12. Hukuk Dairesi 2018/2116 E. , 2019/10662 K.

[İctihat]

12. Hukuk Dairesi 2018/2116 E. , 2019/10662 K.

'İçtihat Metni'
.........
Yukarıda tarih ve numarası yazılı Bölge Adliye Mahkemesince verilen kararın müddeti içinde temyizen tetkiki borçlular tarafından istenmesi üzerine bu işle ilgili dosya daireye gönderilmiş olup, dava dosyası için Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen rapor dinlendikten ve dosya içerisindeki tüm belgeler okunup incelendikten sonra işin gereği görüşülüp düşünüldü :
Alacaklı tarafından borçlular aleyhine başlatılan genel haciz yolu ile ilamsız takipte, örnek 7 numaralı ödeme emrinin tebliği üzerine borçluların yasal sürede icra dairesine verdiği itiraz dilekçesinde, yetkili icra dairesinin .......olduğunu ileri sürerek .... yetkisine itiraz ettikleri, bunun üzerine alacaklının borçluların itirazları ile duran takibin devamını sağlamak amacıyla itirazın kaldırılması istemiyle icra mahkemesine başvurduğu, mahkemece, davanın kabulü ile itirazın kaldırılmasına karar verildiği, ilk derece mahkemesi kararına karşı borçlular tarafından istinaf yoluna başvurulması üzerine, ..... istinaf başvurusunun esastan reddine karar verildiği görülmüştür.
2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu'nun 50. maddesinin birinci fıkrasına göre HMK'nın yetkiye ilişkin hükümleri, para ve teminat alacaklarına dayalı takiplerde kıyas yolu ile uygulanır. Konusu para ve teminat alacaklarına ilişkin davalarda yetki, genel yetki kuralına göre çözümlenir. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun 6. maddesine göre genel yetkili mahkeme, davalı gerçek veya tüzel kişinin davanın açıldığı tarihteki yerleşim yeri mahkemesidir.
6100 Sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu ile yürürlükten kaldırılan 1086 Sayılı HUMK'nın 22. maddesinde tarafların yetki sözleşmesi yapmak suretiyle yetkili olmayan bir mahkemenin yetkisini kabul edebilecekleri, buna göre tüzel kişilerin yanında gerçek kişilerin de yetki sözleşmesi yapabilecekleri düzenlenmiş bulunmakta idi.
6100 Sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun yetki sözleşmesini düzenleyen 17. maddesinde ise 'Tacirler veya kamu tüzel kişileri, aralarında doğmuş veya doğabilecek bir uyuşmazlık hakkında, bir veya birden fazla mahkemeyi sözleşmeyle yetkili kılabilirler. Taraflarca aksi kararlaştırılmadıkça, dava, sadece sözleşmeyle belirlenen bu mahkemelerde açılır' düzenlemesine yer verilmiştir. Görüldüğü üzere, Hukuk Muhakemeleri Kanunu ile getirilen yeniliklerden bir tanesi de yetki sözleşmelerine ilişkin olup yetki sözleşmesi düzenleyebilecek şahıslar sadece tacirler veya kamu tüzel kişileri olarak belirlenmiştir...
Yetki sözleşmesine ilişkin olarak yapılan bu düzenlemede, tacirler veya kamu tüzel kişileri ile diğer kişiler, yetki sözleşmesi yapmak açısından birbirinden ayırt edilmiştir. Tacirler veya kamu tüzel kişileri, kendi aralarındaki hukuki ilişkilerde hukuken eşit konumda sayılabilirler. Buna karşılık, tacirler veya kamu tüzel kişileri, gerçek kişiye göre, daha güçlü konumda bulunmaktadır. Daha zayıf konumda olan kişilerin daha güçlü olan tacir veya kamu tüzel kişilerine karşı korunma ihtiyacının ortaya çıkması nedeniyle kanun koyucu böyle bir düzenlemeye gitmiştir. Ayrıca belirtmek gerekir ki, yeni düzenlemeye bakıldığında, tacirler veya kamu tüzel kişileri dışındaki diğer kişilerin, kendi aralarında yetki sözleşmesi yapmaları da kabul edilmemiştir.
Söz konusu düzenleme ile ilgili olarak belirtilmesi gereken bir başka husus da, yetki sözleşmesi yapılmasında, tarafların tacir veya kamu tüzel kişisi olmasının aranmasıdır. Diğer bir anlatımla, maddedeki tacirden anlatılmak istenen, işin ticari nitelikte olması değil, tarafların kanunlarda tacir olarak tanımlanan kişiler olmasıdır. Sözleşmenin konusunun ticari iş olması gerçek kişilere yetki sözleşmesi yapma imkanı vermemektedir.
Yapılan bu açıklamalar ışığında somut olaya bakıldığında alacaklının 17 adet bono ve kefalet sözleşmelerine dayanarak 22.04.2016 tarihinde ilamsız takibe başladığı, borçlu gerçek kişilerin imzalarının bulunmadığı bonolarda İstanbul (icra dairelerinin) mahkemelerinin yetkili kılındığı, borçu ... ile alacaklı arasında imzalanan 28.12.2001 tarihli kefalet sözleşmesinde İstanbul (icra dairelerinin) mahkemelerinin yetkili kılındığı, borçlu ... ile alacaklı arasında imzalanan kefalet sözleşmesinde yine ....... mahkemelerinin yetkili kılındığı, ödeme emirlerinin tebliği üzerine borçluların süresinde yetkiye itiraz ettikleri, hiç bir borçlu yönünden.....yetkisinin kesinleşmediği görülmektedir. Bu durumda, HMK’nın 448. maddesi gereğince, bu kanun hükümlerinin tamamlanmış işleri etkilememek kaydıyla (olayımızda tamamlanmamış bir iş bulunduğundan) derhal uygulanacağı ilkesi de dikkate alınarak, takip tarihi itibariyle yürürlükte olan HMK’nın 17. maddesi kapsamında itirazın değerlendirilmesi gerekir.
Somut olayda, borçlu gerçek kişilerin adreslerinin kefalet sözleşmelerinde ..... olarak belirtildiği, ödeme emirlerinin borçlu gerçek kişilere ......’da tebliğ edildiği, borçluların da ..... icra dairelerinin yetkili olduğunu iddia ettikleri, borçlu gerçek kişilerin tacir olduklarına dair dosyada herhangi bir delilin bulunmadığı görülmektedir. Her ne kadar kefalet sözleşmeşlerinde İstanbul (icra dairelerinin) mahkemelerinin yetkili olduğu yazılmış ise de, takip tarihi itibari ile yürürlükte olan 6100 sayılı HMK’nın 17. maddesi gereğince borçlu gerçek kişiler ile alacaklı arasında yapılan yetki sözleşmeleri geçersizdir.
O halde, mahkemece, davanın reddine karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde hüküm tesisi isabetsizdir.
SONUÇ : Borçluların temyiz itirazlarının kabulü ile, yukarıda yazılı nedenlerle 5311 sayılı Kanun ile değişik İİK'nın 364/2. maddesinin göndermesiyle uygulanması gereken 6100 sayılı HMK'nun 373/1. maddesi uyarınca,...... Dairesinin 15.11.2017 tarih ve 2017/1682 E. - 2017/1815 K. sayılı kararının KALDIRILMASINA,...... 18.04.2017 tarih ve 2016/838 E. - 2017/356 K. sayılı kararının BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine, dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin de Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, 19/06/2019 tarihinde oybirliği ile karar verildi.

......