3. Hukuk Dairesi 2017/8639 E. , 2019/6095 K.

[İctihat]

3. Hukuk Dairesi 2017/8639 E. , 2019/6095 K.


'İçtihat Metni'

MAHKEMESİ :TİCARET MAHKEMESİ

Taraflar arasındaki itirazın iptali davasının mahkemece yapılan yargılaması sonucunda, davanın kısmen kabulüne yönelik olarak verilen hükmün, süresi içinde taraflarca temyiz edilmesi üzerine; temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra, dosya içerisindeki bütün kağıtlar okunup gereği düşünüldü:

Y A R G I T A Y K A R A R I

Davacı; davaya konu taşınmazın kiralanması hususunda davalı şirket ile sözleşme imzaladıklarını, diğer davalı ...'un ise müşterek ve müteselsil kefil olduğunu, davalı yanın tek taraflı, haksız ve hukuka aykırı irade beyanı ile 07.09.2009 tarihli ihtarname ile fesih iradesini bildirdiğini, bu iradenin kabul edilmediğine ve onay verilmediğine dair cevap verildiğini, ancak davalının yine de taşınmazı terk ettiğini, taraflar arasındaki sözleşmenin 12.24 maddesi gereği davalının 100.000 EURO cezai şart ve Eylül 2009- Ocak 2010 dönemini kapsayan 5 aylık muaccel olan kira bedelini de ödemesinin gerektiğini, ayrıca cari hesaptan da borcu olduğunu ileri sürerek; 100.000 EURO cezai şartın 50.000 EURO’su, 5 aylık kira bedeli ve cari hesap alacağının tahsili amacıyla takip başlattıklarını ileri sürerek fazlaya dair hakları saklı kalmak kaydı ile icra dosyasına yapılan itirazın iptaline, icra takibinin ticari avans faizi ile birlikte devamına, %40'tan az olmamak üzere icra inkar tazminatına hükmedilmesini talep etmiştir.
Davalılar; kendileri açısından sözleşmenin çekilmez bir hal aldığını, bunun üzerine ihtarname ile sözleşmenin feshedildiğini ve akabinde taşınmazın tahliye edildiğini, davacı tarafın cezai şart talep etmesinin haksız olduğunu, mecur boşaltıldıktan sonra davacının mecuru bir başka şirkete kiraya verdiğini savunarak davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Mahkemece; davalı kiracının dava konusu taşınmazı erken tahliye ettiği, erken tahliye nedeniyle her ne kadar 5 aylık kira bedeli talep edilmişse de mahkememizde yaptırılan bilirkişi incelemeleri sonucunda verilen raporlar irdelenerek davacının 4 aylık 167.077,50 TL kira alacağı olabileceği, ancak davacının davalıya cari hesaptan 25.631,72 TL borcu olduğu anlaşılmakla, 4 aylık kira alacağından cari hesap borcu düşülmek suretiyle bakiye kalan 141.445,78 TL talep edebileceği, ayrıca ceza koşulu talebinin yerinde olmadığı, davacının davalıdan cari hesap alacağı da olmadığı gerekçesi ile davanın kısmen kabulü ile davalıların İstanbul 1. İcra Müdürlüğü'nün 2009/38289 Esas sayılı takip dosyasına yaptıkları itirazlarının kısmen iptali ile, takibin 141.445,78 TL üzerinden takip tarihinden itibaren yürütülecek avans faizi ile birlikte devamına, fazlaya ilişkin talebin reddine, asıl alacak likit nitelikte olmakla asıl alacak olan 141.445,78 TL'nin takdiren %40'ı oranında (56.578,32 TL) icra inkar tazminatına hükmolunmasına ve davalılardan tahsiline karar verilmiş; hüküm; taraflarca temyiz edilmiştir.
1- Bir mahkeme hükmünde, tarafların iddia ve savunmalarının özetinin, anlaştıkları ve anlaşamadıkları hususların, çekişmeli vakıalar hakkında toplanan delillerin tartışılması ve değerlendirilmesinin, sabit görülen vakıalarla, bunlardan çıkarılan sonuç ve hukuki sebeplerin birer birer, şüphe ve tereddüt uyandırmayacak şekilde hükümde gösterilmesi gereklidir. Bu kısım, hükmün gerekçe bölümüdür. Gerekçe, hakimin (mahkemenin) tespit etmiş olduğu maddi vakıalar ile hüküm fıkrası arasında bir köprü görevi yapar. Gerekçe bölümünde hükmün dayandığı hukuki esaslar açıklanır. Hakim, tarafların kendisine sundukları maddi vakıaların hukuki niteliğini (hukuk sebepleri) kendiliğinden (re’sen) araştırıp bularak hükmünü dayandırdığı hukuk kurallarını ve bunun nedenlerini gerekçede açıklar.
Hakim, gerekçe sayesinde verdiği hükmün doğru olup olmadığını, yani kendini denetler. Üst mahkemede, bir hükmün hukuka uygun olup olmadığını ancak gerekçe sayesinde denetleyebilir. Taraflar da ancak gerekçe sayesinde haklı olup olmadıklarını daha iyi anlayabilirler. Bir hüküm, ne kadar haklı olursa olsun, gerekçesiz ise tarafları doyurmaz (Kuru, Baki/ Arslan, Ramazan/ Yılmaz, Ejder; Medeni Usul Hukuku Ders Kitabı 6100 sayılı HMK’na Göre Yeniden Yazılmış, 22 Baskı, Ankara 2011, s.472). Anayasa’nın 141. maddesi gereğince bütün mahkemelerin her türlü kararlarının gerekçeli olması gereklidir. Gerekçenin önemi Anayasal olarak hükme bağlanmakla gösterilmiş olup gerekçe ve hüküm birbirine sıkı sıkıya bağlıdır.
Yasanın aradığı anlamda oluşturulacak kararların hüküm fıkralarının açık, anlaşılır, çelişkisiz, uygulanabilir olmasının gerekliliği kadar; kararın gerekçesinin de, sonucu ile tam bir uyum içinde, o davaya konu maddi olguların mahkemece nasıl nitelendirildiğini, kurulan hükmün hangi nedenlere ve hukuksal düzenlemelere dayandırıldığını ortaya koyacak; kısaca, maddi olgular ile hüküm arasındaki mantıksal bağlantıyı gösterecek nitelikte olması gerekir. Zira tarafların o dava yönünden, hukuk düzenince hangi nedenle haklı veya haksız görüldüklerini anlayıp değerlendirebilmeleri ve Yargıtay’ın hukuka uygunluk denetimini yapabilmesi için, ortada, usulüne uygun şekilde oluşturulmuş; hükmün hangi nedenle o içerik ve kapsamda verildiğini ayrıntılarıyla gösteren, ifadeleri özenle seçilmiş ve kuşkuya yer vermeyecek açıklıktaki bir gerekçe bölümünün ve buna uyumlu hüküm fıkralarının bulunması zorunludur.
Nitekim, 07.06.1976 gün ve 3/4-3 sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararının gerekçesinde yeralan “Gerekçenin ilgili bilgi ve belgelerin isabetle takdir edildiğini gösterir biçimde geçerli ve yasal olması aranmalıdır. Gerekçenin bu niteliği yasa koyucunun amacına uygun olduğu gibi, kararı aydınlatmak, keyfiliği önlemek ve tarafları tatmin etmek niteliği de tartışma götürmez bir gerçektir.” şeklindeki açıklama ile de aynı ilkeye, vurgu yapılmıştır.
Bütün mahkemelerin her türlü kararlarının gerekçeli olarak yazılması gerektiğini öngören Anayasanın 141/3. maddesi ve ona koşut bir düzenleme içeren 6100 sayılı HMK.nun 297. (Mülga HUMK.nun 388.) maddesi, işte bu amacı gerçekleştirmeye yöneliktir. Yine HMK.nun 27. maddesinin (HUMK.nun 73.m) 2. bendi “c” bölümünde de hukuki dinlenilme hakkının “Mahkemenin, açıklamaları dikkate alarak değerlendirmesini ve kararların somut ve açık olarak gerekçelendirilmesini” de içerdiği açıklanarak bu husus vurgulanmıştır.
Öte yandan, mahkeme kararlarının taraflar, bazen de ilgili olabilecekleri başka hukuki ihtilaflar yönünden etkili ve bağlayıcı kabul edilebilmeleri, başka bir dava yönünden kesin hüküm, kesin veya güçlü delil oluşturup oluşturamayacağı gibi hukuksal değerlendirmeler de bu kararların yukarıda açıklanan nitelikte bir gerekçeyi içermesiyle mümkündür.
Somut olayda ise, yerel mahkemece; davacının cezai şart talebi yönünden; “...ayrıca ceza koşulu talebinin yerinde olmadığı...”belirtilerek talep reddedilmiş, hükmedilen sonuca nasıl varıldığı konusunda herhangi bir açıklama yapılmamış, bu husus tartışılmamıştır.
Bu bakımdan; yasanın aradığı anlamda gerekçeli bir hüküm mevcut olmaması ve ortada denetlenebilecek gerekçeli bir karar bulunmaması nedeniyle, mahkemece verilen karar usul ve yasaya uygun görülmemiştir.
2- Bozma nedenine göre, tarafların diğer temyiz itirazlarının incelenmesine şimdilik gerek görülmemiştir.
SONUÇ: Yukarıda birinci bentte açıklanan nedenlerle hükmün HUMK.nun 428. maddesi gereğince taraflar yararına BOZULMASINA, ikinci bentte açıklanan nedenle tarafların diğer temyiz itirazlarının incelenmesine şimdilik yer olmadığına ve peşin alınan temyiz harcının istek halinde temyiz edene iadesine, 6100 sayılı HMK'nun geçici madde 3 atfıyla 1086 sayılı HUMK.nun 440.maddesi gereğince kararın tebliğinden itibaren 15 günlük süre içerisinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 03.07.2019 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.