3. Hukuk Dairesi 2017/6979 E. , 2019/4063 K.

[İctihat]

3. Hukuk Dairesi 2017/6979 E. , 2019/4063 K.


'İçtihat Metni'

MAHKEMESİ :SULH HUKUK MAHKEMESİ


Taraflar arasındaki alacak davasının mahkemece yapılan yargılaması sonucunda, davanın kabulüne yönelik olarak verilen hükmün, süresi içinde taraflarca temyiz edilmesi üzerine; temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra, dosya içerisindeki kağıtlar okunup gereği düşünüldü:

Y A R G I T A Y K A R A R I

Davacı vekili; taraflar arasında 16/06/2008 tarihli 50 m2 led ekran ve ekipmanlarının kiralanmasına yönelik 16/07/2008 tarihine kadar aylık 30.000 USD + KDV karşılığında sözleşme düzenlendiğini, sözleşmenin 2/3. maddesinde davacının deposuna teslim edilmediği her gün için sözleşme bedeli üzerinden kira ödenmesinin kabul edildiğini, malzemelerin bir kısmının zarar gördüğünü ve teslim edilmediğini, bu durumun sözleşmeye aykırılık teşkil ettiğini, ihtarname ile teslim edilmeyen malzemelerin kira bedelinin istenildiğini, ancak ödeme yapılmadığını belirterek, fazlaya ilişkin hakların saklı kalması kaydıyla davanın belirsiz alacak davası olarak kabulü ile şimdilik 10.000 USD’nin 16/07/2008 tarihinden faizi ile davalıdan tahsiline, belirsiz alacak kabul edilmediği takdirde şimdilik 200.000 USD’nin 16/07/2008 tarihinden faizi ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı vekili; davacı tarafından daha önce açılan davada hasar ve zarar tazminatı ile kar yoksunluğuna hükmedildiğini, kesin hüküm bulunduğunu, zamanaşımı süresinin geçtiğini, sözleşmedeki 115 kalem eşyanın 85 adedinin teslim edildiğini, hasarlı olan 30 adet led ekranın ise teslim alınmadığını, ayrıca taraflar arasında 04/11/2014 tarihli borç tasfiye protokolü düzenlendiğini, davanın konusuz kaldığını savunarak davanın reddini istemiştir.
Mahkemece; davalının zamanaşımı def’inin süresinde olmaması ve kesin hüküm itirazının da hüküm altına alınmayan kira bedeline ilişkin bulunmakla reddiyle birlikte, resen yapılan hesaplama uyarınca, 115 parça malzemenin 30 günlük kira bedelinin 30.000 USD + KDV olarak belirlenmesi nedeniyle malzemelerin 1 günlük kira bedelinin 1.000 USD, 1 parça malzemenin günlük kira bedelinin 8.70 USD, 23 adet malzemenin bir günlük kira
bedelinin 200.1 USD olduğu dikkate alınarak 16 Temmuz 2008 tarihinde teslim edilmesi gereken tarihten protokol tarihi 04.11.2014 tarihine 6 yıl, 8 ay,15 gün (2300 gün) için talep edebileceği toplam kira bedelinin 460.230 USD hesaplanmakla, daha önce açılan birleşen 13 ATM.nin 2010/427 e.sayılı dosyasında 10.000 USD nin hüküm altına alındığında, bu miktar düşüldüğünde davacının talep edebileceği meblağın 450230 USD tespit edildiği, gerekçesiyle taleple bağlı kalınarak davanın kabulü ile 200.000 USD'nin 10.000 USD'sinin dava tarihi olan 08/10/2014 tarihinden, 190.000 USD'sinin 03/11/2015 tarihinden itibaren 3095 sy.yasa 4-a md.uyarınca devlet bankalarının USD ile açılmış 1 yıl vadeli mevduat hesabına ödediği en yüksek faiz oranı ile davalıdan alınarak davacıya verilmesine karar verilmiş, hüküm süresi içerisinde taraflarca temyiz edilmiştir.
1- Taraflar arasında düzenlenen 16/06/2008 tarihinde imzalanan sözleşme ile 50 m2 led ekran ve ekipmanlarının 16/07/2008 tarihine kadar aylık 30.000 USD + KDV karşılığında davalıya kiralandığı, sözleşmenin 2/3. maddesinde “teknik malzemenin sözleşme gereğince 16/7/2008 tarihinde davacının deposuna teslim edilmediği takdirde her gün için davalı kiracı tarafından sözleşme bedeli üzerinden kira ödeneceğinin” kararlaştırıldığı görülmektedir.
Davacı tarafından ilk olarak 31/12/2008 tarihinde açılan ... Asliye Ticaret Mahkemesinin 2008/794 esas – 2014 /98 karar sayılı davada, 30 adet hasarlı ekipmanın hasar bedeli ile emtianın gümrük ve vergi bedelinin talep edildiği, bu dosyayla birleşen 25/06/2010 tarihinde açılan ... Asliye Ticaret Mahkemesinin 2010/427 esas 2010/355 karar sayılı davada ise teslim edilmeyen malzemeye ilişkin sözleşme bitim tarihinden dava tarihine kadar yoksun kalınan karın talep edildiği, yargılama sonunda asıl davada 23 adet elektronik hasarlı LED ekran modül malzemesinin 80.500,00-USD ve 19 adet mekanik hasarlı koruyucu kasanın 18.050-USD olmak üzere toplam 98.550-USD hasar bedeline, ithalat maliyeti ya da giderine ilişkin 75.622,06-TL tutarındaki talebinin reddine, birleşen davanın ise teslim edilmeyen kira konusu eşya ile ilgili olarak kira sözleşmesinin 2/3 maddesi gereğince kira döneminin sona erdiği 16.08.2008 tarihinden birleşen davanın açıldığı 25.06.2010 tarihine kadar dönem için davacı talebi ile bağlı kalınarak 10.000-USD bedelinin davalıdan tahsiline 30/04/2014 tarihinde karar verilmiş, Yargıtay 6. Hukuk Dairesinin 2014/14049 esas 2015/2106 karar sayılı 03/03/2015 tarihli ilamıyla hüküm onanmıştır.
Yargılama sonunda düzenlenen 04/11/2014 tarihli borç tasfiye protokolü ile de hükmedilen bedellerin ve yargılama giderlerinin ödenmesine yönelik anlaşma yapılmıştır.
Temyize konu dava ile daha önce açılan birleşen dosyada talebin aynı ekipmanlara yönelik olduğu, her iki davada sözleşmenin 2/3. maddesine göre bedel talep edildiği, birleşen davada davacının talep edebileceği toplam bedele yönelik taleple bağlı hüküm kurulduğu, ayrıca bedelin belirlenmesine ilişkin gerekçe oluşturulmadığı, kararın bu şekilde onandığı ve borç tasfiye protokolü imzalandığı belirlenmekle, birleşen dava tarihi 25/06/2010 ile dava tarihi 08/10/2014 tarihi arasındaki dönem için hesaplama yapılması, bu kapsamda sözleşme hükümlerinin birlikte değerlendirilerek tüm ekipmanlar ile teslim edilmeyen her bir ekipmanın niteliği ile kira bedelinin aynı olup olmadığının tespit edilmesi gerekmektedir.
O halde, mahkemece, dosyanın uzman bilirkişi heyetine tevdi edilerek birleşen dava tarihi 25/06/2010 ile dava tarihi 08/10/2014 tarihi arasındaki döneme yönelik dava konusu teslim edilmeyen ekipmanların kira bedelinin sözleşme hükümlerine diğer ekipmanlar ile karşılaştırılarak belirlenmesi sonucu davacının talep edebileceği alacak miktarının tespit edilmesi gerekirken, yazılı şekilde dava tarihini aşar şekilde (04/11/2014) hesaplama yapılarak hüküm kurulması doğru görülmemiş, bozmayı gerektirmiştir.
2- Bozma nedenine göre davacının temyiz itirazları incelenmemiştir.
SONUÇ: Yukarıda birinci bentte açıklanan nedenlerle hükmün HUMK' un 428. maddesi gereğince davalı yararına BOZULMASINA, ikinci bentte açıklanan nedenle davacı tarafın temyiz itirazlarının incelenmesine şimdilik yer olmadığına, peşin alınan temyiz harcının istek temyiz eden davacıya iadesine, 6100 sayılı HMK'nun geçici madde 3 atfıyla 1086 sayılı HUMK. nun 440. maddesi gereğince kararın tebliğinden itibaren 15 gün içerisinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere 02/05/2019 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.