3. Hukuk Dairesi 2016/21825 E. , 2018/9560 K.

[İctihat]

3. Hukuk Dairesi 2016/21825 E. , 2018/9560 K.


'İçtihat Metni'

MAHKEMESİ:ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ

Taraflar arasındaki tazminat davasının mahkemece yapılan yargılaması sonucunda, davanın reddine yönelik olarak verilen hükmün, süresi içinde davacı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine; temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra, dosya içerisindeki kağıtlar okunup gereği düşünüldü:
Y A R G I T A Y K A R A R I
Davacı; oto kiralama işi yaptığını, maliki olduğu aracın kendisini ... olarak tanıtan kişiye kiraladığını, aracın teslimini beklerken kendisi adına düzenlenen sahte kimlikle ... 2. Noterliğinin 06/05/2014 tarihli araç satış sözleşmesi ile dava dışı ...’e satılıp teslim edildiğini öğrendiğini, aracın elinden çıkması nedeniyle alım satım bedeli kadar zarara uğradığını, davalı noterin yükümlülüklerini yerine getirmemesi nedeniyle kusursuz sorumluluğu bulunduğunu belirterek; 30.000,00 TL maddi zararın yasal faizi ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.Davalı; davacının haksız fiil mağduru olarak birinci derecede asli failden zararın giderilmesini isteme hakkına sahipken kendisine husumetin yöneltilmesinin hakkın kötüye kullanılması niteliğinde olduğu, ödeme yapan kişinin davacı olmayıp aracı satın alan dava dışı kişi olduğu, davacının zararının olmadığını, meydana gelen zarardan noter olarak kendisinin ya da işlemi gerçekleştirmiş olan katibin hatalı işlemlerinden değil üçüncü şahısların açıkça suç teşkil eden ağır kusuruda aşan kasti eylemlerinden kaynaklandığını, kusurlu bir işleminin olmadığını savunarak davanın reddini istemiştir.Mahkemece; her ne kadar davacı taraf kar yoksunluğu yönünden taleplerini saklı tutmak suretiyle iş bu davayı açmış iseler de esasen davacının oluşan zararının kar yoksunluğu yönünden olduğu, talep edilen araç bedeli yönünden davacının herhangi bir zararının bulunmadığı, her ne kadar araç yolsuz tescil ile dava dışı kişi adına tescil olunmuş ise de bu tescilin dava dışı kişi açısından geçerli bir devrin sonuçlarını doğurmayacağı, şu hale göre aracın mülkiyetinin halen davacı tarafta olduğu, araç bedeline yönelik talebin bu aşamada dinlenme ihtimalinin olmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş, hüküm süresi içerisinde davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir.Dava; davacının kiraya verdiği aracının, kiralayan tarafından sahte kimlikle noterde düzenlenen araç satış sözleşmesiyle satılması nedeniyle, uğranılan maddi zararın, noterden tazmini istemine ilişkindir.
1512 sayılı Noterlik Kanunu'nun 162.maddesine göre, ''Noterler bir işin yapılmamasından veya hatalı yahut eksik yapılmasından dolayı zarar görmüş olanlara karşı sorumludurlar''. Bu maddeye göre noterlerin sorumluluğu Kusursuz sorumluluktur. Kusursuz sorumlulukta ise, zarar gören kişinin kusurun varlığını ispat etmek zorunluluğu yoktur, aksine kusursuz sorumlu olan davalının (noterin) olayla zarar arasında uygun illiyet bağının bulunmadığını kanıtlaması gerekir.
Sorumluluk Hukukunun önemli ögelerinden biri de zarar ile eylem arasında illiyet bağının bulunmasıdır. İlliyet bağının kesildiği durumlarda kusursuz sorumlu olan kişi sorumlu tutulmayacaktır. Teoride ve uygulamada; mücbir sebep, zarar görenin tam kusuru ve üçüncü kişinin ağır kusuru ile illiyet bağı kesilir ve kusursuz sorumlu olan kişi sorumluluktan kurtulur.Diğer taraftan Noterlik Yasası'nın 72.maddesi gereğince noter; iş yaptıracak kişilerin kimlik ve adresleri ile gerçek isteklerini tam öğrenmekle yükümlüdür. Noterin sahte belgeler ile işlem yapması ve gerçek maliki iyi tespit edememesi, hatalı ve eksik bir işlemdir.
Dosyanın incelenmesinde; davacının kimlik bilgileri kullanılarak tanzim edilmiş sahte kimlik belgesini kullanan kişi, davacıya ait aracı, davalının noterliğinde yapılan araç satış sözleşmesi ile dava dışı kişiye sattığı, olaydan sonra sahte kimlik belgesi ele geçirilemediği, aracın dava dışı kişi adına tescil edildiği anlaşılmaktadır. Resmi işlem yapma görevini üstlenmiş olan noterin daha üst düzeyde dikkat ve özen görevi bulunmaktadır. Kamu hizmeti yürüten noterin, daha özenli davranıp gerekli araştırmayı yaparak kimlik belgesinin sahte olup olmadığını detaylı şekilde araştırması gerekmektedir.
Davalı noterin, sahte kimlik belgesine dayanarak satış yapılmış olması özen yükümlülüğünü kusurlu şekilde aksattığını göstermekte olup, noterin eylemi ile meydana gelen zarar arasında illiyet bağının kesilmediği, davacının zararının oluştuğu açıktır. Bu nedenle, davalı noterin sorumluluğuna gidilmelidir.
Ancak, araç kiralama işi ile uğraşan davacının da aracını kiralarken kendisinden beklenen özeni göstermediği ortadadır. Zarar görenin kendi menfaatlerini korumak için makul bir insandan beklenen davranışta bulunmayarak zararın meydana gelmesinde veya artmasında etkili olmasına birlikte kusur denir. Hâkim, tazminatın kapsamını ve ödenme biçimini, durumun gereğini ve özellikle kusurun ağırlığını göz önüne alarak belirler. (BK m.43/1; TBK'nın 51/1) Zarar gören, zararı doğuran fiile razı olmuş veya zararın doğmasında ya da artmasında etkili olmuş yahut tazminat yükümlüsünün durumunu ağırlaştırmış ise hakim, tazminatı indirebilir veya tamamen kaldırabilir. (BK m.44; TBK m.52)
O halde, mahkemece; davalı noterin, araç satış işlemi nedeniyle kendisinden beklenen dikkat ve özeni göstermediği gözetilerek, kamu hizmeti yapan noterin, gerekli dikkat ve özeni göstermemesi onun sorumluluğunu gerektirdiğinden, davacının uğradığı maddi kayıpların belirlenmesi ve davalıdan tazminine karar verilmesi, bu sırada davacının olaydaki dikkatsizlik ve özensizliğinin bölüşük kusur oluşturduğunun da değerlendirilmesi gerekirken, itibar edilmeyen gerekçeler ile davanın reddine yönelik hüküm kurulmuş olması doğru görülmemiş, bozmayı gerektirmiştir.SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle hükmün davacı yararına BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde temyiz edene iadesine, 6100 sayılı HMK'nun geçici madde 3 atfıyla 1086 sayılı HUMK'nun 440.maddesi gereğince kararın tebliğinden itibaren 15 günlük süre içerisinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 04/10/2018 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.