9. Hukuk Dairesi 2018/3 E. , 2018/11756 K.

[İctihat]

9. Hukuk Dairesi 2018/3 E. , 2018/11756 K.


'İçtihat Metni'


MAHKEMESİ : ... BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ 28. HUKUK DAİRESİ
İLK DERECE
MAHKEMESİ : ... 10. İŞ MAHKEMESİ

DAVA : Davacı, feshin geçersizliğine, işe iadesine ve sendikal tazminata hükmedilmesine karar verilmesini istemiştir.
Yerel mahkemece, davanın kabulüne karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesinin kabul kararına karşı davalı avukatı istinaf başvurusunda bulunmuştur.
... Bölge Adliye Mahkemesi 28. Hukuk Dairesi davalı avukatının istinaf başvurusunu sendikal tazminat yönünden kabul etmiştir.
... Bölge Adliye Mahkemesi 28. Hukuk Dairesi'nin kararı süresi içinde taraflar avukatlarınca temyiz edilmiş olmakla, dava dosyası için Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:

YARGITAY KARARI

A) Davacı İsteminin Özeti:
Davacı vekili, davacının davalıya ait işyerinde 11/07/2012 tarihinde çalışmaya başladığını, çalışmasına devam etmekte iken iş akdinin davalı işveren tarafından BAMİS Sendikasına üye olması ve işyerindeki usulsüzlükler ile ilgili olarak davalı işverene 7 işçi arkadaşı ile birlikte 25/03/2016 tarihli ihtarname göndermesi sebebi ile haksız ve geçersiz olarak 28/03/2016 tarihinde feshedildiğini, fesih işleminin usul ve yasaya aykırı olduğunu iddia ederek, davacının hizmet sözleşmesinin feshinin geçersizliğine ve işe iadesine, çalışmadığı süre için 4 aylık ücret ve diğer hakları ile yasal süresinde işe başlatılmaması halinde 1 yıllık ücreti tutarında işe başlatmama tazminatına karar verilmesini talep etmiştir.
B) Davalı Cevabının Özeti:
Davalı vekili, davacının 11/07/2012 tarihinde müvekkiline ait işyerinde çalışmaya başladığını, iş akdinin 28/03/2016 tarihinde sona erdiğini, davacı ve arkadaşlarının ücretlerinde yapılan zam oranlarını beğenmediklerinden ve maaşlarını düşük bulduklarından, her türlü hak ve alacakları kendilerine ödenmesine rağmen işyerinde huzuru ve düzeni bozan davranışlar sergilemeye başladıklarını, işyerinde çalışan işçi arkadaşlarını işverene karşı kışkırtma çabası içine girdiğini, işverenin mevcut fabrikaları kapayarak işçileri tazminat ödemeden işten çıkartacağı ve işsiz bırakacağı yönünde asılsız dedikodular yayarak diğer işçilerin psikolojisinin bozulmasına
sebep olduğunu, gelen şikayetler sonucu davacı hakkında 25/03/2016 tarihli tutanak tutulduğunu ve davacıdan savunma istendiğini, davacının savunma dahi vermediğini, davacının iş akdinin ... 23. Noterliği'nin 28/03/2016 tarihli ihtarnamesi ile 4857 sayılı İş Kanunu'nun 25/II-b bendi gereği haklı nedenle tazminatsız ve bildirimsiz olarak feshedildiğini, davacının işten ayrılması ile çalışma arkadaşlarının rahatladığını, işyerinde çalışanların huzurla işlerini yaptıklarını, davacının, davalı işverenin itibarının sarsılmasına neden olduğunu, davacının işyerine keşide ettiği ihtarnamedeki tüm hususların asılsız olduğunu belirterek davanın reddini savunmuştur.
İlk Derece Mahkemesi Kararının Özeti:
İlk derece mahkemesince, tanık beyanlarından ve dosya kapsamından, davacı ve arkadaşlarının sendika üyeliğinden önce sendikayla görüşmelerinin olduğu, davalı işyerinde sendikal örgütlenme çalışmaları yapıldığı, davalı işverenin de durumdan haberdar olması üzerine sendikal örgütlenmeyi önlemek adına sendikaya üyelik başvurusu yapan işçilerin tamamının iş akitlerini sonlandırdığı, davacıdan savunmasının istendiği tarihin sendikaya üyelik için başvuru yaptığı tarihten bir gün sonra olduğu, feshin sendikal nedenlere dayandığı gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
C) İstinaf başvurusu :
İlk derece mahkemesinin kararına karşı, davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
D) İstinaf Sebepleri:
Davalı vekili istinaf dilekçesinde; davacının iş akdinin haklı nedenle feshedildiğini, sendikal nedenin söz konusu olmadığını, sendikal tazminat açısından talebin aşıldığını belirtmiştir.
E) Bölge Adliye Mahkemesi Kararının Özeti :
Bölge adliye mahkemesince, sendikanın davalı işyerinde yalnızca bir üyesinin bulunması, sendikal faaliyet nedeniyle fesih yapıldığının ispatlanamaması nedeniyle feshin sendikal nedene dayanmadığı, feshin geçerli nedene dayandığının davalı işverence ispatlanamadığı gerekçesiyle sendikal tazminat talebinin reddiyle feshin geçersizliğine karar verilmiştir.
F) Temyiz başvurusu :
Bölge Adliye Mahkemesi’nin kararına karşı taraflar avukatları süresinde temyiz başvurusunda bulunulmuştur.
G) Gerekçe:
Sendikal tazminat 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu'nun 25 inci maddesinde düzenlenmiş, işçilerin işe alınmalarının belli bir sendikaya girmeleri veya girmemeleri, sendika üyeliklerini sürdürmeleri veya üyelikten çekilmeleri gibi şartlara bağlanamayacağı hükme bağlanmıştır. Yine, işçiler arasında çalışma şartları veya çalıştırmaya son verilmesi bakımından ayrım yapılamayacağı da yasada öngörülmüştür. Sendikal faaliyetlere katılma da güvence altına alınmıştır. Sözü edilen hükümlerden “fesih dışında” olanlara aykırılık halinde işçinin bir yıllık ücretinden az olmamak üzere tazminata tabi olduğu Yasada açıklanmıştır. Anayasa Mahkemesi’nin 22.10.2014 tarihli oturumunda verilen 2013/ 1 E sayılı kararında, maddede yer alan “…fesih dışında…” ibaresinin Anayasa’ya aykırı olduğuna ve iptaline, yürürlüğün durdurulması isteminin koşulları oluşmadığından talebinin reddine karar verilmiştir.
Sendikal bir nedenle iş sözleşmesinin feshi hâlinde işçi, feshin geçersizliğinin tespiti ile işe iadesine dair dava açma hakkına sahiptir. İş sözleşmesinin sendikal nedenle feshedildiğinin tespit edilmesi hâlinde, 4857 sayılı Kanunun 21 inci maddesine göre işçinin başvurusu, işverenin işe başlatması veya başlatmaması şartına bağlı olmaksızın sendikal tazminata karar verilir. İşçinin işe başlatılmaması hâlinde, ayrıca 4857 sayılı Kanunun 21 inci maddesinin birinci fıkrasında belirtilen tazminata hükmedilmez.
İş sözleşmesinin sendikal nedenle feshedildiği iddiası ile açılacak davada, feshin nedenini ispat yükümlülüğü işverene aittir. Feshin işverenin ileri sürdüğü nedene dayanmadığını iddia eden işçi, feshin sendikal nedene dayandığını ispatla yükümlüdür.
Fesih dışında işverenin sendikal ayrımcılık yaptığı iddiasını işçi ispat etmekle yükümlüdür. Ancak işçi sendikal ayrımcılık yapıldığını güçlü biçimde gösteren bir durumu ortaya koyduğunda, işveren davranışının nedenini ispat etmekle yükümlüdür.
Dairemizce, sendikal tazminat davalarında ispat yükünün işçide olduğu hallerde, işyerinde çalışan ve sendikaya üye olan işçilerin sayısı, hangi tarihlerde üye oldukları, üyelikten çekilen işçilerin olup olmadığı, işyerinde çalışmakta olan işçilerin bulunup bulunmadığı, aynı dönemde yetki prosedürünün işletilip işletilmediği, işyerinde önceki dönemlerde toplu iş sözleşmelerinin bağıtlanıp bağıtlanmadığı, yeni işçi alınıp alınmadığı ve alınmışsa yeni işçilerin sendikalı olup olmadığı gibi hususlarla, işverence ekonomik veya teknolojik nedenlere dayalı bir fesih yoluna gidilmesi durumunda teknik yönden bu durumun araştırılması gibi ölçütler belirlenmiştir.
Somut uyuşmazlıkta, dosyadaki bilgi ve belgelerden fesih öncesinde sendikal örgütlenme yönünde davacı işçi ve arkadaşlarının çalışma yaptıkları, davacı işçinin davalı işverene keşide ettiği 25.03.2016 tarihli ihtarnamesinde; Bağımsız Metal İşçileri Sendikası üyesi olduğunu belirterek çalışma koşulları açısından iyileştirme talebinde bulunduğu, aynı tarihte sendika üyesi işçilerin iş akitlerinin “işverene zarar vermek, iş arkadaşlarını kışkırtmak, iş akışını ve ortamını olumsuz etkilemek” nedenine dayanarak feshedildiği, işverenin bu fesih nedenini ispat edemediği, dosya kapsamından feshin sendikal nedene dayandığı, Dairemiz’den emsali geçen 2017/ 25956, 2017/ 26452, 2017/ 27255, 2017/ 27256 esas sayılı dosyalarda da sendikal nedenin kabul edilerek kararların onanarak kesinleştirildiği anlaşıldığından, sendikal tazminata karar verilmesi gerekmiştir.
4857 sayılı İş Yasası' nın 20/3 maddesi uyarınca Dairemizce aşağıdaki şekilde karar verilmiştir.
HÜKÜM :
Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere;
1- Bölge Adliye Mahkemesi’nin temyiz edilen kararının bozularak ortadan kaldırılmasına,
2- Davanın KABULÜ ile feshin geçersizliğine ve davacının işe iadesine,
3- 4857 sayılı İş Kanunu'nun 21. maddesine göre, davacının yasal süre içerisinde işverene başvurusu üzerine işverence işe başlatılması veya başlatılmaması şartına bağlı olmaksızın tazminat miktarının 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu' nun 25. maddesi uyarınca davacının 1 yıllık brüt ücreti tutarında belirlenmesine,
4- Davacı işçinin işe iadesi için işverene süresi içerisinde müracaatı halinde hak kazanılacak olan ve kararın kesinleşmesine kadar en çok 4 aylık ücret ve diğer haklarının davalıdan tahsilinin GEREKTİĞİNİN TESPİTİNE,
5- Davacı vekille temsil edildiğinden karar tarihinde yürürlükte bulunan AAÜT. uyarınca belirlenen 2.180,00 TL. maktu vekalet ücretinin davalıdan tahsili ile davacıya verilmesine,
6- Alınması gereken 35,90 TL. karar-ilam harcından, 29,20 TL. peşin harcın mahsubu ile 6,70 TL. bakiye karar-ilam harcının davalıdan tahsili ile hazineye irat kaydına,
7- Davacının yaptığı harçlar dahil toplam 497,70 TL. yargılama giderinin davalıdan tahsili ile davacıya verilmesine,
8- Taraflarca yatırılan gider avansının varsa kullanılmayan kısmının karar kesinleştiğinde ve isteği halinde ilgilisine iadesine,
9- Yatırdığı temyiz harcının isteği halinde ilgilisine iadesine, dava dosyasının İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin ilgili Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
Kesin olarak 28.05.2018 tarihinde oybirliği ile karar verildi.