9. Hukuk Dairesi 2016/33934 E. , 2018/10586 K.

[İctihat]

9. Hukuk Dairesi 2016/33934 E. , 2018/10586 K.


'İçtihat Metni'


MAHKEMESİ :İŞ MAHKEMESİ
DAVA TÜRÜ : SOSYAL GÜVENLİK HUKUKUNDAN KAYNAKLANAN ALACAK

Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen kararın, temyizen incelenmesi davalı vekili tarafından istenilmekle, temyiz talebinin süresinde olduğu anlaşıldı. Dava dosyası için Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:

YARGITAY KARARI

A) Davacı İsteminin Özeti:
Davacı vekili, müvekkilinin ... Valiliği İl Özel İdaresine ait merkez hıdırlık tabyası onarımı ve çevre düzenlemesi işinde İl Özel İdaresi nezdinde işi ihale ile alan davalı firmada 03/10/2013-30/04/2015 tarihleri arasında aralıksız olarak ve en son net 1.650,00-TL aylık ücretle, başta restorasyon işleri olmak üzere birçok işte işçi olarak çalıştığını ve işveren tarafından işten çıkartıldığını, müvekkilinin işe başladığı tarihten itibaren kesintisiz olarak her gün 07.30 ila 17.00 saatleri arasında çalıştığını ayrıca yaz aylarında haftanın 3 günü mesai yaparak saat 21.00’e kadar çalıştığını, dini bayramların bir ve ikinci günleri hariç genel tatil günlerinde çalıştığını, ücretli izin hakkının kullandırılmadığını, yine işverenin isteği ve işin mahiyeti gereği işe başladığı günden, işten çıktığı güne kadar hafta tatili izninin de kullandırılmadığını ileri sürerek, kıdem ve ihbar tazminatları ile fazla çalışma, hafta tatili, yıllık izin, ulusal bayram ve genel tatil alacaklarının davalıdan tahsilini istemiştir.
B) Davalı Cevabının Özeti:
Davalı vekili, ihale ile işi alan şirketin dava dışı ... şirketi olduğunu, müvekkili şirketin 11/06/2012-24/01/2013 tarihleri arasında ... şirketinin taşeronu olarak bir kısım işi üstlendiğini ancak davacının müvekkili şirketin personeli olmadığını ve müvekkili şirkette hiç çalışmadığı dava dışı İdekom şirketinin personeli olabileceğini savunarak, davanın reddini istemiştir.
C) Yerel Mahkeme Kararının Özeti:
Mahkemece, toplanan kanıtlar ve bilirkişi raporuna dayanılarak, davanın kabulüne karar verilmiştir.
D) Temyiz:
Kararı davalı vekili temyiz etmiştir.
E) Gerekçe:
A-) Usul Açısından:
Anayasa’nın 138 ve 141. maddeleri uyarınca Hakimler, Anayasaya, kanuna ve hukuka uygun olarak vicdanı kanaatlerine göre hüküm verirler ve bütün mahkemelerin her türlü kararları gerekçeli olarak yazılır. Bu gerekçede hukuki esaslara ve kurallara dayanmalı, nedenleri açıklanmalıdır.
Diğer taraftan 01.10.2011 tarihinde yürürlüğe giren 6100 sayılı HMK.’un 27. maddesinde hukuki dinlenilme hakkı kurala bağlanmıştır. Hukukî dinlenilme hakkı, Anayasanın 36. maddesinde ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinin 6. maddesinde düzenlenen adil yargılanma hakkının en önemli unsurudur. Hukuki Dinlenilme Hakkı” gereğince davanın tarafları, müdahiller ve yargılamanın diğer ilgilileri, kendi hakları ile bağlantılı olarak hukuki dinlenilme hakkına sahip olup, bu hakkın yargılama ile ilgili olarak bilgi sahibi olunmasını, açıklama ve ispat hakkını, mahkemenin, açıklamaları dikkate alarak değerlendirmesini ve kararların somut ve açık olarak gerekçelendirilmesini içermektedir. Mahkemeler, kararlarını somut ve açık bir şekilde gerekçelendirmek zorundadırlar. Eksik, şeklî ve görünüşte gerekçe yazılması adil yargılanma hakkının (hukukî dinlenilme hakkının), ihlâlidir.
HMK.’un 297. maddesinde de, verilecek hükümde tarafların iddia ve savunmalarının özetinin, anlaştıkları ve anlaşamadıkları hususların, çekişmeli vakıalar hakkında toplanan delillerin, delillerin tartışılması ve değerlendirilmesinin, sabit görülen vakıalarla bunlardan çıkarılan sonuç ve hukuki sebeplerin yer alması gerektiği açıkça vurgulanmıştır. Kararın gerekçesinde maddi olay saptanmalı, hukuki niteliği ve uygulanacak hukuki kurallar belirlenmeli, bu konuda gerekli inceleme ve delillerden söz edilmeli, hukuk kuralları somut olaya uygulanmalı ve sonunda hüküm kurulmalıdır. Maddi olgularla hüküm fıkrası arasındaki hukuki bağlantı da ancak bu şekilde kurulabilecek, ayrıca yasal unsurları taşıyan bu gerekçe sayesinde, kararların doğruluğunun denetlenebilmesi mümkün olacaktır.
Somut uyuşmazlıkta mahkemenin gerekçeli kararında, dava ve cevap dilekçesi kısaca özetlenmiş, davacı taleplerine ilişkin yasal düzenlemeler hakkında bir sayfa açıklama yazılmış, somut dosyaya ilişkin gerekçe olarak sadece iki paragraf halinde aynen “… Somut uyuşmazlıkta davacının davalı işyerinde; 05.11.2013-07.04.2015 tarihleri arası işçi olarak çalıştığı, davacının davalı işveren tarafından herhangi bir neden gösterilmeksizin işten çıkarıldığı, iş sözleşmesinin haklı nedenle fesih edildiğini ispat ile yükümlü olan davalının haklı fesih olgusunu ispatlayamadığı buna göre davacının kıdem ve ihbar tazminatına hak kazandığı sonucuna ulaşılmıştır.
Ayrıca tanık beyanları ile ispatlanan haftalık 45 saati aşan fazla çalışma ücret alacağı, ulusal bayram genel tatil, hafta sonu alacağı Yargıtay uygulamaları gereği yüzde otuz takdiri indirim yapılarak hüküm altına alınmış, yine kullandırıldığı yöntemince ispatlanamayan izin alacağı talebi de kabul edilerek, neticede edinilen vicdani kanaate göre aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.” şeklinde gerekçe oluşturulmuştur. Ancak somut olaya özgü gerekçe diye yazılanlar Anayasa ve Hukuk Muhakemeleri Kanunundaki düzenlemeler anlamında gerekçe olmayıp, soyut açıklamalardır.
Mahkemece yapılması gereken iş, tarafların iddia ve savunmalarını somut olarak ortaya koyup, hangi tarafın hangi alacak kaleminde hangi nedenle haklı olduğunun gerekçeleri açıklanıp, eldeki dosyaya özgü olarak özellikle davacının işvereninin kim olduğunu ve kayıtlarda görünen dava dışı ... ve ... şirketleri ile arasındaki hukuki ilişkiyi tespit edip, Sosyal Güvenlik Kurumundan işyeri bildirgesine esas aracılığın dayanağı, sözleşme/taksim/ihale evrakları ve benzeri diğer belgeleri getirtip, öncelikle işvereni saptamak ve diğer hususlarda iddia ve savunmaları tartışıp kabul edilen hususların gerekçelerini ortaya koymaktır.
Davacının işverenin dahi sağlıklı bir şekilde tespit edilmeden yargılama yapılıp sonuca gidilmesi ve gerekçesiz karar verilmesi bozmayı gerektirmiştir.
B-) Esas Yönünden (Kabule Göre):
1- Dairemizin yerleşik uygulamasına göre fazla çalışma haftalık hesaplanmalıdır. Davacının haftalık yaptığı toplam çalışma süresi belirlenerek bundan normal çalışma süresi çıkarılarak fazla mesainin tespit edilmesi gerekir.
Somut uyuşmazlıkta ise, hükme esas raporu hazırlayan bilirkişi tarafından haftanın 3 günü için normal çalışma saatleri olan 08 ila 17 saatlerini aşan 17.00 ila 18.30 saatleri arasındaki 1,5 saatlik çalışma süresi, haftalık toplam çalışma süresinden bağımsız olarak fazla mesai kabul edilmiştir. Bundan başka, hafta tatilindeki normal 7,5 saatlik çalışma için hafta tatil ücret alacağı hesaplandığı halde, aynı 7,5 saatlik çalışma fazla mesai hesabına da katılarak mükerrer hesaplama yapılmıştır. Mahkemece, fazla mesai miktarını hatalı hesaplayan bilirkişi raporuna itibar edilmesi isabetsizdir.
2-Mahkemece yapılan bakiye ilam harcının hesabında, davacının yatırdığı ıslah harcının mahsup edilmemesi hatalıdır.
3-Gerekçede fazla mesai, hafta tatili, ulusal bayram ve genel tatil alacaklarında, karineye dayalı makul indirim (takdiri indirim) oranı %30 olarak açıklanmasına rağmen hüküm fıkrasında, açıklanan gerekçeyle uyumsuz şekilde 1/3 oranında indirim yapılması suretiyle gerekçe-hüküm çelişkisi yaratılması da hatalı olup, bozmayı gerektirmiştir.
F) SONUÇ:
Temyiz olunan kararın, yukarıda yazılı sebeplerden dolayı BOZULMASINA, bozma nedenine göre sair temyiz itirazlarının bu aşamada incelenmesine yer olmadığına, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine 14/05/2018 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.