9. Hukuk Dairesi 2015/22843 E. , 2018/19872 K.

[İctihat]

9. Hukuk Dairesi 2015/22843 E. , 2018/19872 K.


'İçtihat Metni'

MAHKEMESİ :İŞ MAHKEMESİ

Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen kararın, temyizen incelenmesi taraflar vekilleri tarafından istenilmekle, temyiz taleplerinin süresinde olduğu anlaşıldı. Dava dosyası için Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:

YARGITAY KARARI


A) Davacı İsteminin Özeti:
Davacı vekili, müvekkilinin davalıya ait işyerinde aşçı olarak çalıştığını, ücretlerinin ...’na eksik bildirildiğini, tüm milli ve dini bayramlar ile genel tatillerde de çalıştığını, yılda 15 gün senelik izin kullandığını, ancak senelik izinden döndükten sonraki 2,5 ay boyunca haftada yarım gün izin kullandığını, kalan 9,5 ay boyunca da haftada 1 gün izin kullandığını, ilk 5 yıldan sonra yılda 20 gün yıllık izin haklarını eksik kullandığını, hizmet süresinin 15 yıldan ve prim ödeme gün sayısının ise 3600 günden fazla olduğunu ve kıdem tazminatına hak kazandığını belirterek fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak üzere kıdem tazminatı, ücretli izin alacağı, ücret alacağı, fazla mesai ücreti alacağı ile hafta tatili ücreti ile bayram genel tatil ücreti alacağının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
B) Davalı Cevabının Özeti:
Davalı vekili, davacının yaşlılık aylığı bağlanması ile ilgili herhangi bir bildirimde ve talepte bulunmadığını, yaşlılık aylığını hak edecek şartlan da taşımadığını, 3600 gün prim ödemiş ve 15 yıldan fazla sigortalı olsa bile davacının emeklilik hakkım elde etmesinin mümkün olmadığını, bu şartların davacı için geçerli olmadığını, mazeretsiz olarak işyerine gelmeyen davacı hakkında tutanaklar tutulduğunu ve sonrasında ihtarname ile işe dönmesinin bildirildiğini, davacının bu ihtarnameye icabet etmediğinden iş akdinin haklı olarak feshedildiğini, fazla çalışma, hafta tatili ve bayram ücretlerinin tamamının ödendiğini, yıllık izinlerini kullandığını savunarak davanın reddini talep etmiştir.
C) Yerel Mahkeme Kararının Özeti ve Yargılama Süreci:
Mahkemece, toplanan kanıtlar ve bilirkişi raporuna dayanılarak,davacının davalı şirkete ait işyerinde 01/10/2011-21/09/2013 tarihleri arasındaki dönemde aşçı olarak çalıştığı, davacının yaşlılık aylığı bağlanması amacıyla davalı işyerinden ayrılarak aynı tarihte ...'ya başvuruda bulunduğu ve kurum tarafından yaşlılık aylığı bağlandığı anlaşılmıştır. İşçinin kıdem tazminatına hak kazanma nedenlerinden biri olan, 1475 sayılı İş Kanunu'nun 14/5. maddesinin somut olayda gerçekleştiği ve böylece davacının kıdem tazminatına hak kazandığı, davacının çalıştığı döneme ait ödenmeyen yıllık izin ücreti, ücret alacağı, fazla çalışma ücreti ile ulusal bayram ve genel tatil ücretlerinin mevcut olduğu, fazla çalışma, hafta tatili ve genel tatil ücretlerinin uzun bir döneme ilişkin olması halinde bu çalışmaların sürekli ve aralıksız olarak devam etmesi hayatın olağan akışına uygun olmayacağından, bilirkişi raporu ile tespit edilen fazla çalışma ücreti ile ulusal bayram ve genel tatil ücreti alacaklarından, yapılan işin niteliği ile davacının çalışmış olduğu süreler göz önüne alınarak takdiren % 45 oranında hakkaniyet indirimi yapıldığı kabul edilerek davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
D) Temyiz:
Kararı taraf vekilleri temyiz etmiştir.
E) Gerekçe:
1-Dosyadaki yazılara, toplanan delillerle kararın dayandığı kanuni gerektirici sebeplere göre, taraf vekillerinin aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan temyiz itirazları yerinde değildir.
2-Davacı vekili dava dilekçesinde davacının yıllık izin kullanıp döndükten sonraki iki buçuk ay boyunca haftada yarım gün izin kullandığını iddia ederek hafta tatili ücreti talebinde bulunmuştur.
4857 sayılı İş Kanununun 46 ncı maddesinde, işçinin tatil gününden önce aynı Yasanın 63 üncü maddesine göre belirlenmiş olan iş günlerinde çalışmış olması koşuluyla, yedi günlük zaman dilimi içinde yirmidört saat dinlenme hakkının bulunduğu belirtilmiş, işçinin hafta tatili gününde çalışma karşılığı olmaksızın bir günlük ücrete hak kazanacağı da 46 ncı maddenin ikinci fıkrasında hüküm altına alınmıştır.
Hafta tatili izni kesintisiz en az yirmidört saattir. Bunun altında bir süre haftalık izin verilmesi durumunda, usulüne uygun şekilde hafta tatili izni kullandığından söz edilemez. Hafta tatili bölünerek kullandırılamaz. Buna göre hafta tatilinin yirmidört saatten az olarak kullandırılması halinde hafta tatili hiç kullandırılmamış sayılır.
2429 sayılı Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Hakkında Kanunun 3 üncü maddesine göre, hafta tatili Pazar günüdür. Bu genel kural mutlak nitelikte olmayıp, hafta tatili izninin Pazar günü dışında da kullandırılması mümkündür.
Hafta tatili gününde çalıştığını iddia eden işçi, norm kuramı uyarınca bu iddiasını ispatla yükümlüdür. Ücret bordrolarına ilişkin kurallar burada da geçerlidir. İşçinin imzasını taşıyan bordro sahteliği ispat edilinceye kadar kesin delil niteliğindedir. Bir başka anlatımla bordronun sahteliği ileri sürülüp kanıtlanmadıkça, imzalı bordroda yer alan hafta tatili ücreti ödemesinin yapıldığı varsayılır. Bordroda ilgili bölümünün boş olması ya da bordronun imza taşımaması halinde, işçi hafta tatilinde çalışma yaptığını her türlü delille ispat edebilir.
Hafta tatillerinde çalışıldığının ispatı konusunda işyeri kayıtları, özellikle işyerine giriş çıkışı gösteren belgeler, işyeri iç yazışmaları, yazılı delil niteliğindedir. Ancak, sözü edilen çalışmanın bu tür yazılı belgelerle kanıtlanamaması durumunda tarafların dinletmiş oldukları tanık beyanları ile sonuca gidilmesi gerekir. Bunun dışında herkesçe bilinen genel bazı vakıalar da bu noktada göz önüne alınabilir. Hafta tatili çalışmalarının yazılı delil ya da tanıkla ispatı imkân dahilindedir. İşyerinde çalışma düzenini bilmeyen ve bilmesi mümkün olmayan tanıkların anlatımlarına değer verilemez.
İmzalı ücret bordrolarında hafta tatili ücreti ödendiği anlaşılıyorsa, işçi tarafından daha fazla çalışıldığının ileri sürülmesi mümkün değildir. Ancak, işçinin hafta tatili alacağının bordroda görünenden daha fazla olduğu yönünde bir ihtirazi kaydının bulunması halinde, hafta tatili çalışmalarının ispatı her türlü delille yapılabilir. Buna karşın, bordroların imzalı ve ihtirazi kayıtsız olması durumunda dahi, işçinin bordroda yazılı olanın dışında hafta tatillerinde çalışmaların yazılı delille kanıtlaması mümkündür. Hafta tatili ücretlerinin tahakkuklarını da içeren her ay değişik miktarlarda ücret ödemelerinin banka kanalıyla yapılması durumunda, ihtirazi kayıt yoksa ödenen tutarın dışında hafta tatili çalışması yapıldığının yazılı delille ispatlanması gerekir.
Hafta tatili çalışmalarının uzun bir süre için hesaplanması ve miktarın yüksek çıkması halinde Dairemizce son yıllarda taktiri indirim yapılması gerektiği istikrarlı uygulama halini almıştır. Ancak, hafta tatili çalışmasının taktiri delil niteliğindeki tanık anlatımları yerine, yazılı belgelere ve işveren kayıtlarına dayanması durumunda, böyle bir indirime gidilmemesi gerekir.
Somut uyuşmazlıkta; Mahkemece davacının hafta tatili ücret talebinin reddine karar verilmişse de davacı tanıkları yıllık izin dönüşünde belli bir süre hafta tatilinin yarım gün olarak kullandırıldığını açıklamıştır.Davacının yılda iki buçuk ay hafta tatili kullanmadığı kabul edilerek gerekirse bu yönden rapor alınarak karar verilmelidir.
3-Fazla mesai ücret alacağı ve ulusal bayram ve genel tatil ücret alacağı yönünden % 45 oranında takdiri indirime gidilmişse de yapılan indirim oranı fahiş olup, hakkın özünü etkileyecek niteliktedir. Daha makul oranda indirime gidilmelidir.
4- Kabule göre hafta tatili ücreti talebinin reddine karar verilmesine rağmen davalı yararına vekalet ücretine karar verilmemesi de hatalıdır.
F) Sonuç:
Temyiz olunan kararın, yukarıda yazılı nedenlerden dolayı BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgililere iadesine, 07.11.2018 gününde oybirliği ile karar verildi.