8. Hukuk Dairesi 2016/13991 E. , 2020/2506 K.

[İctihat]

8. Hukuk Dairesi 2016/13991 E. , 2020/2506 K.

'İçtihat Metni'
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
DAVA TÜRÜ : Muhdesatın Tespiti


Taraflar arasında görülen ve yukarıda açıklanan davada yapılan yargılama sonunda Mahkemece, davanın kısmen kabul, kısmen reddine karar verilmiş olup, hükmün davalılardan ... Mal Müdürlüğünü (Hazineyi) temsilen Mal Müdürü ve ihbar olunan ... vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, Dairece dosya incelendi, gereği düşünüldü.

KARAR

Davacılar vekili dava dilekçesinde, ... İlçesi ... mevkiinde, kadastro çalışması sırasında tescil harici bırakılan taşınmaz ile tapuda davalılardan ...’ın maliki olduğu 283 parsel sayılı taşınmaz üzerinde vekil edenlerinin ev ve bahçe yaptıklarını, taşınmazınların bulunduğu bölgede ...-Baykan duble yol çalışması yapılacak olup bu nedenle de belirtilen taşınmazların üzerlerinde müvekkileri tarafından meydana getirilen mundesatlarla birlikte yol içinde kalacağını, yapılan kamulaştırma ile dava konusu taşınmazları içine alan güzergah üzerinde yol çalışması yapılacak olması sebeple müvekkillerinin dava açmakta hukuki yararının bulunduğunu açıklayarak söz konusu taşınmazlar üzerinde bulunan meyve ağaçları, bina, çardak, duvar, ahır ve benzeri nitelikteki muhdesatların davacılara aidiyetini talep etmiş, ayrıca davanın Karayolları Genel Müdürlüğüne ihbar edilmesine yönelik istemde de bulunmuştur. Yargılamanın devamı esnasında ise davalılardan ... yönünden davadan feragat etmiştir.
Davalılardan ... Mal Müdürlüğünü (Hazineyi) temsilen Mal Müdürü cevap dilekçesinde, davanın reddini savunmuştur.
Diğer davalılar ise usulüne uygun tebligatlara rağmen davaya cevap vermemişlerdir.
Davanın ihbar edilmesi istenen Karayolları Genel Müdürlüğüne de dava dilekçesi tebliğ edilerek davaya katılımı sağlanmıştır.
Mahkemece, “ 1- davacı ...'in davasının kısmen kabulü ile, fen bilirkişisi ...'in 25/02/2016 havale tarihli raporuna ekli krokide
a) (4) rakamı ile gösterilen 70,13 metrekare yüzölçümüne sahip tek katlı yığma tarzdaki ev ile ev önündeki 8,40*2,30 ölçülerindeki beton sahanlığın
b) (C) harfi ile gösterilen 180,35 metrekare yüzölçümüne sahip alan içerisindeki 12 yaşında 1 adet üzüm omacası, 12 yaşında 1 adet kayısı ağacı, 12 yaşında 6 adet nar ağacı, 12 yaşında 2 adet dut ağacı ve C harfi ile gösterilen alanı çevreleyen 68,44 metrekarelik tel çitin davacı ... tarafından meydana getirildiğinin, dikildiğinin tespitine fazlaya ilişkin istemin reddine
2- Davacı ...'in davasının kısmen kabulü ile, fen bilirkişisi ...'in 25/02/2016 havale tarihli raporuna ekli krokide
a) (5) rakamı ile gösterilen 95,85 metrekare yüzölçümüne sahip tek katlı yığma tarzdaki ev ile ev önündeki 11,00*2,30 ölçülerindeki beton sahanlığın
b) (F) harfi ile gösterilen 727,27 metrekare yüzölçümüne sahip alan içerisindeki 12 yaşında 2 adet çam ağacı, 12 yaşında 1 adet armut ağacı, 12 yaşında 3 adet fıstık ağacı, 12 yaşında 4 adet şeftali ağacı, 12 yaşında 3 adet vişne ağacı, 12 yaşında 5 adet elma ağacı, 12 yaşında 1 adet ceviz ağacı, 12 yaşında 8 adet incir ağacı, 12 yaşında 5 adet kayısı ağacı, 12 yaşında 12 adet nar ağacı, 12 yaşında 4 adet dut ağacı, 12 yaşında 5 adet üzüm omacasının ve F harfi ile gösterilen alanı çevreleyen 137,10 metrekarelik tel çitin davacı ... tarafından meydana getirildiğinin, dikildiğinin tespitine fazlaya ilişkin istemin reddine
3-Davalı ... aleyhine açılan davanın feragat nedeniyle reddine ” karar verilmesi üzerine hüküm, davalılardan ... Mal Müdürlüğünü (Hazineyi) temsilen Mal Müdürü ve davalılar yanında davaya katılan ... vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Dava muhdesatın tespiti isteğine ilişkindir.
1. Dosya muhtevasına, dava evrakı ile yargılama tutanakları münderecatına, mevcut deliller Mahkemece takdir edilerek karar verildiğine ve takdirde bir isabetsizlik bulunmadığına göre, davalılardan ... Mal Müdürlüğünü (Hazineyi) temsilen Mal Müdürünün ve davalılar yanında davaya katılan ... vekilinin aşağıdaki bendin kapsamı dışındaki sair temyiz itirazlarının reddine,
2. Tel çitlere ilişkin temyiz itirazlarına gelince, 22.12.1995 tarihli ve 1/3 sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararında da vurgulandığı gibi Eşya Hukukunda, muhdesattan, bir arazi üzerindeki kalıcı yapı ve tesisler ile bağ ve bahçe şeklinde dikilen ağaçları anlamak gerekir.
Duraksamadan belirtmek gerekir ki mevcut bir muhdesata sonradan yapılan imalatlar yeni bir muhtesat meydana getirme sayılamayacağı gibi, bu amaçla yapılan giderler de mevcut muhdesata değer kazandıran faydalı ve zorunlu giderlerdendir.
Tespit edilen eşyanın bütünleyici parça niteliğinde bulunmadığı ve menkul eşya niteliğindeki eşyaların her zaman için maliki tarafından sökülerek alınıp götürülebileceği hususu ve ayrıca taşınmaz üzerinde daha önce mevcut bir muhdesata yeni bölümler ilave edilmesi, muhdesatın tamamlanması veya mevcut muhdesatın bakım ve onarımının yaptırılması bağımsız bir muhdesat meydana getirme niteliğinde olmayıp mevcut muhdesatın daha kullanılır hale gelmesini, bir başka deyişle muhdesattan sağlanacak faydanın artmasını sağlayan işler olduğu nazara alınmalıdır. Bu işler için harcanan giderler de muhdesatın değerini arttıran faydalı ve zorunlu giderlerdendir. İyileştirici nitelikteki bu giderleri tek başına karşılayan taşınmaz malik ya da maliklerinin koşullarının varlığı halinde bu giderlerden paylarına düşen kısmını TBK’nin 77 ve devamı maddeleri hükmüne ve sebepsiz zenginleşme kurallarına göre açacağı eda nitelikli bir alacak davası ile taşınmazın diğer maliklerinden isteyebileceği kuşkusuzdur. İyileştirme giderlerini yapan malik ya da maliklerin yaptıkları giderler taşınmazın ortaklığının satılarak giderilmesi ve muhdesattan yararlanmalarının son bulması ile istenebilir hale gelecektir. Bu giderler için eda nitelikli alacak davası açma hakkı mevcut iken önceden bu iyileştirme giderlerinin tespitini dava etmekte hukuki yararı bulunduğundan söz edilemez. Hemen belirtmek gerekir ki hukuki yarar dava koşuludur.
Somut olayda mahallinde yapılan keşif sonucunda, dosyaya ibraz edilen bilirkişi raporlarına göre aidiyetinin tespiti istenen ve Mahkemece kabulüne karar verilen, tel çitler taşınmazın bütünleyici parçası, dolayısıyla muhdesat niteliğinde değildir.
Az yukarıda açıklandığı üzere, öğretide ve uygulamada kararlılık kazanan yerleşik görüşlere göre, bu nitelikteki eşyalar yönünden muhdesat aidiyeti davası açılamayacağı, ancak koşullarının varlığı halinde Türk Borçlar Kanunu'nun 77 ve devam eden maddeleri hükmüne ve sebepsiz zenginleşme kurallarına göre açılacak eda nitelikli bir alacak davası ile talep edilebileceğinin mümkün olduğu, eda davası açma hakkının bulunduğu hallerde de bu davaya öncü olacak bir tespit davası açılmasında hukuki yarar bulunmadığı gözönünde bulundurularak, tespiti istenen bu kalemler (Tel Çitler) yönünden ret kararı verilmesi gerekirken, yanılgıya düşülerek yazılı şekilde hüküm kurulması doğru olmamıştır.
Ne var ki bu husus yeniden yargılamayı gerektirmediğinden temyiz edilen hükmün HUMK'un 438/7 maddesi uyarınca düzeltilerek onanması gerekmiştir.
SONUÇ: Davalılardan ... Mal Müdürlüğünü (Hazineyi) temsilsilen mal müdürünün ve Davalılar yanında davaya katılan ... vekilinin temyiz itirazlarının yukarıda (2) nolu bentte açıklanan nedenle kabulü ile, hükmün 1. fıkrasının b bendindeki “... ve C harfi ile gösterilen alanı çevreleyen 68,44 metrekarelik tel çitin...” ile hükmün 2. fıkrasının b bendindeki “... ve F harfi ile gösterilen alanı çevreleyen 137,10 metrekarelik tel çitin...” ibarelerinin hüküm fıkrasından çıkarılmasına, Yerel Mahkeme hükmünün 6100 sayılı HMK'nin Geçici 3. maddesi yollaması HUMK'un 438/7. fıkrası gereğince düzeltilmiş bu şekli ile ONANMASINA, davalılardan ... Mal Müdürlüğünü (Hazineyi) temsilsilen Mal Müdürünün ve davalılar yanında davaya katılan ... vekilinin sair temyiz itirazlarının (1) numaralı bentte açıklanan nedenlerle reddine, taraflarca HUMK'un 440/I maddesi gereğince Yargıtay Daire ilamının tebliğinden itibaren ilama karşı 15 gün içinde karar düzeltme isteğinde bulunulabileceğine, 12.03.2020 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.