3. Hukuk Dairesi 2016/16929 E. , 2018/3642 K.

[İctihat]

3. Hukuk Dairesi 2016/16929 E. , 2018/3642 K.


'İçtihat Metni'

MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ

Taraflar arasındaki alacak davasının mahkemece yapılan yargılaması sonucunda, davanın kabulüne yönelik olarak verilen hükmün, süresi içinde davalı tarafından temyiz edilmesi üzerine; temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra, dosya içerisindeki bütün kağıtlar okunup gereği düşünüldü:

Y A R G I T A Y K A R A R I
Davacı; 29.09.1993 tarihli sözleşme ile davalıya ait taşınmazı 30.000.000 TL (yeni 30 TL) bedel ödeyerek satın aldığını, ancak tapu devrinin gerçekleştirilmediğini, ayrıca davalının taşınmaza ekmiş olduğu ürünlere müdahalede bulunması üzerine zilyetliğinin korunması için ... Kaymakamlığına yaptığı başvurunun kabul edildiğini ileri sürerek; taşınmazın dava tarihindeki gerçek ve güncel değerinin belirlenmesini ve faiziyle birlikte davalıdan tahsilini talep etmiş, 19.01.2015 tarihinde bilirkişi tarafından belirlenen değer üzerinden tamamlama harcını yatırmıştır.
Davalı; davacının zilyetliğine herhangi bir müdahalesinin bulunmadığını, ancak davacının senelerce taşınmaz üzerinden gelir elde etmesi nedeniyle ecrimisil talep etme hakkının doğduğunu savunarak, 10.000 TL ecrimisilin davacının alacağından mahsup edilmesini ve davacının taşınmaza vaki müdahalenin önlenmesini istemiştir.
Mahkemece; davaya konu sözleşmenin resmi şekilde yapılmadığı için hukuken geçersiz olduğu, sebepsiz zenginleşme hükümlerine göre herkesin aldığını geri vermesi gerektiği, davacı tarafça ödenilen satım bedelinin, denkleştirici adalet ilkesi uyarınca hesaplama yapan bilirkişi tarafından dava tarihinde 109.412,12 TL'ye ulaştığının belirlendiği gerekçesiyle; davanın kabulü ile 109.412,12 TL'nin dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte davalıdan tahsiline karar verilmiş; hüküm, davalı tarafından temyiz edilmiştir.
1- Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle yasaya uygun gerektirici nedenlere ve özellikle delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına göre, davalı tarafın sair temyiz itirazlarının reddi gerekir.
2- Dava adi yazılı taşınmaz satış sözleşmesinden kaynaklı alacağın sebepsiz zenginleşme hükümlerine göre iadesi talebine ilişkindir. Taraflar arasında akdedilen adi yazılı satış sözleşmesi, mahkemenin de kabulünde olduğu üzere resmi şekilde yapılmadığı için hukuken geçersizdir (TMK. md 706, TBK. md 237, Tapu Kanunu md 26 ve Noterlik Kanunu md 60).
Yargıtay'ın yerleşmiş uygulamasına göre; hukuken geçersiz sözleşme nedeniyle yapılan ödemelerin, denkleştirici adalet ilkesi uyarınca ifanın imkansız hale geldiği tarihte ulaşacağı alım gücü, çeşitli ekonomik etkenlerin (enflasyon, ÜFE, TÜFE, faiz, altın ve döviz kurlarındaki artışlar, memur maaş ve işçi ücretlerindeki artışlar vs.) ortalamaları alınmak suretiyle belirlenmelidir. Ancak, hükme esas alınan bilirkişi raporunda; ekonomik etkenlerin tamamı yerine, sadece TÜFE oranları esas alınmış, ayrıca sözleşme uyarınca ödenen bedelin denkleştirici adalet ilkesi gereğince ulaştığı miktar bulunurken (yeni ve eski para karıştırılarak) paradan 6 sıfır atıldığı dikkate alınmamıştır. Rapor, bu haliyle hüküm vermeye elverişli değildir.
Bu durumda, mahkemece yapılacak iş; yukarıda yapılan açıklama doğrultusunda, uzman bilirkişiden nedenlerini açıklayıcı, taraf, hakim ve Yargıtay denetimine elverişli rapor alınması ve bu yolla belirlenecek miktara hükmedilmesi olmalıdır.
SONUÇ: Yukarıda birinci bentte açıklanan nedenlerle davalının sair temyiz itirazlarının reddine, ikinci bentte açıklanan nedenlerle hükmün HMUK'nun 428. maddesi gereğince davalı yararına BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde temyiz edene iadesine, 6100 sayılı HMK'nun Geçici Madde 3 atfıyla 1086 sayılı HMUK'nun 440. maddesi gereğince kararın tebliğden itibaren 15 günlük süre içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 06.04.2018 gününde oybirliğiyle karar verildi.