5. Hukuk Dairesi 2020/1977 E. , 2020/7493 K.

[İctihat]

5. Hukuk Dairesi 2020/1977 E. , 2020/7493 K.


'İçtihat Metni'

GÖNDEREN : Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı

Taraflar arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmaza müdahalenin önlenmesi, kal ve ecrimisil davasından dolayı yapılan yargılama sonunda: Davanın kısmen kabulüne dair verilen yukarıda gün ve sayıları yazılı hükmün Adalet Bakanlığı'nın istemi üzerine, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından 21/11/2019 gün ve 2019/100114 sayılı tebliğname ile kanun yararına temyiz yönünden verilen tebliğname ile kanun yararına temyiz edilmiş olmakla, dosyadaki belgeler okunup uyuşmazlık anlaşıldıktan sonra gereği görüşülüp düşünüldü:
- K A R A R -
Dava, kamulaştırmasız el atılan taşınmaza müdahalenin önlenmesi, kal ve ecrimisil istemine ilişkindir.
Mahkemece ecrimisil talebinin kısmen kabulüne, müdahalenin meni ve kal talebinin reddine karar verilmiş olup, temyiz edilmeksizin kesinleşen hüküm, Adalet Bakanlığının istemi üzerine Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından 21.11.2019 gün ve 2019/100114 sayılı tebliğname ile kanun yararına temyiz edilmiştir.
Hükmün gerekçesinde elatma tarihinde yürürlükte bulunan 743 sayılı TMK’nun 653/son maddesi gereğince irtifak hakkı kurulmuş sayılacağından bahisle müdahalenin önlenmesi ve kal talebinin reddine karar verilmişse de;
16.05.1956 gün 1-6 esas ve karar sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararına göre, kamulaştırmasız olarak taşınmazına el konulan şahıs, ilgili kamu tüzel kişisi aleyhine el koymanın önlenmesi davası açılabileceği gibi bu eylemli duruma razı olduğu takdirde taşınmazın değerinin tahsili davası da açabilir.
Yargıtay Hukuk Genel Kurulu'nun 25.01.1994 gün ve 1-386/25 sayılı kararında açıklandığı üzere 743 sayılı Yasanın 653. maddesinde açıkça belirtildiği gibi, irtifak sözleşmesine konu edilen mecra açıkta tesis olunmuş ise, bu takdirde (sözleşmenin yapılması) ve mecranın açıktan geçirilmesiyle irtifak hakkı doğmuş olacaktır. Bu hüküm açıktan geçen mecralarda görülebilirliğin, tapu aleniyet fonksiyonunun yerini tutabileceği görüşünden kaynaklanmaktadır, Ancak hemen ve özellikle belirtilmek
gerekir ki, mecra irtifakının tescilsiz iktisabına imkan veren bu istisnai hükümle, hakkın dayanağını teşkil eden mecra irtifakı sözleşmesi veya hakka sebep teşkil eden bir diğer hukuki işlemin usulünce düzenlenmesi gerçeği bertaraf edilmiş değildir.
Aksi halde, mecra irtifakının doğduğu kabul olunamaz ve taşınmazın maliki M.K.un 618. maddesi uyarınca tecavüzün men'ini dava edebilir. Bu ilkeler, Hukuk Genel Kurulunun 08.12.1978 gün 1/592 esas 1077 karar sayılı ilamında da aynen vurgulanmıştır.
Temyize konu bu davada, davalı ile davacı ve taşınmazın eski maliki arasında bir mecra irtifak sözleşmesinin bulunmadığı ihtilafsızdır. Kaldı ki tel çekilmesi haricinde santral binası yapmak ve telefon direği dikilmek suretiyle taşınmazın arzına müdahale edilmiş olduğu anlaşıldığı gibi,
El atma tarihinde yürürlükte bulunan 406 sayılı Telgraf ve Telefon Kanununun 12 ve 14. maddelerine göre, davalı ... A.Ş'nin kullanımına engel olmayacak şekilde araziden kablo geçirme hakkı mevcuttur. Ancak;
Dosya içindeki bilgi ve belgelere göre taşınmaza santral binası yapılmak ve direk dikmek suretiyle el atıldığı anlaşıldığından müdahalenin men-i ve kal isteminin kabulü yerine yazılı şekilde bu talepler yönünden davanın reddine karar verilmesi,
Doğru görülmemiştir.
Adalet Bakanlığı’nın gördüğü lüzum üzerine Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığınca düzenlenen tebliğnamedeki talep yerinde görülmekle, ... (...) Asliye Hukuk Mahkemesinin 30.05.2017 gün ve 2016/58 esas, 2017/83 karar sayılı hükmünün müdahalenin önlenmesi ve kal isteminin reddine ilişkin kısmı yönünden HMK.’nın 363/1. maddesi uyarınca sonuca etkili olmamak kaydıyla BOZULMASINA, 29/09/2020 gününde oybirliğiyle karar verildi.