8. Hukuk Dairesi 2016/4035 E. , 2018/19019 K.

[İctihat]

8. Hukuk Dairesi 2016/4035 E. , 2018/19019 K.

'İçtihat Metni'
MAHKEMESİ :...... Hukuk Mahkemesi



Taraflar arasında görülen ve yukarıda açıklanan davada yapılan yargılama sonunda Mahkemece, davanın reddine karar verilmiş olup hükmün davacı alacaklı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, Dairece dosya incelendi, gereği düşünüldü.


K A R A R

Davacı alacaklı vekili, borçlu aleyhine başlatılan takibin kesinleşmesi üzerine davalı 3. kişi ......ya borçlunun hesaplarında bulunan paranın haczi için müzekkere yazıldığını, davalı ......nın haciz müzekkeresine verdiği cevapta borçluya ait hesaplarda bulunan tutara rehin haklarından sonra gelmek kaydı ile haciz şerhinin işlendiğinin bildirdiğini, ......nın müşterisi olan borçluyla imzaladığı sözleşmeden doğan rehin hakkının haczin önüne geçemeyeceğini, davalı ......nın haklı bir sebep olmaksızın haciz yazısının gereğini yerine getirmediğini öne sürerek, borçlunun hesaplarında bulunan tutarın haciz müzekkeresinin tebliğ tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Mahkemece dosya üzerinden yapılan inceleme sonucunda talep şikayet başvurusu olarak değerlendirilmiş, davalı 3. kişi ......nın haciz yazısına karşı, mevduat üzerinde rehin ve hapis hakkının olduğunu ileri sürmesinin istihkak iddiası niteliğinde olup, haczedilen şey 3. kişi ...... nezdinde bulunduğundan istihkak iddiasıyla ilgili olarak İİK'nin 99. maddesindeki prosedürün uygulanmasının gerektiği, anılan prosedür uygulanmadan üzerinde istihkak iddia edilen hacizli paranın bu aşamada ......dan istenilmesinin usul ve yasaya aykırı olacağı gerekçesiyle şikayetin reddine karar verilmiş, karar davacı alacaklı vekilince temyiz edilmiştir.
Borçlunun üçüncü kişi ......daki mevduat alacağı, 2004 Sayılı ...... ve İflas Kanunu'nun 106/2. maddesi gereğince menkul hükmündedir. ......daki mevduat, menkul haczi gibi ...... müdürlüğünce ......ya yazılacak yazı ile haczedilebileceği gibi, İİK'nin 89. maddesindeki uygun olarak düzenlenen haciz ihbarnamesi ile de haczedilebilir. Bu takdirde İİK'nin 89. ve bunu izleyen maddelerde yazılı hukuki sonuçlar doğar.
Üçüncü kişinin haciz müzekkeresine karşı mevduat hesabı üzerinde rehin hakkı bulunduğunu ileri sürmesi ise, İİK'nin 96/1 uyarınca istihkak iddiası niteliğindedir.
Somut olayda, borçlunun hesaplarında bulunan paraların haczi için davalı 3. kişi ......ya haciz müzekkeresi gönderilmiş, ...... tarafından verilen cevapta, şube nezdinde bulunan borçluya ait hesap üzerine kendilerinin rehin, hapis ve takas mahsup haklarından sonra gelmek kaydı ile haciz şerhinin işlendiği bildirilmiş, 19.10.2015 tarihinde de alacaklı tarafından temyize konu dava açılmıştır.
6100 sayılı HMK’nin 33. maddesi uyarınca, Türk hukukunu resen uygulamakla yükümlü olan ......, tarafların ileri sürdükleri maddi olay ve netice talepleri ile bağlı olup, onların hukuki nitelendirmesi ile bağlı değildir. 04.06.1958 tarih, 1958/16-5 sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararı'nda da kabul edildiği gibi taraflarca ileriye sürülen iddia ve maddi olayların hukuki tavsifini yapmak mahkemeye ait olup, hakim olaya uyan ilgili yasa maddelerini re’sen gözetmek, bulmak ve uygulamak zorundadır. Eş anlatımla, olayların hukuksal açıdan değerlendirilmesi ve nitelendirilmesi mahkeme hakimine aittir.
Dava dilekçesinde şikayetten söz edilmesi, HMK'nin 33. maddesi uyarınca 'Hukuki tavsif hakime aittir' kuralını değiştirmez. Yukarıda özetlenen açıklamalar, dava dilekçesindeki anlatımdan ve talep sonucundan, uyuşmazlığın,alacaklının İİK’nin 99. maddesine dayalı istihkak iddiasının reddi talebine ilişkin olduğunun kabulü gerekir.
Öte yandan istihkak davaları İİK’nin 97/11. maddesi uyarınca genel hükümler dâhilinde basit yargılama usulüne tabidir. Dava, 6100 sayılı HMK’nin yürürlüğe girdiği tarihten sonra açılmıştır. Anılan Kanun’un 320/1.maddesi ile basit yargılama usulüne tabi davalarda, mümkün olan hallerde taraflar duruşmaya davet edilmeden dosya üzerinden karar verilmesi olanağı getirilmiştir.
Ne var ki, anılan hükmün uygulanabilmesi için tarafların dilekçeleri ile ekinde sundukları delillerin karar verilmesi için yeterli olması, böylece iddia ve savunma haklarının kısıtlanmaması gerekir. Böyle bir uygulama, Anayasa’nın 36. maddesi ile teminat altına alınan ve 18.05.1954 tarihinde ana metnini imzalayıp, 25.09.1989 tarih, 89/14563 sayılı kararnameyle ...... Mahkemesinin bağlayıcı yetkisini tanıyan Ülkemizde de geçerlilik kazanmış bulunan ......’nin 6. maddesinde düzenlenen adil yargılanma hakkının da bir gereğidir .
Bu durumda Mahkemece, taraf teşkili sağlanarak, takip miktarı veya mahcuzun değerinden hangisi az ise, o değer üzerinden nispi harç alınarak ve bu şekilde noksan harç tamamlattırılarak tarafların tüm delilleri toplanarak, çekişmenin istihkak davası prosedürüne göre çözümlenmesi, yargılamanın duruşmalı olarak yapılması, davalılara duruşma gününü bildiren davetiye tebliğinin sağlanması, davanın esasına girilerek sonucuna göre bir karar verilmesi gerekir. Anılan bu hususlar dikkate alınmadan eksik inceleme ve hatalı değerlendirme ile yazılı şekilde karar verilmesi doğru olmadığından hükmün bozulmasına karar vermek gerekmiştir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle davacı alacaklı vekilinin temyiz itirazlarının kabulüyle hükmün İİK'nin 366. ve 6100 sayılı HMK'nin Geçici 3. maddesinin yollamasıyla 1086 sayılı HUMK'nin 428. maddesi uyarınca BOZULMASINA, taraflarca İİK'nin 366/3. maddesi gereğince Yargıtay Daire ilamının tebliğinden itibaren ilama karşı 10 gün içinde karar düzeltme isteğinde bulunulabileceğine, peşin harcın istek halinde temyiz edene iadesine, 21.11.2018 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.