3. Hukuk Dairesi 2016/17751 E. , 2018/7504 K.

[İctihat]

3. Hukuk Dairesi 2016/17751 E. , 2018/7504 K.


'İçtihat Metni'

MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ

Taraflar arasındaki tazminat davasının mahkemece yapılan yargılaması sonucunda, davanın dahili davalılar yönünden kabulüne yönelik olarak verilen hükmün, süresi içinde dahili davalılar vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine; temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra, dosya içindeki kağıtlar okunup gereği düşünüldü.

Y A R G I T A Y K A R A R I

Davacı, ... İlçesi, ... Mah. ... Mevkii, 12 pafta, 4916 parsel sayılı taşınmazı 10.10.1996 tarihinde ... Noterliğince düzenlenmiş olan vekaletnameye istinaden davalı ... vekili davalı ...'dan satın aldığını, satış bedelinin tamamı olan 2.550.000.000 TL'yi (eski para ile iki milyar beş yüz elli milyon TL) davalı ...'a ödediğini ancak ... 3. Asliye Hukuk Mahkemesinin 24.02.2005 tarihli 2001/416 E. 2005/195 K. sayılı ilamı ile davalı ...'in vekalet verdiği tarihte 'hukuki ehliyeti bulunmadığı' gerekçesiyle tapuda adına yapılan tescilin iptali ile taşınmazın eski malik ...'e geri döndüğünü, taşınmazın söz konusu tapu iptal ve tescil kararının kesinleştiği tarihteki rayiç değerine mahsuben, tapu iptal ve tescil davasının açıldığı 17.05.2001 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte 30.000,00-YTL ile tapu iptal ve tescil davasında kendisine yüklenen yargılama masraf ve gider toplamı 5.836-YTL toplamı 35.836,00-YTL'nin tüm kalemlerdeki fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsilini talep ve dava etmiştir.
Davalılar ile feri müdahil davanın reddini istemiş, davalı ...'in dava açıldıktan sonra vefat etmesi üzerine davaya dahil edilen mirasçılar davaya cevap vermeyerek dava konusu vakıaları inkar etmişlerdir.
Mahkemece yapılan yargılama sonunda; davalı ... ile davalı ... hakkında açılan davanın reddine, davalı ... mirasçılarına ve davalı ...'e karşı açılan davanın kabulü ile davacının fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla dava miktarı olan 35.836,00 TL'nin ( 30.000,00 TL'nin sebepsiz zenginleşme sebebiyle, 5.836,00 TL'nin ise yargılama giderleri sebebiyle) dava tarihinden itibaren yasal faizi ile birlikte bu davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsili ile davacıya verilmesine karar verilmiş, hüküm dahili davalılar vekili tarafından temyiz edilmiştir.
1-Dahili davalı ...'ın temyizi yönünden yapılan incelemede;
Temyize konu hüküm Asliye Hukuk Mahkemesince verilmiştir. Asliye Hukuk Mahkemesi kararlarına karşı temyiz süresi on beş gün olup, bu süre, ilamın usulen taraflardan her birine tebliği ile işlemeye başlar. Kanunun tespit ettiği bu süre kesin olduğundan, hakim bu süreyi eksiltip artıramaz.
Somut olayda; dahili davalı ...'a gerekçeli karar Tebligat Kanunu 25/a maddesine göre 03.07.2014 tarihinde usulüne uygun şekilde tebliğ edilmiş olup adı geçen dahili davalı süresi içinde kararı temyiz etmemiştir. Daha sonra tüm dahili davalıların vekalet verdiği avukatın 09.05.2016 tarihindeki temyizi diğer dahili davalılar yönünden süresinde ise de, karar dahili davalı ...'a 03.07.2014 tarihinde tebliğ edilmiş olmakla avukatın temyizi dahili davalı ... yönünden süresinde olmayıp dahili davalı Göngör ... yönünden temyiz talebinin süre yönünden reddi gerekir.
2)Diğer dahili davalıların temyizi yönünden yapılan incelemede;
3) Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle kanuni gerektirici sebeplere ve özellikle delillerin takdirinde bir isabetsizlik görülmemesine göre; dahili davalılar vekilinin sair temyiz itirazları yerinde değildir.
4)Dava, geçersiz taşınmaz satış sözleşmesi bedelinin sebepsiz zenginleşme hükümleri uyarınca tahsili talebine ilişkindir.

Yemin ispat vasıtalarından biri olup, davada ispat yükü kendisine düşen taraf, başlangıçta diğer delilleri ile birlikte yemin teklifinde de bulunabilir. Bu halde, öncelikle diğer deliller incelenir, bunlar ile iddia ispat edilirse yemin teklifine gerek kalmaz. Buna karşılık, diğer delillerle iddia veya savunma ispat edilemezse, o zaman yemin teklifi hakkı kullandırılmalıdır. Taraf yemini dikkate alınarak hüküm kurulabilmesi için, yeminin usul hükümlerine uygun olarak eda edilmiş olması gerekir.
Somut olayda davacı, dava konusu taşınmazın satış bedeli tapuda her ne kadar 150.000.000 TL (eski para ile yüz elli milyon) olarak gösterilmiş ise de, tapuya yansımayan harici ödemeleri ile birlikte taşınmazın satış bedelinin aslında 2.550.000.000 TL (eski para ile iki milyar beş yüz elli milyon) olduğunu iddia etmiş, bu iddiasını yazılı delille ispat edemeyince mahkemece kendisine yemin teklif etme hakkı hatırlatılmış, davacının yemin teklifinde bulunacağını bildirmesi üzerine, mahkemece Almanya'da bulunan dahili davalılara meşruhatlı yemin davetiyesi çıkarılmıştır. Söz konusu meşruhatlı yemin davetiyeleri usulüne uygun olmadığı gibi yeminin de usulüne uygun şekilde eda ettirilmediği görülmektedir. Şöyle ki; yargılamanın yapıldığı tarih itibariyle yürürlükte olan Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununun 343. maddesinde; yurt dışında yapılacak yeminin usulü düzenlenmiş olup, söz konusu madde metni 'Mahkemenin dairei kazası haricinde ikamet eden kimse yemin için o mahkemeye gelmek mecburiyetinde değildir. Bulunduğu mahal mahkemesinde veya ecnebi memleketinde ise mahallinin usulüne tevfikan o memleketin salahiyettar memuru huzurunda yemin etmesini talep edebilir.' hükmünü içermektedir. Bu hükme göre, yemin edecek şahsın bulunduğu mahal mahkemesince istinabe yoluyla yemin edeceği açık olup, bu durum yurt dışında yemin edecekler yönünden de geçerlidir. Yani, yurt dışında bulunan ve yapılan yargılama gereği yemin etmesi icap eden şahıs yemin etmek üzere davaya bakan Türk mahkemesine gelmek zorunda değildir. Ancak, somut olayda mahkemece dahili davalılara çıkarılan meşruhatlı yemin davetiyesinde Türkiye'de görülmekte olan davanın duruşma günü bildirilerek duruşma günü yemin etmek üzere mahkemede hazır bulunmaları, aksi takdirde yemin metninde belirtilen hususları kabul etmiş sayılacakları hususu ihtar edilmiş, tebligata rağmen duruşmada hazır bulunmayan dahili davalılar ... ve ... yönünden yeminden kaçındıkları ve bu sebeple yemin metnindeki hususları kabul ettiklerinin kabulü ile, diğer dahili davalılar ... ile ... yönünden ise, Almanya adli makamlarınca usulüne uygun şekilde yeminleri eda ettirilmeyip sadece polis merkezinde dava konusu ile ilgili olarak alınan ifadelerine dayanarak hüküm tesis edildiği görülmüştür.
Yemin eda edecek kimsenin yurt dışında bulunması halinde yukarıda da belirtildiği üzere yemin edasının istinabe yoluyla o ülke adli makamlarından adli yardımlaşma hükümlerine göre istenmesi gerekmektedir. Türkiye, 1954 tarihli Hukuki ve Ticari Konularda Yabancı Ülkelerde Delil Sağlanması Hakkındaki Lahey Sözleşmesinin (Lahey Hukuk Usulü Sözleşmesi) tarafıdır. Aynı sözleşmeye dahili davalıların bulunduğu Almanya ülkesinin de taraf olduğu gözetildiğinde, bu sözleşme ve bu sözleşmenin uygulanmasına ilişkin Adalet Bakanlığı Uluslararası Hukuk ve Dış İlişkiler Genel Müdürlüğünce hazırlanan genelge hükümlerine göre, istinabe yoluyla dahili davalıların bulunduğu Almanya ülkesindeki yetkili adli makamlarca usulüne uygun şekilde yeminleri eda ettirildikten sonra hasıl olacak sonuca göre karar verilmesi gerekirken, usulüne uygun olmayan yemine dayanarak yazılı şekilde hüküm tesisi doğru görülmemiş, bu husus bozmayı gerektirmiştir.
SONUÇ: Yukarıda birinci bentte açıklanan nedenle dahili davalı ...'ın temyiz talebinin reddine ve üçüncü bentte açıklanan nedenlerle diğer dahili davalıların sair temyiz itirazlarının reddine, dördüncü bentte açıklanan nedenlerle hükmün HUMK.nun 428. maddesi gereğince dahili davalılar yararına BOZULMASINA ve peşin alınan temyiz harcının istek halinde temyiz edene iadesine, 6100 sayılı HMK'nun geçici madde 3 atfıyla 1086 sayılı HUMK.nun 440.maddesi gereğince kararın tebliğinden itibaren 15 günlük süre içerisinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 03/07/2018 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.