8. Hukuk Dairesi 2018/5796 E. , 2020/7005 K.

[İctihat]

8. Hukuk Dairesi 2018/5796 E. , 2020/7005 K.

'İçtihat Metni'
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
DAVA TÜRÜ : Ecrimisil, Tazminat

Taraflar arasında görülen ve yukarıda açıklanan davada yapılan yargılama sonunda Mahkemece, zarar talebine ilişkin davanın reddine, ecrimisile ilişkin davanın kabulüne karar verilmiş olup, hükmün davalı tarafından temyiz edilmesi üzerine, Dairece dosya incelendi, gereği düşünüldü.

KARAR

Davacılar vekili, tarafların murisi adına kayıtlı 1973 ada 8 ve 9 parsel üzerindeki evin bodrum katı dışındaki kısmının davalı tarafından kullanıldığını, parseller hakkında ortaklığın giderilmesi davası açılıp sonuçlandığını, davalıyı uyarmalarına rağmen evi kullanmaya devam ettiğini, davalının kullanımına 15.04.2014 tarihinde son verdiğini, geriye dönük 5 yıllık ecrimisil talep ettiklerini beyanla, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak üzere 2.000,00 TL ecrimisilin ve davalının eve verdiği zararlar nedeniyle 1.000,00 TL tazminatın davalıdan tahsilini talep etmiş 12.03.2015 tarihli dilekçe ile taleplerini 2010 yılı için 2.318,00 TL, 2011 yılı için 2.500,00 TL, 2012 yılı için 2.701,00 TL, 2013 yılı için 2.890,00 TL, 2014 yılı için 3.264,00 TL’ye yükseltmiştir.
Davalı, davanın reddini savunmuştur.
Mahkemece, davacıların zarar yönündeki davalarının reddine, ecrimisil taleplerinin kabulü ile davacı ... için 3.077,45 TL, ... için 1.699,11 TL, ... için 1.699,11 TL, ... için 1.699,11 TL, ... için 1.699,11 TL, ... için 1.699,11 TL'nin davalıdan alınarak her bir davacı için belirtilen miktarlarda ödenmesine karar verilmiş, hüküm, davalı tarafından temyiz edilmiştir.
Temyize konu uyuşmazlık, paydaşlar arasında ecrimisil talebine ilişkindir.
1. Dosya muhtevasına, dava evrakı ile yargılama tutanakları münderecatına, mevcut deliller Mahkemece takdir edilerek karar verildiğine ve takdirde bir isabetsizlik bulunmadığına göre, davalının aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2.Davalının diğer temyiz itirazlarının incelenmesinde
a.Dava konusu taşınmaz, tarafların murisi adına kayıtlı olup, paydaşlar (kural olarak) intifadan men edilmedikçe birbirlerinden ecrimisil isteyemezler. Bu koşul dava şartı olması nedeniyle kendiliğinden gözetilir.
Ancak, bu kuralın birtakım istisnaları vardır ki bunlar ecrimisil istenen taşınmazın fındıklık, çayır gibi (kendiliğinden) doğal ürün veren ya da hukuksal semere getiren işletme, fabrika gibi yerlerden olması, ya da paylı taşınmazı işgal eden paydaşın bu yerin tamamında hak iddiası ve diğerlerinin paydaşlığını inkar etmesi, paydaşlar arasında yapılan kullanım anlaşması sonucu her paydaşın yararlanacağı ortak taşınmaz veya bölümlerinin belirli bulunması, davacı tarafından diğer paydaşlar aleyhine daha önce bu taşınmaza ilişkin, elatmanın önlenmesi, ortaklığın giderilmesi, ecrimisil ve benzeri davalar açılmış bulunması halleridir.
Bu ayrık durumlarda intifadan men koşulu aranmaz. Sözü edilen davaların açılmış olması durumunda ise, o dava dilekçesinin davalı paydaşlara tebliğ edildiği tarihten sonrası için intifadan men koşulu gerçekleşmiş sayılır.
Somut olayda, Tekirdağ 2. Sulh Hukuk Mahkemesi’nin 2009/393 Esas sayılı dosyasında dava konusu taşınmaz hakkında ortaklığın giderilmesi davası açılmış olduğu anlaşılmakta olup, mahkemece hükme esas alınan 02.11.2015 tarihli bilirkişi raporunda, intifadan men koşulunun gerçekleştiği tarih olarak ortaklığın giderilmesi davasındaki dava dilekçesinin davalıya tebliğ edildiği tarih yerine, ortaklığın giderilmesi davasının açıldığı tarihin esas alınması yukarıda açıklanan ilkelere aykırıdır.
b. Davacılar vekilinin, dava dilekçesinde, davalının haksız elatmasının 15.04.2014 tarihinde sona erdiğini beyan etmiş olmasına göre, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (HMK'nin) 26. maddesinde düzenlenen 'Hakim, tarafların talep sonuçlarıyla bağlıdır, ondan fazlasına veya başka bir şeye karar veremez' hükmüne aykırı olacak şekilde, talep edilen ecrimisil dönemi bitişinin 17.04.2014 tarihi olarak esas alınması da doğru değildir.
c. Gerek öğretide ve gerekse yargısal uygulamalarda ifade edildiği üzere ecrimisil, diğer bir deyişle haksız işgal tazminatı, hak sahibinin, hak sahibi olmayan kötüniyetli zilyetten isteyebileceği bir tazminat olup, 08.03.1950 tarihli ve 22/4 sayılı İçtihadı Birleştirme Kararında fuzuli işgalin tarafların karşılıklı birbirine uygun iradeleri ile kurduğu kira sözleşmesine benzetilemeyeceği, niteliği itibarı ile haksız bir eylem sayılması gerektiği, haksız işgal nedeniyle oluşan zararın tazmin edilmesi gerekeceği vurgulanmıştır. Ecrimisil, haksız işgal nedeniyle tazminat olarak nitelendirilen özel bir zarar giderim biçimi olması nedeniyle, en azı kira geliri karşılığı zarardır. Bu nedenle, haksız işgalden doğan normal kullanma sonucu eskime şeklinde oluşan olumlu zarar ile kullanmadan kaynaklanan olumlu zarar ve malik ya da zilyedin yoksun kaldığı fayda (olumsuz zarar) ecrimisilin kapsamını belirler. Haksız işgal, haksız eylem niteliğindedir (YHGK'nin 25.02.2004 tarihli ve 2004/1-120-96 sayılı kararı).
Hemen belirtilmelidir ki, ecrimisil hesabı uzmanlık gerektiren bir husus olup, taşınmazın niteliğine uygun bilirkişi marifetiyle keşif ve inceleme yapılarak ve taleple bağlı kalınarak haksız işgal tazminatı miktarı belirlenmelidir. Alınan bilirkişi raporu, somut bilgi ve belgeye dayanmalı, tarafların ve hakimin denetimine açık olmalı ve değerlendirmenin gerekçelerinin bilimsel verilere ve HMK'nin 266 vd. maddelerine uygun olarak açıklanması gereklidir.
Eğer, özellikle arsa ve binalarda kira esasına göre talep varsa, taraflardan emsal kira sözleşmeleri istenmeli, dava konusu taşınmaz ile emsalin somut karşılaştırması yapılmalı, üstün veya eksik tarafları belirlenmelidir.
İlke olarak, kira geliri üzerinden ecrimisil belirlenmesinde, taşınmazın dava konusu ilk dönemde mevcut haliyle serbest şartlarda getirebileceği kira parası, emsal kira sözleşmeleri ile karşılaştırılarak, taşınmazın büyüklüğü, niteliği ve çevre özellikleri de nazara alınarak yöredeki rayiçe göre belirlenir. Sonraki dönemler için ecrimisil değeri ise ilk dönem için belirlenen miktara ÜFE artış oranının tamamının yansıtılması suretiyle bulunacak miktardan az olmamak üzere takdir edilir.
Eldeki davada, hükme esas alınan bilirkişi raporunda mevcut hesaplama yönteminin Daire uygulamasına aykırı düştüğü anlaşılmaktadır. Raporda, az yukarıda açıklandığı üzere ÜFE artış oranını yerine TEFE- ÜFE ortalamasına göre hesaplama yapılması da doğru olmamıştır.
d.Tüm dosya kapsamına göre, davalının ecrimisile konu dönemde, tarafların murisi adına kayıtlı 1973 ada 8 parsel üzerindeki bodrum + zemin kattan oluşan evin zemin katını kullandığı, bodrum katı kullanmadığı belirlenmiş olup, hükme esas alınan 02.11.2015 tarihli bilirkişi raporunda ecrimisil hesabının yalnızca davalının kullandığı zemin kata yönelik yapılıp yapılmadığı, (2 oda ve tuvaletten oluşan) bodrum katın hesaplamaya dahil edilip edilmediği hususu açık olmayıp, bu husus tereddüt teşkil etmektedir.
Mahkemece yapılacak iş taraflar arasındaki ortaklığın giderilmesi davasında dava dilekçesinin davalıya tebliğ tarihinin intifadan men koşulunun gerçekleştiği tarih olarak esas alınması, HMK’nin 26. maddesi uyarınca dava dilekçesindeki talebe göre ecrimisil döneminin bitiş tarihinin 15.04.2014 olarak belirlenmesi, açıklanan ilke ve Daire uygulaması ile örtüşecek biçimde ecrimisil alacağının hesaplanması ve hesaplamanın 1973 parsel 8 parsel üzerindeki yapının (bodrum kat hariç) zemin katına yönelik olarak yapıldığının tereddüte mahal vermeyecek biçimde ortaya konulması, ondan sonra uyuşmazlık hakkında bir karar verilmesi olmalıdır.
SONUÇ: Davalının temyiz itirazlarının yukarıda (2) nolu bentte yazılı nedenlerle kabulüyle hükmün 6100 sayılı HMK'nin Geçici 3. maddesi yollamasıyla 1086 sayılı HUMK'un 428. maddesi uyarınca BOZULMASINA, davalının diğer temyiz itirazlarının yukarıda (1) nolu bentte yazılı nedenlerle REDDİNE, taraflarca HUMK'un 440/I maddesi gereğince Yargıtay Daire ilamının tebliğinden itibaren ilama karşı 15 gün içinde karar düzeltme isteğinde bulunulabileceğine, peşin alınan temyiz harcının istek halinde temyiz edene iadesine, 10.11.2020 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.