maaş, gündelik, kar payı vb.) ilişkin belgeler bulundukları yerlerden eksiksiz olarak getirtilerek uyuşmazlığın çözümünde göz önünde bulundurul......ıdır. İhtiyaç duyulması halinde, değer tespiti, belirleme ve hesapla......arın yapılabilmesi için konusunun uzmanı bilirkişi veya bilirkişilerden de yardım alın......ıdır.
Somut olaya gelince eşler, 14.01.1988 tarihinde evlenmiş, 22.11.2011 tarihinde açılan boşanma davasının kabulüne ilişkin hükmün, 12.06.2013 tarihinde kesinleşmesiyle boşanmışlardır. ...... rejimi boşanma davasının açıldığı tarih itibarıyla sona ermiştir (TMK mad.225/son). Sözleşmeyle başka ...... rejiminin seçildiği ileri sürülmediğinden, ...... tarihinden 4721 Sayılı TMK'nin yürürlüğe girdiği 01.01.2002 tarihine kadar ...... ayrılığı (743 Sayılı TKM mad.170), bu tarihten ...... rejiminin sona erdiği tarihe kadar ise, edinilmiş ......lara katılma rejimi geçerlidir (4722 Sayılı Yasa mad.10, TMK mad.202/1). Tasfiyeye konu 1011 ada 5 parselde 95 nolu bağımsız bölüm, eşler arasında edinilmiş ......lara katılma rejiminin geçerli olduğu dönemde, inşaat firması ile 23.11.2010 tarihli yapılan sözleşme ile satın alınmıştır. ...... rejiminin tasfiyesinde eşlerin bağlı bulunduğu rejime ilişkin hükümler uygulanır (TMK mad.179).
Yukarıda açıklanan yasal düzenleme ve ilkeler uyarınca yapılan incelemede
Tüm dosya kapsamı birlikte değerlendirildiğinde, taraflar arasında dava konusu taşınmazın 471 ada 1 parsel 58 nolu bağımsız bölümün takas edilerek alındığı, bunun da öncesinde ... yoluyla edinilen taşınmazın satışından elde edilen ......yla 471 ada 1 parsel 58 nolu bağımsız bölümün alındığı hususunda taraflar arasında ihtilaf olmadığı anlaşılmaktadır. Bu nedenle Mahkemece, ... yoluyla edinilen ilk taşınmaz bakımından tarafların gelirlerinden hareketle davacının 1/3 oranında katkı payı oranının olduğunun kabul edilmesi yerindedir. Ancak, sonraki edinilen taşınmazlar yönünden alımlarda hesaplama yapılırken öncelikle ... yoluyla edinilen taşınmazın ...ten gelen cevabi yazıya göre, bir kısım ödemelerin 01.01.2002 tarihinden önce bir kısım ödemelerin de edinilmiş ......lara katılma rejiminin geçerli olduğu 01.01.2002 tarihinden sonra yapıldığı gözetilerek, bu taşınmaz yönünden 01.01.2002 tarihinden önce yapılan ödemelerin toplam ödeme miktarına oranı üzerinde, yukarıda belirtilen davacının katkı oranında, 01.01.2002 tarihinden sonra yapılan ödemelerin toplam ödeme miktarına oranı üzerinde ise davacının yarı oranında (1/2) alacak hakkı bulunduğunun dikkate alınması, bu hesap sonrasında taşınmazın satışa esas bedeli üzerinde tarafların kişisel ve edinilmiş ...... oranının tespit edilmesi bir sonraki edinilen 471 ada 1 parsel 58 nolu bağımsız bölümün alınmasında ... yoluyla edinilen taşınmazın satış bedeli ve çekilen kredi ile karşılandığı gözetilip, kredinin kişisel ...... ile karşılandığı da ispatlanamadığından kredi ödemelerinin de TMK'nin 222 maddesi gereğince edinilmiş ...... kabul edilerek, oranlama suretiyle hesaplama yapılması, hesaplama sonrasında kazanılmış haklar ve talep miktarı gözetilerek hüküm kurulması gerekirken, yasal düzenlemeler, Dairenin ilke ve uygula......arına aykırı şekilde hesap içeren bilirkişi raporuna göre karar verilmesi hatalı olmuş, hükmün bozulması gerekmiştir.
SONUÇ: Temyiz edilen hükmün yukarda gösterilen sebeplerle 6100 sayılı HMK'nin Geçici 3. maddesi yollamasıyla 1086 sayılı HUMK'un 428. maddesi uyarınca BOZULMASINA, HUMK'un 440/I maddeleri gereğince Yargıtay Daire ilamının tebliğinden itibaren ilama karşı 15 gün içinde karar düzeltme isteğinde bulunulabileceğine, peşin harcın istek halinde temyiz edene iadesine, 12.12.2018 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.