İktisat Müfettişlerinin Yasal Statüleri...

[Hepsihukuk]

İktisat Müfettişlerinin Yasal Statüleri...

Dairesi Karar Yılı Karar No Esas Yılı Esas No Karar Tarihi
İÇTİHATLARI BİRLEŞTİRME KURULU 2002 1 1999 1 24/01/2002

İKTİSAT MÜFETTİŞLERİNİN YASAL STATÜLERİNE İLİŞKİN DANIŞTAY DAVA DAİRELERİ GENEL KURULU KARARI;

KARAR METNİ
MESLEĞE ÖZEL YARIŞMA SINAVI İLE GİRMEYEN BELEDİYE İKTİSAT MÜFETTİŞLERİNİN, 657 SAYILI DEVLET MEMURLARI KANUNUNUN 43'ÜNCÜ MADDESİNE 418 SAYILI KANUN HÜKMÜNDE KARARNAMENİN 3'ÜNCÜ MADDESİYLE EKLENEN I SAYILI CETVELİN GENEL İDARE HİZMETLERİ SINIFI BAŞLIKLI BÖLÜMÜNÜN 1/G BENDİNDE DÜZENLENEN EK GÖSTERGE UYGULAMASI YÖNÜNDEN MEZKÜR MADDEDEKİ ŞARTLARI TAŞIMAK KAYDIYLA BELEDİYE MÜFETTİŞİ SAYILACAKLARI VE MADDEDEKİ EK GÖSTERGEDEN YARARLANACAKLARI HK.

İÇTİHATLARI BİRLEŞTİRME KURULU KARARI
Mesleğe özel yarışma sınavı ile girmeyip, özel mevzuatına göre atamayla gelen büyükşehir belediyesi sınırları içindeki ilçe belediyesinde görev yapan iktisat müfettişlerinin, 657 sayılı Kanuna 418 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 3'üncü maddesiyle eklenen I Sayılı Cetvelin Genel İdare Hizmetleri Sınıfı başlıklı bölümünün 1/g bendinde düzenlenen ek gösterge uygulaması yönünden belediye müfettişi sayılıp sayılamayacağı, dolayısıyla belediye müfettişleri ile ilgili ek göstergeden yararlanıp yararlanamayacakları hususundaki Danıştay Onuncu Dairesinin 7.5.1998 günlü ve E:1997/2364, K:1998/1953 sayılı kararı ile Danıştay Onikinci Dairesinin 19.4.1995 günlü ve E:1995/5201, K:1995/807 sayılı, 26.5.1997 günlü ve E:1995/6638, K:1997/1153 sayılı, 29.5.1995 günlü ve E:1995/ 655, K:1995/1276 sayılı, 26.5.1997 günlü ve E:1995/7362, K:1997/1152 sayılı, 18.10.1996 günlü ve E:1995/10283, K:1996/3342 sayılı kararları arasındaki aykırılığın içtihadın birleştirilmesi yoluyla giderilmesinin Av. ... tarafından istenmesi üzerine, isteme konu olan kararlar ile mevzuat incelendikten ve raportör üyenin açıklamaları ile Danıştay Başsavcısının düşüncesi dinlendikten sonra gereği düşünüldü:
İlgili Kararlar :
1- Belediye iktisat müfettişliği görevinden emekliye ayrılan davacıya 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa 418 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 3'üncü maddesiyle eklenen I Sayılı Cetvelin Genel İdare Hizmetleri Sınıfı başlıklı bölümünün 1/g bendinde belediye müfettişleri için öngörülen ek göstergenin verilmemesine ilişkin işlemin iptali talebiyle açılan dava sonucunda, Ankara Onuncu İdare Mahkemesince verilen kararda; "iktisat müfettişlerinin mesleğe özel yarışma sınavı ile giren, yeterlik sınavı sonucu atanan müfettişlerden olmadığı" belirtilerek dava reddedilmiş, söz konusu karar Danıştay Onuncu Dairesinin 7.5.1998 günlü ve E:1997/2364, K:1998/1953 sayılı kararıyla onanmıştır.
2- Belediye iktisat müfettişi olan davacılara 657 sayılı Devlet Memurları Kanuna 418 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 3'üncü maddesiyle eklenen I Sayılı Cetvelin Genel İdare Hizmetleri Sınıfı başlıklı bölümünün 1/g bendinde belediye müfettişleri için öngörülen ek göstergenin verilmemesine ilişkin işlemlerin iptali talebiyle açılan davalar sonucunda, idare mahkemelerince verilen kararlarda, "iktisat müfettişlerinin mesleğe özel yarışma sınavı ile giren, yeterlik sınavı sonucu atanan müfettişlerden olmadığı" belirtilerek davalar reddedilmiş, söz konusu kararlar, Danıştay Onikinci Dairesinin 19.4.1995 günlü ve E:1995/5201, K:1995/807 sayılı, 26.5.1997 günlü ve E:1995/6638, K:1997/1153 sayılı, 29.5.1995 günlü ve E:1995/655, K:1995/1276 sayılı, 26.5.1997 günlü ve E:1995/7362, K:1997 /1152 sayılı, 18.10.1996 günlü ve E:1995/10283, K:1996/3342 sayılı kararları ile "iktisat müfettişlerinin de belediye müfettişi olarak kabul edilip, Yasada öngörülen ek göstergeden yine Yasada belirlenen şartları taşımak kaydıyla yararlandırılmaları gerektiği" gerekçesiyle bozulmuştur.
Danıştay Başsavcısı Yaşar Selim Asmaz'ın Düşüncesi:
Mesleğe yarışma sınavıyla girmeyip özel mevzuata göre atamayla gelen büyükşehir belediyesi sınırları içindeki ilçe belediyesinde görev yapan iktisat müfettişlerinin 657 sayılı Kanuna 418 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 3'üncü maddesiyle eklenen 1 Sayılı Cetvelin Genel İdare Hizmetleri Sınıfı başlıklı bölümünün 1/g bendinde düzenlenen ek gösterge uygulaması yönünden belediye müfettişi sayılıp sayılamayacağı konusunda Danıştay Onuncu ve Onikinci Daire kararları arasında aykırılık bulunduğu ileri sürülerek, bu aykırılığın içtihatların birleştirilmesi yoluyla giderilmesi istemiyle yapılan başvuru üzerine açılan ve 2575 sayılı Danıştay Kanununun 39'uncu maddesi uyarınca düşünce alınmak üzere Başsavcılığımıza gönderilen dosya incelendi:
Danıştay Onuncu Dairesinin 7.5.1998 günlü ve E:1997/2364, K:1998/1953 sayılı kararında, iktisat müfettişlerinin mesleğe özel yarışma sınava ile giren, yeterlik sınavı sonucu atanan müfettişlerden olmadığı yolundaki idare mahkemesi kararı "İktisat müfettişleri ile belediye müfettişlerinin atanmaları sırasında aranan koşullar ile yaptıkları denetim ve kontrol hizmetlerinin yeri ve niteliği farklı olduğundan belediye müfettişleri unvanının iktisat müfettişlerini de kapsadığının kabul edilemeyeceği" gerekçesiyle onanmıştır.
Danıştay Onikinci Dairesince ise, iktisat müfettişleri, belediye müfettişi olarak kabul edilmiş ve daha önceki mesleki görevleri ve atanmaları da 1 Sayılı Cetvelin Genel İdare Hizmetleri Sınıfı başlıklı bölümünün 1/(g) bendinin parantez içi hükmü kapsamında kabul edilerek, aksi yöndeki mahkeme kararları bozulmuştur.
Diğer taraftan, Danıştay İdari Dava Daireleri Genel Kurulu; 15.1.1999 günlü ve E:1998/523, K:1999/22 sayılı kararıyla, iktisat müfettişlerinin bir kariyer içinde yetişen belediye müfettişi sayılmalarının olanaklı olmadığı gerekçesiyle davanın reddine ilişkin kararında ısrar eden idare mahkemesi kararını aynı gerekçe ile onamıştır.
Görüldüğü gibi içtihadın birleştirilmesi istemine konu olan uyuşmazlıklar, iktisat müfettişlerinin belediye müfettişi sayılıp sayılamayacağı,buna bağlı olarak da iktisat müfettişlerinin de belediye müfettişlerine tanınan ek göstergeden yararlanıp yararlanamayacağı hususundan doğmuş bulunmaktadır.
Danıştay Başkanlar Kurulu 6.11.2000 tarih ve 2000/28 sayılı kararıyla, iş yükü bakımından bir vergi dava dairesinin idari dava dairesi haline dönüştürülmesi gerektiği hususunda zaruret bulunduğuna karar vererek Onbirinci Dairenin idari dava dairesine dönüştürülmesine,Danıştay Beşinci ve Onuncu Dairelerinde görülmekte olan emeklilik ve emekli sandığı mevzuatına ilişkin uyuşmazlık dosyaları ile Danıştay Onikinci Dairesinde görülmekte olan kamu görevlilerinin parasal haklarına ilişkin uyuşmazlık dosyalarının Danıştay Onbirinci Dairesine devredilmesine karar vermiştir.
İçtihatların birleştirilmesine konu edilen kararlar, hukuki dayanakları aynı olmakla birlikte, sonuçları farklı kararlardır. Farklılık, aynı maddenin değişik yorumlanmasından doğmaktadır.
Her ne kadar Başkanlar Kurulunun yukarıda sözü edilen kararıyla artık bu mahiyetteki davaların bir dairede toplandığı, dolayısıyla, içtihat aykırılığı olmayacağı düşünülebilirse de, Onbirinci Dairenin verdiği kararların bir kısmı 24.5.2001 günlü ve E:2000/9400, K:2001/1348, 28.5.2001 günlü ve E:2000/7809, K:2001/1359, 30.5.2001 günlü ve E:2000/7734, K:2001/1396, 31.5.2001 günlü ve E:2000/6167, K:2001/1418 sayılı oyçokluğu ile verilmiş kararlardır. Bu itibarla içtihadın birleştirilmesi gerektiğini düşünmekteyiz.
Konunun esastan incelenmesine gelince:
657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 43'üncü maddesinin (B) bendinin (J) fıkrasında yer alan "... bağımsız genel müdürlük ..." ibaresinden sonra gelmek üzere 318 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile "ve büyükşehir belediyesi, büyükşehir belediye sınırları içindeki ilçe belediyeleri" ibaresi eklenmiştir.Bu düzenleme ile kadroları genel idare hizmetleri sınıfına dahil olup, en az 3 yıl süreli yüksek öğrenim veren fakülte ve yüksek okulları bitirerek mesleğe özel yarışma sınavı ile giren ve belirli süreli meslek içi eğitimden sonra yine bu kanunların öngördüğü şartları taşıyanlardan en az 8 yıl mesleki görev yaptıktan sonra yine bu kanunların öngördüğü usule göre seçilerek atanan büyükşehir belediyesi ile büyükşehir bel ediye sınırları içindeki ilçe belediyeleri müfettişlerinin de ek göstergeden yararlanması olanağı sağlanmıştır.
Daha sonra, 1.1.1991 tarihinde yürürlüğe giren 418 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 2'nci maddesiyle 657 sayılı Yasanın 43'üncü maddesinin (B) bendi değiştirilmiş ve aynı Kanun Hükmünde Kararnamenin 3'üncü maddesiyle hizmet sınıfları itibarıyla unvan veya aylık alınan derecelere göre uygulanacak olan ek gösterge cetvelleri getirilmiştir. Kadroları Genel İdare Hizmetleri sınıfında bulunanlara uygulanacak ek göstergeleri belirleyen I sayılı Cetvelin Genel İdare Hizmetleri Sınıfı başlıklı bölümünün 1/g bendinde de, "En az üç yıl süreli yükseköğrenim veren fakülte ve yüksekokulları bitirerek mesleğe özel yarışma sınavı ile giren ve belirli süreli meslek içi eğitimden sonra özel bir yeterlik sınavı sonunda (veya yüksek öğrenimli olup,özel kanunların &ouml ;ngördüğü şartları taşıyanlardan en az sekiz yıl mesleki görev yaptıktan sonra yine bu kanunların öngördüğü usule göre seçilerek) atanan Başbakanlık, Bakanlık, Müsteşarlık, Diyanet İşleri Başkanlığı ve Bağımsız Genel Müdürlük ve Büyükşehir Belediyesiyle Büyükşehir Belediye sınırları içindeki ilçe Belediyeleri Müfettişleri ....."ne ek gösterge verilmesi öngörülmüştür.
418 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin Anayasa Mahkemesince iptal edilmesi üzerine yürürlüğe konulan 527 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 3'üncü maddesi ile yeniden yapılan düzenlemede de belediye müfettişleri yönünden aynı hükümler saklı tutulmuştur.
Daha önce de belirttiğimiz gibi, içtihadın birleştirilmesine konu olan uyuşmazlıklar; iktisat müfettişlerinin belediye müfettişi sayılıp sayılmayacağı, iktisat müfettişlerinin de belediye müfettişlerine tanınan ek göstergeden yararlanıp yararlanmayacağı hususundan doğmuş bulunmaktadır.
1580 sayılı Belediye Yasasının 88'inci maddesinde, teftiş heyeti müdürü, başmüfettiş veya müfettişler "Belediye baş amirleri" arasında sayılmış olup, Yasada iktisat müfettişleri yer almamıştır.
Öte yandan, iktisat müfettişleri, işyerlerinin denetimi ile görevli olmalarına karşın; belediye müfettişleri, belediye teşkilatına dahil birimlerde her türlü araştırma, soruşturma,teftiş inceleme, ihbar ve şikayet olunan memur ve hizmetliler hakkında inceleme ve soruşturma yapma yetkisine sahiptirler.
Dolayısıyla, belediye müfettişleri ile iktisat müfettişlerinin görev ve yetkileri arasında farklılıklar bulunmaktadır.
Sonuç olarak, 1580 sayılı Yasada sadece belediye teftiş kurulu müdürlüğü ve bu müdürlük bünyesindeki müfettişlere yer verilmesi, iktisat ve belediye müfettişlerinin görev ve yetkilerinin farklı olması gerçeği karşısında, iktisat müfettişlerinin belediye müfettişi sayılmalarına hukuken olanak bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenle, aykırı içtihatların Danıştay Onuncu Dairesi kararı yönünde birleştirilmesi gerekeceği düşünülmüştür.
İNCELEME :
İçtihadın birleştirilmesi istemine konu olan uyuşmazlık dosyaları, Danıştay Başkanlar Kurulunun 6.11.2000 tarih, 2000/28 sayılı kararı ile idari dava dairesine dönüştürülen Danıştay Onbirinci Dairesine devredilmiş, hukuki dayanakları aynı, ancak, sonuçları farklı davalar bir dairede toplanmıştır. Bu yeni görevlendirme çerçevesinde, artık, bundan böyle, içtihat aykırılığı doğmayacağı düşünülebilir ise de; İdari Dava Daireleri Genel Kurulunca verilen 7.12.2001 günlü ve E:1998/696, K:2001/880 sayılı kararda, Danıştay Onuncu Daire görüşü benimsendiğinden içtihatların birleştirilmesinin gerekli olduğu sonucuna ulaşılmış ve oybirliğiyle işin esasının incelenmesine geçilmiştir.
İçtihatların birleştirilmesine neden olan konu, mesleğe özel yarışma sınavı ile girmeyen belediye iktisat müfettişlerinin, 657 sayılı Kanunun 43'üncü maddesine 418 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 3'üncü maddesiyle eklenen 1 sayılı Cetvelin Genel İdare Hizmetleri Sınıfı başlıklı bölümünün 1/g bendinde düzenlenen ek gösterge uygulaması yönünden belediye müfettişi sayılıp sayılamayacakları, dolayısıyla belediye müfettişleri ile ilgili ek göstergeden yararlanıp yararlanamayacaklarına ilişkindir.
Konuya ilişkin 657 sayılı Kanunun 43'üncü maddesi eki I sayılı Cetvelin Genel İdare Hizmetleri Sınıfı başlıklı bölümünün 1/g bendinde aynen; "En az üç yıl yükseköğrenim veren fakülte ve yüksekokulları bitirerek mesleğe özel yarışma sınavı ile giren ve belirli süreli meslek içi eğitimden sonra özel bir yeterlik sınavı sonunda (veya yüksek öğrenimli olup, özel kanunların öngördüğü şartları taşıyanlardan en az sekiz yıl mesleki görev yaptıktan sonra yine bu kanunların öngördüğü usule göre seçilerek) atanan Başbakanlık, Bakanlık, Müsteşarlık, Diyanet İşleri Başkanlığı ve Bağımsız Genel Müdürlük ve Büyükşehir Belediyesiyle Büyükşehir Belediye sınırları içindeki ilçe Belediyeleri Müfettişleri, Başbakanlık Uzmanları, Devlet Planlama Uzmanları, Başbakanlık Yüksek Denetleme Kurulu Uzmanları, Dışişleri Meslek Memurları, Maliye Bakanlığı Hesap Uzmanları ile Hazine Müsteşarlığı Bankalar Yeminli Murakıpları ve Hazine Kontrolörleri, Hazine Uzmanları, Sigorta Denetleme Uzmanları ile Aktüerleri, Dış Ticaret Müsteşarlığı Dış Ticaret Uzmanları ve Dış Ticaret Kontrolörleri, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı İş ve İş Güvenliği Müfettişleri ve Bakanlıkların Merkez Teşkilatına dahil Genel Müdürlükleri Kontrolörleri ve Emniyet Genel Müdürlüğü Dernek Denetçileri ile Sosyal Sigortalar Kurumu Başkanlık Müfettişleri, Sigorta Müfettişleri, Milli Savunma Bakanlığı Akaryakıt İkmal ve NATO POL Tesisleri İşletme Başkanlığı Müfettişleri" hükmü yer almaktadır.
Maddede ".... Büyükşehir Belediyesiyle Büyükşehir Belediye sınırları içindeki ilçe Belediyeleri Müfettişleri ..." denilmekte olup, maddenin belediyelerdeki iktisat müfettişlerini de kapsadığı konusunda bir açıklık bulunmadığından, bu boşluğun içtihatların birleştirilmesi yoluyla giderilmesi gerekmektedir.
Sorunun çözümü açısından belediye iktisat müfettişliğinin gelişimi ile büyükşehir belediyesi ile büyükşehir belediye sınırları içindeki ilçe belediyeleri müfettişlerinin ek gösterge düzenlemesine kısaca değinmekte fayda mülahaza edilmiştir.
Belediyelerde, özellikle kent belediyelerinde, müfettiş unvanlı kadrolar mevcuttur. Bunların bir kısmı teftiş kurullarında, bir kısmı da iktisat işleri müdürlüklerinde bulunmaktadır. Teftiş heyeti, müdürlük olarak 1580 sayılı Belediye Kanununun 88'inci maddesinde daire baş amirleri arasında sayıldığından, kuruluşlarını tamamlamış şehir belediyelerinde bu birimler mevcuttur; iktisat birimleri ise sadece büyük kent belediyelerinde faaliyetlerini sürdürmektedirler.
Çağımızda ekonomik faaliyetlerin toplum hayatının temel unsurları haline gelmesi,iktisadi nitelikteki hizmet ve faaliyet alanlarının genişlemesi, bazı kamu kuruluşlarının özellikle belediyelerin vatandaşlara karşı görevlerini artırmış, gelişen ve genişleyen bir seyir takip eden bu iktisadi faaliyet ve hizmetlerin görülebilmesi, yüksek öğrenim görmüş uzman kadrolaşmayı şart kılmıştır. Bu gerekler karşısında, belediye teşkilatında İktisat Müdürlüklerine bağlı olarak "İktisat Kontrolörleri" kadroları oluşturulmuş, "İktisat Kontrolörü" unvanı, belediye meclislerinin kararları ve daha sonra da 25.7.1972 tarih, 7/4805 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile "İktisat Müfettişi" olarak değiştirilmiştir.
Belediyelerin teftiş birimlerinde çalışan müfettiş unvanlı personel, hem soruşturma işlemlerini ifa etmekte, hem de diğer kurumların denetim elemanları gibi belirli bir program dahilinde olağan ve olağanüstü teftiş ve denetim görevlerini sürdürmektedirler. Bu bakımdan, merkezi idarenin çeşitli kuruluşlarında çalışan müfettişler ile belediye müfettişlerinin yaptıkları iş açısından aralarında herhangi bir fark bulunmadığı gibi, iktisat müfettişleri de teftiş kurullarındaki müfettişler gibi belediye adına teftiş yaptıklarından görev yetki ve sorumlulukları açısından belediye müfettişleri ile aralarında fark bulunmamaktadır.
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu ve aynı Kanunun ek geçici 9'uncu maddesi kapsamına giren kurumlardan aylık alanlara 15.4.1995 tarihinden itibaren ne miktarda zam ve tazminat verileceğini belirleyen ve 6.4.1995 gün ve 22250 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 30.3.1995 gün ve 95/6707 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile 5.2.2000 günlü ve 23952 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan "İl Özel İdareleri, Belediyeler ve İl Özel İdareleri ve Belediyelerin Kurdukları Birlik, Müessese ve İşletmeler ile Bunlara Bağlı Döner Sermayeli Kuruluşlardaki Memurların Görevde Yükselme Esaslarına Dair Yönetmelik"de, iktisat müfettişleri ile belediye müfettişleri eşit düzeyde görevler olarak değerlendirilmiş, 28.11.1991 günlü ve E:1991/9756, K:1991/13752 sayılı Yargıtay Yedinci Ceza Dairesi kararında da "belediye iktisat müfettişleri müdür sev iyesinde olduklarından belediye yasaklarına aykırı hareket edenlere re'sen ceza tertibine yetkili" olduklarına hükmedilmiştir.
Diğer taraftan, 657 sayılı Kanunun 43/(B) maddesinin (j) fıkrasına 28.3.1988 tarih ve 318 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 2'nci maddesiyle, "büyükşehir belediyesi ile büyükşehir belediye sınırları içindeki ilçe belediyeleri" ibaresi eklenmek suretiyle ek gösterge uygulanmasına belediye müfettişleri de dahil edilmiştir.
Bilahare; 418 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ve 20.5.1994 tarihli ve 21939 Mükerrer sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 527 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile ek göstergelerin 657 sayılı Kanuna ekli cetvel ile düzenlenmesi yöntemine geçilmiştir.
527 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile anılan Yasaya eklenen ve hizmet sınıfları itibariyle unvan veya aylık alınan derecelere göre ek göstergeleri düzenleyen I sayılı Cetvelin Genel İdare Hizmetleri Sınıfı başlıklı bölümünün 1/(g) bendinde ise; "En az üç yıl süreli yüksek öğrenim veren fakülte ve yüksekokulları bitirerek mesleğe özel yarışma sınavı ile giren ve belirli süreli meslek içi eğitimden sonra özel bir yeterlik sınavı sonunda (veya yükseköğrenimli olup, özel kanunların öngördüğü şartları taşıyanlardan en az sekiz yıl mesleki görev yaptıktan sonra yine bu kanunların öngördüğü usule göre seçilerek) atanan Başbakanlık, Bakanlık, Müsteşarlık, Diyanet İşleri Başkanlığı ve Bağımsız Genel Müdürlük ve Büyükşehir Belediyesiyle, Büyükşehir Belediye sınırları içindeki ilçe belediyeleri Müfettişleri, Başbakanlık Uzmanları, Devlet Planlama Uzmanları, Başbakanlık Yüksek Denetleme Kurulu Uzmanları, Dışişleri Meslek Memurları , Maliye Bakanlığı Hesap Uzmanları ile Hazine Müsteşarlığı Bankalar Yeminli Murakıpları ve Hazine Kontrolörleri, Hazine Uzmanları, Sigorta Denetleme Uzmanları ile Aktüerleri, Dış Ticaret Müsteşarlığı Dış Ticaret Uzmanları ve Dış Ticaret Kontrolörleri, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı İş ve İş Güvenliği Müfettişleri ve Bakanlıkların Merkez Teşkilatına dahil Genel Müdürlükleri Kontrölörleri ve Emniyet Genel Müdürlüğü Dernek Denetçileri ile Sosyal Sigortalar Kurumu Başkanlık Müfettişleri, Sigorta Müfettişleri, Milli Savunma Bakanlığı Akaryakıt İkmal ve NATO POL Tes isleri İşletme Başkanlığı Müfettişleri" şeklinde düzenlenmiştir.
Bütün bu açıklamalar ve yasalar karşısında, İktisadi Teftiş Heyeti Müdürlüğünde görev yapan müfettişlerle, Teftiş Heyeti Müdürlüğünde görev yapanmüfettişlerin hukuki statülerinde farklılık bulunmadığı, ek göstergeyi düzenleyen kurallarda da ek göstergenin verilebilmesi konusunda müfettişlerin görev alanına göre herhangi bir ayrımın yapılmadığı, sadece yararlanma için mesleğe giriş yönteminin belirlendiği görülmektedir.
657 sayılı Yasanın 43'üncü maddesine ekli cetvele, "sınavsız müfettiş olanların da aynı ek göstergeden yararlanacaklarına" dair hükmün ilavesi, bir haksızlığın giderilmesi amacına matuftur. Çünkü, kariyer bir görev olan müfettişliğe sınavla girmek esas olmakla beraber, çeşitli hizmet kademelerinden geçerek belli düzeydeki görevlere gelen elemanların bilgi birikiminden yararlanılmasının hizmet gereklerine uygun olacağı düşüncesi ile bir çok kamu kurumunda müfettişliğe sınavsız fakat seçimle atama müessesesi de kabul edilmiş, sözü edilen 43'üncü maddeye ekli Cetvelde önce 418 sayılı, bilahare 527 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameler ile getirilen hükümlerle bu şekilde atananlara da aynı ek göstergenin uygulanması öngörülmüş; böylece sı navla veya seçimle atananlar arasında kariyer farkı olmadığı ortaya konulmuştur.
SONUÇ :
Mesleğe özel yarışma sınavı ile girmeyen belediye iktisat müfettişlerinin, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 43'üncü maddesine ekli 1 ayılı Cetvelin Genel İdare Hizmetleri Sınıfı başlıklı bölümünün 1/g bendinde üzenlenen ek gösterge uygulaması yönünden yine aynı maddede belirtilen şartları (En az üç yıl süreli yükseköğrenim veren fakülte ve yüksekokulları bitirmek, en az sekiz yıl mesleki görev yapmak) taşımak kaydıyla belediye müfettişi kapsamında değerlendirilerek, belediye müfettişleri ile ilgili ek göstergeden yararlandırılmaları gerektiğine, içtihatların Danıştay Onikinci Dairesi kararları doğrultusunda birleştirilmesine 24.1.2002 tarihinde oyçokluğuyla karar verildi.
KARŞI OY
657 sayılı Devlet Memurları Kanununa 527 sayılı KHK ile eklenen ve hizmet sınıfları itibarıyla unvan ve aylık alınan derecelere göre ek göstergeleri belirleyen I Sayılı Cetvelin Genel İdare Hizmetleri Sınıfı başlıklı bölümünün 1/(g) bendinde "En az üç yıl süreli yükseköğrenim veren fakülte ve yüksekokulları bitirerek mesleğe özel yarışma sınavı ile giren ve belirli süreli meslek içi eğitimden sonra özel bir yeterlik sınavı sonucunda (veya yüksek öğrenimli olup, özel kanunların öngördüğü şartları taşıyanlardan en az sekiz yıl mesleki görev yaptıktan sonra yine bu kanunların öngördüğü usule göre seçilerek) atanan Büyükşehir Belediyesiyle Büyükşehir Belediye sınırları içindeki ilçe Belediyeleri müfettişlerine derecelerine gör e belirlenen ek göstergenin ödeneceği" belirtilmiş; belediye iktisat müfettişi kadro unvanına yer verilmemiştir.
Gerek 1580 sayılı Belediye Kanunu'nun 88'inci maddesi ve gerekse ilgili belediyelerin teftiş kurulu yönetmeliklerinde, belediyelerdeki denetim, inceleme ve soruşturma görevinin belediye başkanı adına teftiş heyetine bağlı başmüfettiş ve müfettişlerce yürütüleceği, kariyer bir görev olan müfettişliğe yarışma ve yeterlilik sınavı ile girileceği, bu mesleğe girenlerde belirli koşulların aranılacağı ve bu mesleklerden idari görevlere, idari görevlerden teftiş heyeti emrine atanmanın hangi hallerde mümkün olabileceği belirtilmiştir. Görevleri belediye iktisat müdürlüğünün görev alanına giren konularla sınırlı bulunan belediye iktisat müfettişlerinin ise göreve atanma koşulları, görev yetki ve sorumlulukları, belediye müfettişlerinden tamamen farklı nitelikte bulunmakta ve bu görevin yüksek öğreni mli olmayan kişilerce de yürütüldüğü görülmektedir.
657 sayılı Kanuna ekli I Sayılı Cetvelin Genel İdare Hizmetleri Sınıfı başlıklı bölümünün 1/(g) bendinin kapsamına aldığı memurların kadro unvanlarını tek tek belirtmek suretiyle sınırlayıcı bir düzenleme getirmiş bulunması; mesleğe girme koşulları, görev, yetki ve sorumlulukları tamamen birbirinden farklı olan belediye müfettişleri ile iktisat müfettişlerinin eşdeğer olarak değerlendirilmesinin ve parasal konuları düzenleyen kuralların yorum yoluyla kapsamlarının genişletilmesinin mümkün olmaması karşısında, belediye iktisat müfettişlerine bu fıkra uyarınca ek gösterge verilmesine hukuken olanak bulunmamaktadır.
657 sayılı Kanuna ekli I Sayılı Cetvelin Genel İdare Hizmetleri Sınıfı başlıklı bölümünün 1/(g) bendindeki parantez içi hükmün, yüksek öğrenimli olup, müfettişlik için gereken şartları taşıyanlardan halen belediye teftiş heyetinde görev yapan ancak özel yarışma ve yeterlilik sınavı ile ilgili düzenlemelerden önce bu göreve atanmış bulunan veya idari görevlerden teftiş heyeti emrine atanan müfettişlerin kazanılmış haklarını korumak ve aynı teftiş kurullarında müfettiş kadrosu ile çalışanlar arasında farklı statüler yaratmamak, başka bir deyişle eşitliği sağlamak amacıyla getirildiği tartışmasız olup, bu hükümden hareketle iktisat müfettişlerini de bent kapsamında mütalaa etmek mümkün değildir.
Açıklanan nedenlerle iktisat müfettişlerinin, 657 sayılı Yasaya ekli I Sayılı Cetvelin Genel İdare Hizmetleri Sınıfı başlıklı bölümünün 1/(g) bendinde öngörülen ek göstergeden yararlandırılmalarına yasal olanak bulunmadığından içtihadın Danıştay Onuncu Dairesinin 7.5.1998 günlü, ve E:1997/2364, K:1998/ 1953 sayılı kararı doğrultusunda birleştirilmesi gerekeceği oyu ile çoğunluk kararına katılmıyoruz.
(DAN-KAR-DER SAYI:1)
YÖ/ŞGK