8. Hukuk Dairesi 2017/14864 E. , 2020/4418 K.

[İctihat]

8. Hukuk Dairesi 2017/14864 E. , 2020/4418 K.

'İçtihat Metni'
DAVA TÜRÜ : Muhdesatın Tespiti Ve Ecrimisil
MAHKEMESİ : Malatya 2. Asliye Hukuk Mahkemesi

Taraflar arasında görülen ve yukarıda açıklanan davada yapılan yargılama sonucunda Mahkemece, asıl davanın ve karşı davanın kabulüne karar verilmiş olup, karara karşı taraf vekillerince istinaf başvurusunda bulunulmuş, ... Bölge Adliye Mahkemesi 15.Hukuk Dairesince istinaf talebi esastan reddedilmiş hüküm davalı - karşı davacılar vekili tarafından temyiz edilmiştir. Dosya incelendi, gereği düşünüldü.

K A R A R
Davacılar vekili, tarafların müşterek malik oldukları, dava konusu taşınmazlardaki muhdesatların müvekkillerine aidiyetine karar verilmesini istemiştir.
Davalı – karşı davacılar vekili, dava konusu taşınmazların tarafların murislerinin ölüm tarihi olan 30.08.2008 tarihinden bu yana davacı erkek kardeşlerin kullanımında olduğunu, müvekkili olan kız kardeşlere paylarını vermediklerini belirterek ecrimisil talebinde bulunmuştur.
Davalılar, davanın reddini savunmuşlardır.
Mahkemece, asıl davanın ve karşı davanın kabulüne karar verilmiş olup, karara karşı taraf vekillerince istinaf başvurusunda bulunulmuş, ... Bölge Adliye Mahkemesi 15.Hukuk Dairesince istinaf talebi esastan reddedilmiş hüküm, davalı - karşı davacılar vekili tarafından temyiz edilmiştir
Asıl dava, muhdesatın tespiti, karşı dava ise ecrimisil istemine ilişkindir.
Bir şeye malik olan kimse, o şeyin bütünleyici parçalarına da malik olur (4721 s.lı TMK mad. 684/1). Arazi üzerindeki mülkiyet, kullanılmasında yarar olduğu ölçüde, üstündeki hava ve altındaki arz katmanlarını kapsar. Bu mülkiyet kapsamına, yasal sınırlamalar saklı kalmak üzere kalıcı yapılar, bitkiler ve kaynaklar da girer (TMK mad. 718). 22.12.1995 tarihli ve 1/3 sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararında da vurgulandığı gibi Eşya Hukukunda, muhdesattan, bir arazi üzerinde kalıcı yapı ve tesisler ile bağ ve bahçe şeklinde dikilen ağaçları anlamak gerekir. Muhdesat, şahsi bir hak olup (TMK mad. 722, 724 ve 729), sahibine arazi mülkiyetinden ayrı bağımsız bir mülkiyet veya sınırlı bir ayni hak bahşetmez . Taşınmaz üzerindeki kalıcı yapı, ağaç gibi bütünleyici parça niteliğindeki muhdesatların taşınmazın arzından ayrı bir mülkiyetinin varlığından söz edilemez. Açıklanan bu ilke ve esaslara göre, kural olarak muhdesatın mülkiyetinin arz malikinden başkasına aidiyetinin tespiti istenemez.
Tespit davası, kendine özgü davalardan olup dava sonucunda istihsal edilecek ilamın icra ve infaz kabiliyeti bulunmamaktadır. Bunun doğal sonucu olarak da bu davaların uygulama alanı sınırlıdır. Bilindiği üzere, tespit davalarının görülebilmesi için güncel hukuki yararın bulunması (6100 s.lı HMK mad.106/2) ve dava sonuçlanıncaya kadar da güncelliğini kaybetmemesi gerekir. Tespit davaları eda davalarının öncüsüdür, bu nedenle eda davası açılmasının mümkün olduğu hallerde, tespit davası açılmasında hukuki yararın bulunmadığı kabul edilmektedir. Hukuki yararının bulunması dava şartı olup, yargılamanın her aşamasında taraflarca ileri sürülebileceği gibi, hakim tarafından da re'sen gözetilir. Hukuki yararın bulunmadığının tespiti halinde davanın, dava şartı yokluğu gerekçesiyle usulden reddine karar verilmelidir (HMK mad. 114/1-h, 115).
Öğretide ve Yargıtayın devamlılık gösteren uygulamalarında, taşınmaz hakkında derdest ortaklığın giderilmesi davasının, kentsel dönüşüm uygulamasının ya da kamulaştırma işleminin bulunması gibi istisnai durumlarda muhdesatın tespiti davasının açılmasında güncel hukuki yararın bulunduğu kabul edilmektedir.
Dosya içeriği ve toplanan delillerden dava konusu taşınmazlarda tarafların paydaş olduğu, asıl dava davalısı – karşı dava davacısı olan kız kardeşlerce asıl dava davacısı erkek kardeşlerine karşı izaleyi şuyu davası açılmış olduğu, bilirkişi raporunda muhdesatların yapım yıllarının tespit edildiği, tanık beyanlarına göre muhdesatların murisin sağlığında yapılmış olduğu, tarafların bütçelerinin bir olduğu sabittir.
Asıl dava davalısı, karşı dava davacılarının asıl davaya yönelik temyiz itirazlarının incelenmesinde, dosya içeriğine, tanık beyanlarına, tarafların bütçelerinin bir olmasına, muhdesatların murisin sağ olduğu dönemde yapılmış olmasına, murisin ve tarafların yaşları ve murisin ölüm tarihine göre asıl davaya konu muhdesatların müstakilen davacılarca meydana getirildiğinin tereddüte mahal bırakmayacak şekilde ispatlanamamış olması karşısında asıl davanın kabulüne karar verilmiş olması doğru değildir.
SONUÇ : Yukarıda açıklanan nedenlerle davalı – karşı davacılar vekilinin yazılı temyiz itirazları yerinde görüldüğünden kabulü ile Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı HMK'nin 373/1 maddesi uyarınca KALDIRILMASINA, İlk Derece Mahkemesi kararının HMK'nin 371. maddesi uyarınca BOZULMASINA, dosyanın İlk Derece Mahkemesine, karardan bir örneğinin de Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, peşin harcın istek halinde temyiz edene iadesine, 02.07.2020 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.