9. Hukuk Dairesi 2015/23420 E. , 2018/19837 K.

[İctihat]

9. Hukuk Dairesi 2015/23420 E. , 2018/19837 K.


'İçtihat Metni'

MAHKEMESİ :İŞ MAHKEMESİ

DAVA TÜRÜ : ALACAK

Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen kararın, temyizen incelenmesi davacı vekili tarafından istenilmekle, temyiz taleplerinin süresinde olduğu anlaşıldı. Dava dosyası için Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:

YARGITAY KARARI

A) Davacı İsteminin Özeti:
Davacı, davalılardan Başbakanlık Toplu Konut İdaresi Başkanlığının yaptırmış olduğu ... 1. Bölge ... Toki konutlarında, ...-... konutlarında ve son olarak ... ... Toki konutlarında en son alt işveren olarak faaliyet gösteren davalı ... İn. San. Turz. ve Tic. A.Ş. nezdinde kepçe operatörü olarak 25/01/2011 - 31/03/2013 tarihleri arasında çalıştığını, iş sözleşmesinin işverence haksız şekilde fesh edildiğini ileri sürerek kıdem ve ihbar tazminatı ile bir kısım aylık ücret, asgari geçim indirimi, fazla çalışma, yıllık izin, ulusal bayram ve genel tatil alacaklarının tahsilini, istemiştir.
B) Davalı Cevabının Özeti:
Davalı Başbakanlık Toplu Konut İdaresi Başkanlığı vekili, İş Kanunu'nun 2. maddesi ve gerekse Yargıtay'ın yerleşik içtihatları uyarınca davalılar arasında asıl işveren-alt işveren ilişkisinin bulunmadığını, müvekkili idareye husumet yöneltilemeyeceğini, davacının çalıştığını iddia ettiği inşaat işinin bütününü diğer davalı ... şirketine ihale edildiğini, kabul anlamına gelmemek kaydıyla müvekkili idarenin İş Kanunun 36. maddesi gereği üzerine düşen tüm yükümlülükleri yerine getirdiğini ayrıca kıdem ve ihbar tazminatı şartlarının da oluşmadığını, savunarak davanın reddini istemiştir.
Davalı ... İn. San. Turz. ve Tic. A.Ş. vekili ise, davacının 27/07/2011 tarihinde müvekkili şirket bünyesinde çalışmaya başladığını, 28/01/2013 tarihinde kendi isteğiyle ve bir mazeret göstermeden işten ayrıldığını, ücret alacağı bulunmadığını, işyerinde hafta tatili yapıldığını ve fazla çalışma olmadığını, dini ve resmi bayramlarda çalışılmadığını, davacının yıllık izin alacağı bulunmadığını, savunarak davanın reddini istemiştir.
C) Yerel Mahkeme Kararının Özeti:
Mahkemece, toplanan kanıtlar ve bilirkişi raporuna dayanılarak, davalılar arasında anahtar teslimi götürü bedel sözleşme türünde bir sözleşme yapıldığı, davalı TOKİ nin işin tamamını ... İnşaat şirketine verdiği, davalı TOKİ Başkanlığının asıl işveren konumunda olmayıp ve davacı alacaklarından sorumlu olmadığı, davalı ... şirketinin işveren olarak davacı alacaklarından sorumlu olduğu, iş sözleşmesinin ücretlerin gerektiği gibi ödenmemesi üzerine davacı tarafça haklı olarak fesh edildiği buna göre davacının kıdem tazminatına hak kazandığı gibi bir kısım aylık ücret, asgari geçim indirimi, fazla çalışma, yıllık izin ve genel tatil ücreti alacakları da olduğu ancak ihbar tazminatı alacağı olmadığı gerekçesi ile davalı Başbakanlık Toplu Konut İdaresi Başkanlığı'na yönelik dava red edilirken şirkete yönelik davaının kısmen kabulüne, karar verilmiştir.
D) Temyiz:
Kararı davacı taraf temyiz etmiştir.
E) Gerekçe:
1-Dosyadaki yazılara toplanan delillerle kararın dayandığı kanuni gerektirici sebeplere göre, davacının aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan temyiz itirazları yerinde değildir.
2- İhale makamının işçilik alacaklarından sorumluluğu konusunda taraflar arasında uyuşmazlık bulunmaktadır.
4857 sayılı İş Kanununun 36 ncı maddesinde, “Genel ve katma bütçeli dairelerle mahalli idareler veya kamu iktisadi teşebbüsleri yahut özel kanuna veya özel kanunla verilmiş yetkiye dayanılarak kurulan banka ve kuruluşlar; asıl işverenler müteahhide verdikleri her türlü bina, köprü, hat ve yol inşası gibi yapım ve onarım işlerinde çalışan işçilerden müteahhit veya taşeronlarca ücretleri ödenmeyenlerin bulunup bulunmadığının kontrolü, ya da ücreti ödenmeyen işçinin başvurusu üzerine, ücretleri ödenmeyen varsa müteahhitten veya taşeronlardan istenecek bordrolara göre bu ücretleri bunların hakedişlerinden öderler” şeklinde kurala yer verilmiştir. Bu düzenlemeye göre ihale makamı, işçi ücretlerinin ödenip ödenmediğini kontrol etmek durumundadır. Yapılacak olan kontrol ya da işçinin başvurusu üzerine ödenmeyen ücretlerin bulunduğunun tespit edilmesi halinde, belli şartlarla ihale makamının sorumluluğu söz konusu olur. İhale makamının yapmış olduğu ilan üzerine işçilerin başvuruda bulunmamış olmaları, kamu kurumunun anılan madde kapsamındaki sorumluluğunu ortadan kaldırmayacaktır.
Aynı maddenin ikinci fıkrasında ise, işçilerin her hak ediş dönemi için olan ücret alacaklarının üç aylık tutarından fazlası hakkında adı geçen idarelere herhangi bir sorumluluk düşmeyeceği öngörülmüştür. Maddede sözü edilen ücret her hak ediş dönemi için “son üç aylık temel ücret” olarak değerlendirilmelidir. Yine ihale makamının ihbar ve kıdem tazminatı ile kullandırılmayan izinler sebebiyle herhangi bir sorumluluğu söz konusu değildir.
İhale makamı olan kamu kurumunun, her hak ediş dönemine ilişkin son üç aylık ücretten sorumluluğu, Yasadan doğan bir sorumluluktur. İşverenle ihale makamının birlikte dava edilmesi durumunda, müştereken müteselsilen sorumluluğa dair karar verilmelidir. İhale makamının tek başına dava edildiği durumlarda, işçinin mükerrer yararlanmasını önlemek için işverence sözü edilen ücretlerin ödenip ödenmediği araştırılmalıdır.
Dairemizin kararlılık kazanmış olan uygulamasına göre, anahtar teslimi suretiyle ihale edilen işlerde, kamu makamlarının fazla çalışma, hafta tatili ile bayram ve genel tatili alacakları yönlerinden sorumluluğu bulunmamaktadır (Yargıtay 9.H.D. 19.1.2010 gün 2009/12074 E, 2010/378 K.).
Somut uyuşmazlıkta, Mahkemece tespit edildiği üzere davalı Başbakanlık Toplu Konut İdaresi Başkanlığı asıl işveren olmayıp ihale makamıdır. Ancak ihale makamı olan davalı Başbakanlık Toplu Konut İdaresi Başkanlığı'nın İş Kanunu’nun 36. maddesi gereği her hakediş dönemi itibarı ile davacının son 3 aylık ücret alacağından sorumlu olacağı gözetilmeden aleyhine açılan davanın husumet yokluğu gerekçesi ile reddi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
F) Sonuç:
Temyiz olunan kararın, yukarıda yazılı sebepden dolayı BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine 06/11/2018 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.