8. Hukuk Dairesi 2015/21535 E. , 2018/10563 K

[İctihat]

8. Hukuk Dairesi 2015/21535 E. , 2018/10563 K.

'İçtihat Metni'
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
DAVA TÜRÜ : Muhdesatın Tespiti

Taraflar arasında görülen ve yukarıda açıklanan davada yapılan yargılama sonunda Mahkemece, davanın kabulüne karar verilmiş olup hükmün davalı ..., davalı ... ve davalılardan ... vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, Dairece dosya incelendi, gereği düşünüldü.

KARAR
Davacı, ortaklığın giderilmesi davasına konu edilen 164 ada 5 parsel sayılı taşınmaz üzerinde bulunan 60 m2 tandırlık ve depo olarak kullanılan kargir yapı ile arkasındaki ev olarak kullanılan 120 m2 kargir yapının mülkiyetinin kendisine ait olduğunun tespitine karar verilmesini istemiştir.
Davalı ... ve ..., açılan davayı kabul ettiklerini, 164 ada 5 parsel sayılı taşınmazdaki tandırlık, depo ve evin davacıya ait olduğunu beyan etmişlerdir.
Diğer davalılar, davaya cevap vermemiştir.
Mahkemece, davanın kabulü ile 164 ada 5 parselde bulunan ve fen bilirkişisi Nizamettin Polat'ın 14/05/2014 tarihli raporunda A harfi ile gösterilen 34,24 m2 tandırlık ve B harfi ile gösterilen 80,95 m2 evin davacıya ait olduğunun tespitine karar verilmiş, hüküm davalı ..., davalı ... ve davalılardan ... vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Dava, muhdesatın tespiti isteğine ilişkindir.
4721 sayılı Türk Medeni Kanunu'nun 684/1.maddesi hükmüne göre, bir şeye malik olan kimse, o şeyin bütünleyici parçalarına da malik olur. 718.maddeye göre de, arazi üzerindeki mülkiyet, kullanılmasında yarar olduğu ölçüde, üstündeki hava ve altındaki arz katmanlarını kapsar. Bu mülkiyet kapsamına, yasal sınırlamalar saklı kalmak üzere kalıcı yapılar, bitkiler ve kaynaklar da girer. Açıklanan bu ilke ve esaslara göre, kural olarak muhdesatın arz malikinden başkasına aidiyetinin tespiti istenemez.
Diğer yandan, aynı kanunun “Beyanlar” başlıklı 1012/2, 3. maddesine göre ise, taşınmaz mülkiyetine ilişkin kamu hukuku kısıtlamalarının beyanlar sütununa yazılması ve bu sütuna yazılabilecek diğer hususlar tüzükle belirlenir. Özel kanun hükümleri saklıdır. Tapu Sicili Tüzüğü'nün 60. maddesine göre de, kütüğün beyanlar sütununa, mevzuatın yazılmasını öngördüğü hususlar tarih ve yevmiye numarası belirtilerek yazılır. Mevzuatın yazılmasına izin vermediği bir belirtme kütüğün beyanlar sütununda gösterilemez
3402 sayılı Kadastro Kanunu'nun 19/II. maddesi, muhdesatın arz malikinden başkasına aidiyetine ve tapunun beyanlar sütununda gösterilmesine izin veren özel yasal düzenleme getirmiştir. Anılan kanun maddesinde, taşınmaz mal üzerinde malikinden başka
bir kimseye veya paydaşlardan birine ait muhdesat mevcut ise bunun sahibi, cinsi, ihdas tarihi ve iktisap sebebi belirtilerek tutanağın ve kütüğün beyanlar hanesinde gösterilebileceği belirtilmiştir.
Kadastro Kanunu, kadastro bölge ve çalışma alanlarında üzerinde çalışma yapılan taşınmazlara uygulanan özel nitelikli bir kanundur. 33. maddesinde, Kadastro Kanunu'nun uygulandığı alanların dışında da uygulanabilecek genel nitelikli maddelere yer verilmiştir. 19. madde, genel nitelikli maddeler arasında sayılmamıştır. Buna göre ancak, aynı kanunun 12/3. maddesi gereğince, on yıllık hak düşürücü süre içinde kadastrodan önceki nedenlere dayanılarak genel mahkemelerde açılan davalara 19. madde uygulanır ve iddianın kanıtlanması halinde muhdesatın mülkiyetinin arz malikinden başkasına aidiyeti ile tapunun beyanlar hanesine tesciline karar verilebilir.
On yıllık süre kamu düzenine ilişkin olup, hak düşürücü niteliktedir ve olumsuz dava koşuludur. Hak düşürücü sürenin geçmesi, işin esasının incelenmesini önler. Hak düşürücü süre tüm def’i ve itirazlardan önce göz önünde bulundurulur. Yargılama bitinceye kadar hak düşürücü sürenin geçtiği taraflarca ileri sürülebileceği gibi, görevden ötürü hakim tarafından da kendiliğinden dikkate alınır.
Tüm dosya içeriği ve toplanan delillerden dava konusu 164 ada 5 parsel sayılı taşınmazın kadastro tespitinin, 3 adet kargir ev, bir adet kerpiç ev ve arsa niteliği ile 22/08/1990 tarihinde yapıldığı, tespitin 19/04/1991 tarihinde kesinleştiği, davacının dilekçesinde bahse konu evi ve depoyu 1979 yılında yaptığını belirttiği, yine mahkemece 14/05/2014 tarihinde yapılan keşifte dava konusu ev ve deponun yaklaşık 30-40 yıllık olduğunun belirlendiği ve davacı tanık beyanlarında da dava konusu muhdesatların 1970 li yıllardan sonra yapıldığının belirtildiği anlaşılmaktadır.
Az yukarıda yapılan açıklamalar ve tüm dosya içeriğine göre temyize konu davanın 3402 sayılı Kadastro Kanunu'nun 12/3.maddesinde belirtilen on yıllık hak düşürücü sürenin kaçırılmasından sonra 14/06/2013 tarihinde açıldığı anlaşılmaktadır. O halde dava konusu muhdesatların kadastro tespitinden önce taşınmaz üzerinde bulunduğu kadastro tutanağı ve tüm dosya kapsamıyla sabit olduğundan dava konusu muhdesatlar yönünden davanın hak düşürücü sürenin geçmiş olması nedeniyle reddine karar verilmesi gerekirken işin esasına girilerek yazılı şekilde hüküm kurulmuş olması doğru olmamıştır.
Bundan ayrı, her ne kadar, davalılardan ... ve ... davayı kabul ettiklerini beyan etmiş iseler de dava konusu evin ve deponun yapılmasının maddi vakıa olması sebebiyle bir kısım davalıların davayı kabul etmesi eldeki davada sonuca etkili olmayacağı gibi, kabul beyanı, dava konusu taşınmaza ilişkin olarak açılan ortaklığın giderilmesi dosyası ve dava konusu taşınmazın satışı sırasında gözönünde bulundurulması gereken bir husustur.
SONUÇ: Açıklanan nedenlerle, davalı ..., davalı ... ve davalılardan ... vekilinin temyiz itirazları yerinde olduğundan kabulü ile Yerel Mahkeme hükmünün 6100 sayılı HMK'nun Geçici 3. maddesi yollamasıyla 1086 sayılı HUMK'nun 428. maddesi uyarınca BOZULMASINA, HUMK'nun 440/I maddesi gereğince Yargıtay Daire ilamının tebliğinden itibaren ilama karşı 15 gün içinde karar düzeltme isteğinde bulunulabileceğine, peşin harcın istek halinde temyiz edene iadesine 03/04/2018 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.