8. Hukuk Dairesi 2017/11339 E. , 2020/3813 K.

[İctihat]

8. Hukuk Dairesi 2017/11339 E. , 2020/3813 K.

'İçtihat Metni'
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
DAVA TÜRÜ : Muhdesatın Tespiti

Taraflar arasında görülen ve yukarıda açıklanan davada yapılan yargılama sonunda Mahkemece, davanın kabulüne karar verilmiş olup hükmün davalı ... Kargın tarafından temyiz edilmesi üzerine, Dairece dosya incelendi, gereği düşünüldü.

KARAR

Davacı ... vekili, davacının da paydaşı olduğu 162 ada 1 parsel sayılı taşınmazın kamulaştırıldığını açıklayarak, taşınmaz üzerindeki ağaçların davacı tarafından meydana getirildiğinin tespitini talep etmiştir.
Davalılardan Veysel ve Muhammed, davanın reddini savunmuş diğer davalılar dava dilekçesinin usulüne uygun tebliğine rağmen davaya cevap vermemiş, yargılamaya katılmamıştır.
Mahkemece, açılan davanın kabulüne, 162 ada 1 parsel sayılı taşınmaz üzerinde bulunan İliç Asliye Hukuk Mahkemesinin 2011 /550 Esas sayılı dosyasında bilirkişi heyeti tarafından 26.12.2014 havale tarihli bilirkişi raporunda tespit edilen ağaçların aidiyetinin davacı Nazım Karğın'a ait olduğunun tespitine karar verilmiştir. Hüküm, süresi içerisinde davalı ... tarafından temyiz edilmiştir.
Tespit davası, kendine özgü davalardan olup dava sonucunda istihsal edilecek ilamın icra ve infaz kabiliyeti bulunmamaktadır. Bunun doğal sonucu olarak da bu davaların uygulama alanı sınırlıdır. Bilindiği üzere, tespit davalarının görülebilmesi için güncel hukuki yararın bulunması (6100 sayılı HMK mad. 106/2) ve dava sonuçlanıncaya kadar da güncelliğini kaybetmemesi gerekir. Tespit davaları eda davalarının öncüsüdür, bu nedenle eda davası açılmasının mümkün olduğu hallerde, tespit davası açılmasında hukuki yararın bulunmadığı kabul edilmektedir. Hukuki yararının bulunması dava şartı olup, yargılamanın her aşamasında taraflarca ileri sürülebileceği gibi, hakim tarafından da re'sen gözetilir. Hukuki yararın bulunmadığının tespiti halinde davanın, dava şartı yokluğu gerekçesiyle usulden reddine karar verilmelidir (HMK mad.114/1-h, 115).
Öğretide ve Yargıtay'ın devamlılık gösteren uygulamalarında, taşınmaz hakkında derdest ortaklığın giderilmesi davasının, kentsel dönüşüm uygulamasının ya da kamulaştırma işleminin bulunması gibi istisnai durumlarda muhdesatın tespiti davasının açılmasında güncel hukuki yararın bulunduğu kabul edilmektedir.
Somut olayda, mahkemece, hukuki yararın bulunduğu kabul edilmiş ise de dosya kapsamı incelendiğinde muhdesat tespiti istenilen bölgede kamulaştırma kararı olup olmadığı, dava konusu taşınmazın kamulaştırma alanı kapsamında kalıp kalmadığını gösterir herhangi bir bilgi, belge bulunmadığı anlaşılmaktadır. Mahkemece, ilgili evrak kurumlardan getirtilip dosya arasına alınarak hukuki yarar hususu netleştirildikten sonra karar verilmesi gerekirken eksik araştırma ve inceleme ile davanın esası hakkında karar verilmesi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
SONUÇ: Yukarıda gösterilen nedenlerle davalı ...'in yazılı temyiz itirazları yerinde görüldüğünden kabulü ile hükmün 6100 sayılı HMK'nin Geçici 3. maddesi yollaması ile HUMK’un 428. maddesi uyarınca BOZULMASINA, taraflarca HUMK'un 440/I maddesi gereğince Yargıtay Daire ilamının tebliğinden itibaren ilama karşı 15 gün içinde karar düzeltme isteğinde bulunulabileceğine ve peşin harcın istek halinde temyiz edene iadesine 23.06.2020 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.