8. Hukuk Dairesi 2018/15302 E. , 2018/19997 K

[İctihat]

8. Hukuk Dairesi 2018/15302 E. , 2018/19997 K.

'İçtihat Metni'
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi



Taraflar arasında görülen ve yukarıda açıklanan davada yapılan yargılama sonucunda Mahkemece verilen davanın reddine dair kararın davacılar vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine Dairenin 05/07/2018 tarihli ve 2017/7031 Esas, 2018/14988 Karar sayılı ilamı ile bozulmasına karar verilmişti. Davalı ...... Genel Müdürlüğü vekili tarafından süresinde kararın düzeltilmesi istenilmiş olmakla dosya incelendi gereği düşünüldü:

K A R A R

Dava dilekçesinde, davacıların vakfeden .... Bey'in babası .... Paşa'nın torunu olduğunu iddia ederek, ....Bey'in pederi ....Vakfının galleye müstehak vakıf evladı olduğunun tespitine karar verilmesini istemiş mahkemece, dosya kapsamına göre ....Bey'in Pederi ....Vakfı adında bir vakfın bulunmadığı, ....Bey ve ......Paşa ......ının adlarının şahsiyet kaydı ve diğer belgelerde birlikte zikredilmesinin ve şahsiyet kaydındaki mütevelli atamalarının beraber yürütülmesinin, ......Paşa'nın 1540 yılında düzenlediği uzun bir vakfiye ile babası ...... Bey'den kalan ......ı kendi vakfına ilhak etmesinden kaynaklandığı gerekçesi ile davanın reddine dair verilen karar, davacılar vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine Dairemizce verilen bozma kararının davalı vekili tarafından düzeltilmesi istenildiğinden dosya yeniden incelenmiştir.
Dava, mazbut vakfın gelir fazlasından faydalanma amacına yönelik galle fazlasına müstehak vakıf evladı olduğunun tespiti istemine ilişkindir.
5737 Sayılı ...... Yasası’nın 3. maddesine göre mazbut ......, bu kanun uyarınca Genel Müdürlükçe (...... Genel Müdürlüğü) yönetilecek ve temsil edilecek ...... ile mülga 743 Sayılı Türk Kanunu Medenisinin yürürlük tarihinden önce kurulmuş ve 2762 Sayılı ...... Kanunu gereğince ...... Genel Müdürlüğünce yönetilen ...... olarak tanımlanmıştır.
...... Kanunu ve ...... Yönetmeliğine göre, mazbut ve mülhak ......da vakfedenin soyundan gelen ve bu nedenle vakfın gelirinden (gallesinden) yararlanma hakkına sahip olan kişiler için öncelikle dava açılması ve bu haklarının dava ile tespit edilmesi aranmıştır. Uygulamada bu dava, ......da evladiye davaları, vakıf evladı ya da galleye müstehak evlat olduğunun tespiti davası şeklinde isimlendirilmiştir. Belirtmek gerekir ki vakıf evladı kavramı daha çok, vakfedenin çocukları ya da alt soyundan gelenler için kullanılan bir kavram olup, vakfedenin akrabaları ya da vakıftan yararlanan ismi ile belirtilmiş kişileri kapsamamaktadır.
Vakfın geliri üzerinde hak sahibi olduğuna ilişkin davayı, vakfiye uyarınca galleden yararlanma hakkı olan, yani vakfeden ile soybağı olan ya da soybağı olmasa bile galleden kendisine pay özgülenen diğer kişiler açabilir.
Bir vakıftan galle fazlasının alınabilmesi için açılan davada öncelikle vakfeden ile soybağının ispatlanması, sonra da vakfiyede öngörülen şartların gerçekleşmesi gerekir. Yani bu tür davalarda incelenecek ilk husus davacılar ile vakfeden arasında iddia edildiği üzere kan bağı yolu ile soybağı mevcut olup olmadığı, eğer soybağı kurulabiliyorsa ikinci aşamada vakfiyelerde galle fazlası için öngörülen şartların somut olayda davacılar yönünden gerçekleşip gerçekleşmediğinin araştırılması olacaktır.
Vakfiyeler, vakıf davalarında birinci derecede delil olup (...... Hukukunda ve ...... Tatbikatında Vakıf Müessesesi, 1996, Sh. 428), kadimden beri uygulandığı bilinmedikçe vakıf davalarında yazılı delil olarak kullanılamazlar. (Mecelle mad.1739) Vakfiyelerin uygulanma şartı, bunların ifade ettikleri maddelerin sabit ve meşhur olmasıdır.
Dosya içerisindeki bilgi ve belgelerden davacılar ile vakfeden arasında usulüne uygun soybağının kurulduğu, ...... Genel Müdürlüğünün 15.05.2014 tarihli ve 5041 sayılı yazılarından ....Bey Pederi ....ve ......Vakfının belgelerde birlikte anıldığı, şahsiyet kaydındaki mütevelli atamalarının birlikte yürütüldüğünün bildirildiği, bilirkişi raporunda da, ......Paşa'nın 1540 yılında düzenlediği uzun bir vakfiye ile babası ...... Bey'den kalan ......ı kendi vakfına ilhak ettiği sonucuna varıldığını açıklamıştır. Buna göre galle fazlası için dava konusu vakfın birleştiği ve birlikte işlem gördüğü kabul edilen mazbut ...... ...... Bey Piri ....Vakfi'nın vafiyelerindeki şartların incelenmesi gerektiği, Vakfın tespit edilebilen yirmibir adet vakfiye ile zeyl vakfiyesinin olduğu tespit edilmiş olup galle fazlasına dair hüküm içeren Cemaziyül evvel 954 H tarihli vakfiyede '... Vakıf, mezkur evkafın rekabeden artan zevaid ve fazlanın zükur evlat arasında müsaveten taksim edilmesini, eğer vakıfın zükur evladı bulunmazsa akrabası evladının zükuruna müsaveten taksim ve tevzi olunmasını eğer akrabası evladında zükur bulunmazsa vaktin hakiminin izni ile Mekkei Mükerreme ve Medinei Münevvere'de ikamet eden sülaha ve fukaraya taksim ve tevzi edilmesini şart eyledi...' denilerek iş galle fazlası erkek evlat soyundan gelen erkek evlatlara eşit olarak dağıtılmasının şart kılındığı, davacıların ise ...... üzerinden vakfedene soybağını dayandırarak eldeki davayı açtıkları, davacıların üstsoyu ......'nin vakfedenin kız evlat alt soyu olduğu yani davacıların erkek evlat soyundan gelmedikleri anlaşılmakla davanın bu gerekçe ile reddi gerekirken yazılı gerekçe ile red kararı verilmesi doğru değil ise de, bu husus yeniden yargılama yapmayı gerektirmediğinden ve hükmün redde ilişkin bölümü sonucu itibari ile doğru görüldüğünden, Dairemizin bozma ilamının kaldırılarak HUMK'un 438/7 maddesi uyarınca, hükmün gerekçesinin açıklanan şekilde değiştirilerek kararın düzeltilmiş şekliyle onanması uygun görülmüştür.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle davalı vekilinin karar düzeltme itirazlarının kabulü ile Dairemizin 05.07.2018 tarihli ve 2017/7031 Esas, 2018/14988 Karar sayılı bozma ilamının KALDIRILMASINA, 6100 Sayılı HMK'nin geçici 3/2 maddesi delaletiyle 1086 Sayılı HUMK'un 438/7 maddesi uyarınca Yerel Mahkeme hükmünün gerekçesi DÜZELTİLEREK ONANMASINA, peşin harcın istek halinde karar düzeltme isteyen davalı ...... Genel Müdürlüğüne iadesine, 11.12.2018 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.