İcra Memurunun Eylemi Nedeniyle Uğranılan Zarar-İhale Bedelinin Ödenme Zamanı

[Hepsihukuk]

T.C.
YARGITAY
3. HUKUK DAİRESİ
E. 2000/11999
K. 2001/368
T. 18.1.2001

• İHALENİN FESHİ DAVASI ( Alıcının Satış Bedeli İçin Banka Teminat Mektubu Vermesi - Teminatın Paraya Çevrilme Zamanı Hakkında Yasada Açık Hüküm Bulunmaması )
• İCRA MEMURUNUN KUSURU ( Merci Kararı Onandıktan Sonra Teminat Mektubunu Paraya Çevirmesi - Teminatın Paraya Çevrilme Zamanı Hakkında Yasada Açık Hüküm Bulunmaması )
• İHALE BEDELİ ( İhalenin Feshi Davası/İcra Memurunun Merci Kararı Onandıktan Sonra Teminat Mektubunu Paraya Çevirmesi - Karar Kesinleşmeden Alacaklılara Ödenemeyeceği )
• MERCİ KARARININ ONANMASINDAN SONRA TEMİNAT MEKTUBUNUN PARAYA ÇEVRİLMESİ ( İcra Memurunun Kusuru - Karar Kesinleşmeden Alacaklılara Ödenemeyeceği )
• TEMİNAT MEKTUBUNUN PARAYA ÇEVRİLMESİ ( Merci Kararının Onanmasından Sonra/İcra Memurunun Kusuru - Karar Kesinleşmeden Alacaklılara Ödenemeyeceği )
• İCRA MEMURUNUN EYLEMİ NEDENİYLE UĞRANILAN ZARARIN TAZMİNİ ( Merci Kararı Onandıktan Sonra Teminat Mektubunu Paraya Çevirmesi -
Karar Kesinleşmeden Alacaklılara Ödenemeyeceği )

2004/m.5,134,363,364
1086/m.422

ÖZET : Dava, icra memurunun eylemi nedeniyle uğranılan zararın tazmini talebine ilişkindir. İhalenin feshi davası açılmış ise alıcı satış bedeli için banka teminat mektubu verebilir. Teminatın ne zaman paraya çevrileceği hususunda yasada açık bir hüküm yoktur. İcra Tetkik Merciinin verdiği ihalenin feshi veya reddi kararının temyizi satıştan başka icra işlemini durdurmaz. Karar düzeltme talep edilmiş ise satış dahil hiçbir icra işlemi durmaz. Bu nedenle merci kararları onanmakla icra işlemleri kaldığı yerden devam eder. Ancak karar kesinleşmedikçe ihale bedelinin alacaklılara ödenmeyeceği öğretide ve uygulamada kabul edilmektedir. Açıklanan nedenlerle, icra memurunun merci kararının onanmasından sonra teminat mektubunu paraya çevirmekte kusurlu davrandığı ve bu eylemi ile zarara sebep olduğu, fakat, açık bir kanun hükmüne aykırı hareket ettiği kabul edilemez.

DAVA : Dava dilekçesinde 400.000.000 lira tazminatın faiz ve masraflarla birlikte davalı taraftan tahsili istenilmiştir. Mahkemece davanın kabulü cihetine gidilmiş, hüküm davalı vekili tarafından temyiz edilmiştir.

Temyiz isteminin süresi içinde olduğu anlaşıldıktan sonra dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği düşünüldü.

KARAR : Dava dilekçesinde, icra memurunun eylemi nedeniyle uğranılan zararın davalı Adalet Bakanlığından tahsili istenilmiştir.

Davacı, Kütahya 2. İcra Müdürlüğü'nün 1999/460 sayılı takip dosyasında ihaleye katılmış, borçlunun açtığı ihalenin feshi davası üzerine ihale bedeli karşıliğında banka teminat mektubu vermiştir. Reddedilen ihalenin feshi davasının henüz kesinleşmesi beklenmeden icra müdürlüğünce teminat mektubu paraya çevrilmiş ise de şikayet üzerine davacı yeniden teminat mektubu vererek satış bedelini geri almış, ancak yeni bir teminat mektubu ibraz etmiştir. Davada ikinci teminat mektubu için yapılan 272.000.000 lira gider ile ihale bedelinin bankada vadesiz hesapta bekletilmesi nedeniyle 120.000.000 lira faiz kaybı olduğunu, toplam 350.000.000 lira maddi ve 50.000.000 lira manevi tazminatın faizi ile birlikte tahsili talep ve dava edilmiştir.

Davalı idare vekili, masraflara teminat mektubunu ibraz edenin katlanması gerektiğini, yersiz ve dayanaktan yoksun davanın reddini savunmuş, mahkemece davanın kabulü cihetine gidilmiş olup, karar davalı vekili tarafından süresinde temyiz edilmiştir.

İİK.'nun 5. maddesi hükmüne göre: "İcra ve iflas dairesi görevlilerinin kusurlarından doğan tazminat davaları, idare aleyhine açılabilir." O halde bu davanın açılabilmesi için; İcra dairesi görevlilerinin görevlerini yaparken hukuka aykırı davranması, bu davranışın açık bir kanun hükmüne aykırılık teşkil etmesi ( kusur ) ve bundan üçüncü kişinin zarara uğraması ve eylem veya işlem ile zarar arasında uygun illiyet bağı bulunması gerekmektedir.

İİK. madde 134/son'da ihalenin feshi davası açılmış ise alıcının satış bedelini nakden ödeyecek yerde ( masraflarına kendisi katlanarak ) banka kefaleti gösterebileceği belirtilmiş ise de teminatın ne zaman paraya çevrileceği konusunda sözü edilen maddede açık bir hüküm bulunmamaktadır.

İcra Tetkik Merciilerinin verdiği ihalenin feshi ( veya reddi ) kararının temyiz kabiliyeti varsa da ( İİK. mad. 363 ), temyizin satıştan başka icra muamelelerini ( İİK. mad. 364 ), karar düzeltme isteğinin de icrayı durdurmayacağı ( HUMK. mad. 422 ) açıklanmış olup, İİK.'da aksine bir hüküm bulunmadığından tashihi karar isteğinde bulunulmasının satış dahil hiçbir icra işlemini durdurmayacağı, bundan ötürü merci kararları onanmakla icra muamelelerine kaldığı yerden devam edilebileceği, yalnız karar kesinleşmedikçe ihale bedelinin alacaklılara ödenmeyeceği öğretide ve uygulamada kabul edilmektedir.

Açıklanan bu hukuki olgular karşısında icra memurunun merci kararının onanmasından sonra teminat mektubunu paraya çevirmesinde kusurlu davrandığının ve bu eylemi ile zarara sebep olduğunun ( açık bir kanun hükmüne aykırı hareket ettiğinin ) kabulü doğru görülmediği gibi, delil ve gerekçe gösterilmeksizin unsurları da oluşmayan manevi tazminat talebini de içerir şekilde davanın kabulüne karar verilmesi doğru görülmemiştir.

SONUÇ : Bu itibarla yukarıda açıklanan esaslar göz önünde tutulmaksızın yazılı şekilde hüküm tesisi isabetsiz, temyiz itirazları bu nedenlerle yerinde olduğundan kabulü ile hükmün HUMK.'nun 428. maddesi gereğince BOZULMASINA ve peşin alınan temyiz harcının istek halinde temyiz edene iadesine, 18.1.2001 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.