6. Hukuk Dairesi 2016/5945 E. , 2016/6334 K.

[İctihat]

6. Hukuk Dairesi 2016/5945 E. , 2016/6334 K.


'İçtihat Metni'



Mahalli mahkemesinden verilmiş bulunan yukarıda tarih ve numarası yazılı alacak-itirazın iptali davasına dair kararın temyiz incelemesi duruşmalı olarak davacı-davalı tarafından süresi içinde istenilmekle gün tayin edilerek taraflara gönderilen davetiyelerin tebliğ edilmesi üzerine belli günde temyiz eden davacı- karşı davalı vekili ile davalı-karşı davacı vekili Av. ... geldiler. Hazır bulunanların sözlü beyanları dinlendikten sonra, dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği görüşülüp düşünüldü.
Asıl dava kiralananın geç teslimi nedeniyle cezai şart alacağı, karşı dava kira alacağı ve ilave imalat bedelinin tahsili, birleşen dava itirazın iptali istemine ilişkindir. Mahkemece, asıl davanın reddine, karşı davanın kısmen kabulüne, birleşen davanın kabulüne karar verilmiş, hüküm davacı-karşı davalı vekili ve davalı-karşı davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Asıl davada davacı kiracı vekili dava dilekçesinde, taraflar arasında 01/05/2007 tarihli kira sözleşmesi imzalandığını, davalının, sözleşme hükümlerine aykırı davrandığını, davalının sözleşmenin 4.1 maddesi uyarınca 18 aylık teslim süresi içinde 15/02/2007 tarihli yazı ile 06/07/2007 tarihini kesin teslim tarihi olarak müvekkiline bildirdiğini ancak bu tarihte teslimin gerçekleşmediğini, davalı tarafından yeni teslim tarihlerinin bildirildiğini ancak bu tarihlerde de teslimin gerçekleşmediğini, 31/10/2007 açılış tarihinde de teslimin gerçekleşmediğini, davalının cezai şart ödeme yükümlülüğünün 06/07/2007 tarihinde başladığı, 23/05/2008 tarihine kadar 1.595.000 Euro olduğunu belirterek fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla şimdilik 15.000 TL'sının 10/04/2008 tarihinden itibaren işleyecek ticari faizi ile tahsiline karar verilmesini talep etmiştir. Davalı-karşı davacı kiraya veren vekili cevap ve karşı dava dilekçesinde, davacının sözleşmede yer almayan ve müvekkilinin uhdesinde olmayan bir kısım bedeli karşılığı ilave imalat ve proje revizyon taleplerinin ortaya çıkması üzerine sözleşmede belirlenen süreçte teslimin gerçekleşmediğini ve ileri bir tarihe ertelendiğini, kiralananın bu nedenle 17/09/2007 tarihinde teslim edilebildiğini, davacının 31/10/2007 tarihinde kiralananı işletmeye açtığını, davacının talepleri nedeniyle teslimin gecikmesi nedeniyle cezai şart talep edilemeyeceğini, aksi düşünülse bile 17/09/2007 tarihli teslim tutanağı düzenlendiğinden bu tarihe kadar cezai şart istenebileceği beyanla davanın reddini savunmuş, karşı davada ise, 158.750 € ilave imalat bedeli ve 17/09/2007-31/10/2007 tarihleri arasında 306.180 € kira alacağı olmak üzere toplam 564.930 € +KDV alacağa karşılık şimdilik 15.000 TL'sinin 19/03/2008 tarihinden itibaren işleyecek ticari faizi ile tahsiline karar verilmesi talep edilmiş, ıslah dilekçesi ile ek imalat bedeline yönelik olarak talebini 312.630,13 TL olarak ıslah etmiştir. Davacı-karşı davalı kiracı vekili, karşı davanın reddini savunmuş, aksi halde ise davalı kiraya verenin AVM'de yaptığı tadilat çalışmaları nedeniyle gelir kaybına uğradığını ve fazla ısınma gideri ödemek zorunda kaldığını belirterek müvekkilinin sözü edilen alacaklarının takas-mahsubuna karar verilmesini talep etmiştir.
Birleşen davada, davacı kiraya veren vekili dava dilekçesinde, kira sözleşmesi gereğince kiralanana soğuk oda imalatı yaptıklarını ancak kiracı tarafından bedelinin ödenmediğini, soğuk oda imalat bedelinin tahsili için başlatılan takibe yapılan itirazın haksız olduğunu belirterek itirazın iptaline karar verilmesi talep etmiştir. Birleşen dosya davalısı kiracı vekili, davacının işin gerçek maliyetini denetleme imkanı sunmadığını beyanla davanın reddini savunmuş, aksi halde ise davacı kiraya verenin AVM'de yaptığı tadilat çalışmaları nedeniyle gelir kaybına uğradığını ve fazla ısınma gideri ödemek zorunda kaldığını belirterek müvekkilinin sözü edilen zararından doğan alacaklarının takas-mahsubuna karar verilmesini istemiştir.
1-Asıl davada davacı vekilinin temyiz itirazlarının incelenmesinde,
01/05/2007 düzenleme tarihli, 15 yıl süreli kira sözleşmesi konusunda taraflar arasında uyuşmazlık bulunmamaktadır. Kira sözleşmesinin 4. maddesinde, kiraya verenin inşaat ruhsatının alınmasından itibaren en geç mücbir sebeplerin haricinde 18 ay içinde kiralananın teslim edileceği, her halukarda kiraya verenin, belirtilen teslim süresi içinde herhangi bir zamanda en az 3 ay önceden kiralananın kesin teslim tarihini yazılı olarak bildireceği, kiraya verenin kesin teslim tarihini 3 ay önceden bildirmesi ancak bu 3 ay içinde kiralananı teslim edememesi veya 8 haftalık süre içinde yapı kullanma izin belgesini alarak kiracıya tevdi edememesi durumunda kiraya verenin kiracıya teslimde veya yapı kullanma izin belgesinin alınmasında gecikilecek her bir tam hafta için 35.000 Euro cezai şart bedeli ödeyeceği düzenlenmiştir. Davacı kiracı, kesin teslim tarihi olarak 06/07/2007 tarihinin bildirildiğini belirterek bu tarihten itibaren 23/05/2008 tarihine kadar işlemiş cezai şart alacağının tahsilini talep etmektedir. Mahkemece, kiralananın fiilen ve hukuken 31/10/2007 tarihinde teslim edildiğinin kabul edilmesinde bir usulsüzlük bulunmamaktadır. Ayrıca yine, Mahkemenin de kabulünde olduğu üzere davalı kiraya verenin 15/02/2007 tarihli yazısında bildirdiği 06/07/2007 tarihi kesin bir teslim tarihini ön görmemektedir. Ancak, davalı kiraya veren 13/07/2007 tarihli yazısında, 28/08/2007 tarihinde kesin teslime hazır olduklarını bildirmiş, davacı kiracı 27/07/2007 tarihli cevabi ihtarnamesinde, 28/08/2007 tarihinde kesin teslim yapılacağına ilişkin taahhüdün kabul edildiği beyan edilmiştir. Bu durumda, Mahkemece, davalı kiraya verenin kesin teslim tarihi olarak bildirdiği 28/08/2007 tarihinden, kiralananın teslim edildiği 31/10/2007 tarihine kadar olan dönem için davacı kiracının cezai şart alacağının tahsiline karar verilmesi gerekirken yazılı gerekçe ile istemin reddine karar verilmesi doğru değildir.
2-Karşı davada, dosya kapsamına, toplanan delillere, mevcut deliller mahkemece takdir edilerek karar verilmiş olmasına ve takdirde de bir isabetsizlik bulunmamasına göre, davalı- karşı davacı kiraya veren vekilinin temyiz itirazları yerinde değildir.
3-Karşı davada, davacı-karşı davalı kiracı vekilinin imalat bedellerine yönelik temyiz itirazlarına gelince; Davalı-karşı davacı kiraya veren vekili, karşı dava dilekçesinde, kiracının sözleşmede yer almayan, bir kısım ilave imalat ve proje revizyon taleplerinde bulunduğunu, bu nedenle kiracının talebi ile yapılan imalat bedellerinin tahsilini talep etmiş ve yapılan ek iş ve imalatlarla ilgili olduğu ileri sürülen bir takım faturalar ibraz edilmiştir. Mahkemece sunulan faturalardan dört tanesinin yapılan işle uyumlu olduğu belirtilerek talebin kısmen kabulüne karar verilmiş ise de yapılan inceleme hüküm vermeye yeterli değildir. Kira sözleşmesinde, kiraya verenin, kiralananı, sözleşmede ve eklerinde belirtilen koşullara uygun olarak anahtar teslimi inşa edeceği kararlaştırılmıştır. Bu kapsamda, talep konusu yapılan
./..
imalatların nelerden ibaret olduğu ayrıntılı ve tereddüte yer vermeyecek şekilde tek tek tespit edilerek, bu imalatların kiracının talebi ile yapılıp yapılmadığı, kiraya verenin sözleşme ile yüklendiği edimlerden olup olmadığı araştırılarak sonucuna göre karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde eksik inceleme ile karar verilmesi doğru olmadığı gibi davacı-karşı davalının takas ve mahsup talebi ile ilgili olumlu olumsuz bir karar verilmemesi de doğru değildir.
4- Birleşen davaya yönelik temyiz itirazlarına gelince;
Kira sözleşmesi ek protokolün 8. maddesinde, soğuk odalar ve kapılarının kiraya veren tarafından yapılacağı ancak masrafın maksimum 170.000 Euro + KVD kadar kiracı tarafından karşılanacağı hüküm altına alınmıştır. Soğuk oda ve kapılarının imalatının kiraya veren tarafından gerçekleştirildiği konusunda taraflar arasında uyuşmazlık bulunmamaktadır. Uyuşmazlık söz konusu imalatların bedeline yöneliktir. Protokolde imalatların en fazla 170.000 Euro kadar olan kısmının kiracı tarafından karşılanacağı belirtilmiş olup söz konusu imalatın maliyetinin belirlenmesi ve üst limiti aşmamak kaydıyla kiracının bu bedelden sorumlu tutulması gerekir. Hükme esas alınan bilirkişi raporunda, talep edilen 352.564,53 TL imalat bedelinin makul olduğu belirtilmiş ise de keşif yapılmadan, imalatın niteliği tespit edilmeden bu sonuca varıldığı anlaşılmaktadır. Bu nedenle keşfen imalatların değeri belirlenerek sonucuna göre bir karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde karar verilmesi doğru değildir. Öte yandan, davalının takas ve mahsup talebi ile ilgili olumlu olumsuz bir karar verilmemesi de doğru değildir.
Hükmün bu nedenlerle bozulması gerekmiştir.
SONUÇ: Yukarıda 1 nolu bentte açıklanan nedenlerle asıl davaya yönelik, 3 nolu bentte açıklanan nedenlerle karşı davaya yönelik, 4 nolu bentte açıklanan nedenlerle birleşen davaya yönelik davacı-karşı davalı, birleşen dosya davalısı kiracının temyiz itirazlarının kabulü ile 6100 sayılı HMK.ya 6217 Sayılı Kanunla eklenen geçici 3.madde hükmü gözetilerek HUMK.nın 428.maddesi uyarınca hükmün BOZULMASINA, Yargıtay duruşması için kendisini vekille temsil ettiren davacı-karşı davalı, birleşen dosya davalısı kiracının yararına takdir olunan 1.350.-TL vekalet ücretinin davalı-karşı davacı, birleşen dosya davacısı kiraya verenden alınarak davacı-karşı davalı, birleşen dosya davalısı kiracıya verilmesine, istek halinde peşin alınan temyiz harcının temyiz edene iadesine, 01/11/2016 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.