8. Hukuk Dairesi 2017/16417 E. , 2020/4308 K.

[İctihat]

8. Hukuk Dairesi 2017/16417 E. , 2020/4308 K.

'İçtihat Metni'
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
DAVA TÜRÜ : Elatmanın Önlenmesi Ve Yıkım

Taraflar arasında görülen ve yukarıda açıklanan davada yapılan yargılama sonunda Mahkemece, davanın kabulüne karar verilmiş olup hükmün davalı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, Dairece dosya incelendi, gereği düşünüldü.
KARAR
Davacı Hazine vekili, ... İlçesi ... Köyünde ... Sitesi'nin ön tarafında Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan deniz kenarının 1400 m2 yüzölçümündeki kısmına davalının yaptığı beton dolgu alanı ve iskelenin, ... sitesi maliklerinin almış olduğu ortak kararla site yönetimi tarafından 2005 yılında yapılarak ortak kullanımlarına açıldığını, 3621 sayılı Kıyı Kanunu'nun 6. maddesi ve Kıyı Kanunu'nun uygulanmasına dair yönetmeliğin 13. maddesine ve İmar Kanunu'na aykırı olarak izinsiz yapılan iskelenin yıkılması gerektiğini açıklayarak uyuşmazlık konusu taşınmaza davalı ... yönetiminin elatmasının önlenmesine, iskelenin kal’ine ve eski hale getirilmesine karar verilmesini istemiştir.
Davalı vekili, davaya konu iskele ve sahil bandının yeni bir yapılaşma olmadığını, ... Turistik Tesisleri A.Ş.’nin ve öncesinde ... Kooperatifi'nin 1960'lı yıllarda inşa ettikleri yapılar olduğunu, o tarihte kıyı kenar çizgisiyle ilgili bir Kanun bulunmadığını, sahil bandındaki binaların muhtar onayı ile yapılabildiğini, sahildeki beton bantların eskiden kaldığını, konuluş amaçlarının lodosun sürekli aşındırmasına açık olan sahilin denize doğru akmasını önlemek olduğunu açıklayarak davanın reddini savunmuştur.
Mahkemenin, davanın kabulüne site önündeki beton dolgu alanı ile iskeleye davalı sitenin müdahalesinin men’ine, iskelenin kal’ine, beton dolgu alanı ile iskelenin yapıldığı yerin eski hale getirilmesine ilişkin kararı, davalı vekilinin temyizi üzerine Dairenin 04.04.2013 tarihli ve 2012/11010 Esas, 2013/5088 Karar sayılı ilamı ile bozulmuş, bozmaya uyularak yapılan yargılama sonunda Mahkemece davanın kabulüne karar verilmesi üzerine hüküm davalı vekili tarafından temyiz edilmiş, Dairenin 09.02.2016 tarihli ve 2014/18744 Esas 2016/2006 Karar sayılı kararı ile, Mahkemece bozma kararına uyulduğuna göre, bozma ilamında ayrıntılı şekilde açıklandığı üzere, İdarece oluşturulan kıyı kenar çizgisinin idari yargı yerinde iptal edilmiş veya oluşturulan harita 28.11.1997 tarihli 5/3 sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararı'nda kabul edilen ilkeye göre ilgililerine tebliğ edilerek kesinleştirilmemiş ve davalının itirazına uğramış olup olmadığının araştırılması, sonucuna göre gerekirse İdare tarafından belirlenen kıyı kenar çizgisinin değinilen İçtihadı Birleştirme Kararı kapsamı ve 3621 sayılı Kanun'un 5. ve 9. maddelerinde öngörüldüğü biçimde üç jeolog ya da jeoloji mühendisinden oluşturulacak uzman bilirkişi kurulu ve tapu fen memuru aracılığıyla yerinde keşif yapılması, 28.11.1997 tarihli ve 5/3 sayılı İnançları Birleştirme Kararı doğrultusunda bilimsel verilerden de yararlanılarak kıyı kenar çizgisinin belirlenmesi, bu araştırmalarla, dava konusu taşınmazın kıyı kenar çizgisi içerisinde kalıp kalmadığı duraksamaya yer vermeyecek şekilde tespit edildikten sonra, oluşacak durum, dosya içeriği, iddia ve savunma doğrultusunda toplanan diğer tüm deliller birlikte tartışılıp değerlendirilerek, uyuşmazlık hakkında bir karar verilmesi gerekirken uyulan bozma ilamına göre gerekli araştırmalar yapılmadan, jeolog bilirkişilerin bulunmadığı iki teknik bilirkişiden alınan rapor dikkate alınarak eksik inceleme ve araştırma ile yazılı şekilde hüküm kurulmasının doğru olmadığı gerekçesi ile bozulmuş, Mahkemece uyulmasına karar verilen bozma ilamı uyarınca yapılan yargılama sonunda davanın kabulü ile, fen bilirkişisi ...tarafından tanzim edilen 25.05.2016 tarihli rapor ve ekindeki krokide yer alan beton dolgu alanı ile iskeleye davalı sitenin müdahalesinin men’ine, iskelenin kal’ine, beton dolgu alanı ile iskelenin yapıldığı yerin eski hale getirilmesine karar verilmiş, karar davalı vekilince temyiz edilmiştir.
Dava, elatmanın önlenmesi, kal ve eski hale getirme istemlerine ilişkindir.
1.Dosya muhtevasına, dava evrakı ile yargılama tutanakları münderecatına ve uyulan bozma ilâmında açıklandığı üzere işlem yapılıp sonucu dairesinde hüküm tesis edildiğine göre davalı vekilinin aşağıdaki bent kapsamı dışında kalan sair temyiz itirazlarının reddine karar vermek gerekmiştir.
2. Davalı vekilinin diğer temyiz itirazlarına gelince
Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nda “usuli kazanılmış hak'' kavramına ilişkin açık bir hüküm bulunmamaktadır. Bu kurum, davaların uzamasını önlemek, hukuki alanda istikrar sağlamak ve kararlara karşı genel güvenin sarsılmasını önlemek amacıyla Yargıtay uygulamaları ile geliştirilmiş, öğretide kabul görmüş ve usul hukukunun vazgeçilmez, ana ilkelerinden biri haline gelmiştir. Anlam itibariyle, bir davada, mahkemenin yada tarafların yapmış olduğu bir usul işlemi ile taraflardan biri lehine doğmuş ve kendisine uyulması zorunlu olan hakkı ifade etmektedir. Usuli kazanılmış hak kamu düzeniyle ilgili olup mahkemece kendiliğinden göz önünde tutulur.
Somut olaya gelince, dava dilekçesinde, davalı sitenin deniz kenarının 1400 m2 yüzölçümündeki kısmına ilişkin müdahalesi yönünden eldeki davanın açıldığının belirtildiği, Dairenin 04.04.2013 tarihli ve 2012/11010 Esas, 2013/5088 Karar sayılı bozma ilamına konu olan 23.05.2012 tarihli ilk kararda ... Sitesinin önünde bulunan ve bilirkişi Kerim Karabulut'a ait raporda krokisi, bilirkişi Onur Gürel 'e ait raporda ise resmi gösterilen beton dolgu alanı ile iskeleye davalı sitenin müdahalesinin menine karar verildiği, hükme esas alınan bilirkişi raporları uyarınca müdahale edilen yerin 64,00 m2 beton iskele, 815,00 m2 beton dolgu olmak üzere toplam 879,00 m2 yüzölçümünde olduğu, anılan Mahkeme kararının sadece davalı vekilince temyiz edildiği, eldeki temyize konu yargılama esnasında ise Mahkemece hükmüne uyulan bozma ilamı uyarınca tanzim ettirilen ve fen bilirkişisi ... tarafından düzenlenen 25.05.2016 tarihli kök raporda tecavüzlü alanın toplam yüzölçümünün 1.803,57 m2 olarak gösterildiği, davalı vekilinin davalı ... tarafından kullanılmayan kumluk ve toprak alanların da rapor kapsamındaki hesaplamaya dahil edildiği gerekçesi ile bilirkişi raporuna itiraz ettiği, anılan itiraz üzerine fen bilirkişi ... tarafından 21.10.2016 tarihinde tanzim edilen ek raporda müdahale edilen yerin 64,00 m2 beton iskele, 815,00 m2 beton dolgu olmak üzere toplam 879,00 m2 yüzölçümlü olduğu, kök raporda yer verilen 924,57 m2 alanın ise toprak ve kayalık alan olduğunun belirtildiği, davacı Hazine vekilinin ise ek raporun usul ve yasaya uygun olarak tanzim edildiğini, rapora itirazlarının olmadığını beyan ettiği, buna rağmen Mahkemece fen bilirkişisi ... tarafından tanzim edilen ve tecavüzlü alanının 1.803,57 m2 olarak gösterildiği 25.05.2016 tarihli kök rapor uyarınca karar verildiği anlaşılmıştır.
Bu durumda Mahkemece, müdahale edilen alanın yüzölçümünün 879,00 m2 olarak kabul edildiği 23.05.2012 tarihli kararın davacı Hazine tarafından temyiz edilmediği, bundan ayrı olarak davacı Hazine vekilince 21.10.2016 tarihli bilirkişi ek raporuna itiraz edilmediği, anılan hususların davalı lehine usuli kazanılmış hak oluşturacağı nazara alınmaksızın, yazılı şekilde davalı tarafın kullanımında olmayan kumluk ve kayalık alanların da hesaplamaya dahil edildiği 25.05.2016 tarihli rapor uyarınca davanın kabulune karar verilmiş olması doğru görülmemiş, hükmün bu nedenle bozulmasına karar vermek gerekmiştir.
SONUÇ: Yukarıda (1) nolu bentte açıklanan nedenlerle davalı vekilinin sair temyiz itirazlarının REDDİNE, (2) nolu bentte açıklanan nedenlerle davalı vekilinin temyiz itirazları yerinde olduğundan kabulüyle, usul ve yasaya uygun bulunmayan hükmün 6100 sayılı HMK'nin geçici 3. maddesi yollamasıyla 1086 sayılı HUMK'un 428. maddesi uyarınca BOZULMASINA, taraflarca HUMK'un 440/I maddesi gereğince Yargıtay Daire ilamının tebliğinden itibaren ilama karşı 15 gün içinde karar düzeltme isteğinde bulunulabileceğine, peşin harcın istek halinde temyiz edene iadesine, 01.07.2020 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.