9. Hukuk Dairesi 2017/5688 E. , 2018/7789 K.

[İctihat]

9. Hukuk Dairesi 2017/5688 E. , 2018/7789 K.


'İçtihat Metni'

MAHKEMESİ :İŞ MAHKEMESİ

DAVA : Davacı, kıdem tazminatı, ihbar tazminatı ile yıllık izin ücreti, fazla mesai ücreti, ulusal bayram genel tatil ücreti alacaklarının ödetilmesine karar verilmesini istemiştir.
Yerel mahkemece, davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Hüküm süresi içinde davalılar avukatları tarafından temyiz edilmiş olmakla, dava dosyası için Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:

YARGITAY KARARI

A) Davacı isteminin özeti:
Davacı vekili, davalı işverenlikte aralıksız çalışan davacının davalı tarafından işten çıkarıldığını, davacının 09/08/2004-27/12/2013 arasında aralıksız olarak davalı işverenlikte çalıştığını, ulusal bayram genel tatillerde çalıştığını, bir kısım işçilik alacaklarının ödenmediğini ileri sürerek kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, yıllık izin ücreti, fazla mesai ücreti, ulusal bayram genel tatil ücreti alacaklarını istemiştir.
B)Davalı cevabının özeti:
Davalı Bakanlık vekili, taleplerin zamanaşımına uğradığını, davacının fazla mesai yapmadığını, yatırılan bayram ücretlerinin bordrolarda gösterildiğini, iddia ve taleplerin yersiz olduğunu savunarak davanın reddini istemiştir.
Davalı Şirket vekili, taleplerin zamanaşımına uğradığını, belirsiz alacak davası açılamayacağını, iş aktinin haklı nedenle feshedildiğini, hakettiği işçilik alacaklarının ödendiğini, iddia ve taleplerin yersiz olduğunu savunarak davanın reddini istemiştir.
C)Yerel Mahkeme kararının özeti:
Mahkemece, toplanan delillere ve bilirkişi raporuna göre, tanıkların dinlendiği, hesap bilirkişinin raporunda özetle: Kıdem tazminatının 9.584,37.-TL, İhbar tazminatı 1.906,80 TL, yıllık ücretli izin alacağı 5.107,50 TL, fazla mesai üretinin 6.039,72 TL, dini ve milli bayram genel tatil alacağının 1.153,78 TL olarak hesaplandığının bildirildiği, davacının dava dilekçesi ile davasını HMK'nın 107. maddesine göre belirsiz alacak davası olarak açtığı, belirsiz alacak davası öncelikle bir tür eda davasıdır. Yargıtay'ın bu güne kadar ki uygulamalarına göre zamanaşımı kesilmesi, dava dilekçesinde talep edilen miktarla sınırlıdır ve dava edilmeyen kısım için zamanaşımı kesilmeyeceği, ne var ki, bu kuralı HMK m.107 ile hukukumuza yeni giren belirsiz alacak davası bakımından uygulayabilmek mümkün olmadığı, aksinin kabulü, belirsiz alacak davasının kanun koyucu tarafından usul kanununda düzenlenmesine rağmen (daha başlangıçtan) reddi anlamına geleceği, belirsiz alacak davasında, kısmî alacak davasından farklı olarak, dava sırasında belirli hale gelen alacağın davaya sokulmasına izin verildiğinden, geçici talep sonucu ile açılan belirsiz alacak davasında, ileride belirli hale gelecek olan alacağın tamamı için zamanaşımı kesilmesi sonucu ortaya çıkacağı, asgari miktar belirtilerek açılan belirsiz alacak davasında mahkemece yapılan araştırma esnasında alacağın miktarının veya değerinin tam ve kesin olarak belirlenebilmesinin mümkün olduğu anda davacı, iddianın genişletilmesi yasağına (m.141, 319) tâbi olmaksızın davanın başında belirtmiş olduğu talebini arttırabilir. Yapılan bu arttırım zamanaşımına tabi olmadığı (7. Hukuk Dairesi 2013/26193 Esas,2014/7473Karar, 7. Hukuk Dairesi 2014/9648 Esas,2014/17331Karar), buna göre öncelikle ispat yükünün tespiti önem arz ettiği, davacının iş akdinin feshinde ve kıdem tazminatı alacağı bakımından Yargıtayın yerleşmiş içtihatlarına göre iş akdinin haklı nedenle feshedilmiş olduğunun (9. HD 1991/12679 Esas 1991/5897 K sayılı kararı) ya da feshin haklı nedene dayandırılmaksızın işçi tarafından gerçekleştinin ispat yükü işverene ait olduğu, yapılan yargılama sonucu toplanan delillerden; davacının iş akdinin işveren tarafından fesih edildiğini savunduğu, ispat yükü üzerinde bulunan davalı işverenin davacının iddiasının aksi yönde her hangi bir savunmasının olmadığı ve davacı işçinin sebepsiz yere kıdemi olan işçinin iş akdini feshetmesinin hayatın olağa akışına aykırı olduğu, davalı işverenin iddialarını destekleyen delillerini dosyaya sunmadığı gibi tanık beyanlarının da bu iddiayı desteklemediği ve davacının iş akdinin haklı bir nedene dayanmadan ve İş Kanunu 18 ve 19. maddelerde belirtilen usul ve esaslara riayet edilmeden işverence feshedildiği,anlaşılmış olup davacının toplam hizmet süresinin 9 yıl, 4 ay 18 gün olduğu ve ücretin günlük 34,05 TL ücret de baz alınarak toplamda 9.584,37 TL kıdem tazminatı almayı hak kazandığı, yıllık izin konusunda ispat yükü üzerine düşen taraf olan işverenin yıllık izinlerin kullandırıldığı ya da karşılığının ödendiğine dair belge ibraz etmemesi nedeniyle 5.107,50 TL yıllık izin alacağı bulunduğu, ihbar tazminatı alacağı bakımından: davacının hizmet süresi de dikkate alındığında İş Kanunu madde 17/d maddesi uyarınca davacıyı 8 haftalık ücreti tutarında ihbar tazminatı ödenmesi gerektiği ve davacının toplam 1.906,80 TL ihbar tazminatı alacağının hesaplandığı, fazla mesai alacağı bakımından; Yargıtay 9.HD E:2007/14733, K:2008/8184, T:10.04.2008 'işyerinde fazla çalışma yapıldığının ispatı işçiye, ücret ödenmesinin ispatı ise işverene ait olduğu, davacı dinlettiği tanıklarla fazla çalışma yapıldığını ispat etmiş, davalı işveren ise bu çalışmalarının karşılığının ödendiğini ispat edemediği, bu durumda fazla mesai varlığı kabul edilerek hesaplama yapılmış hesaplanan miktardan %30 hakkaniyet indirimi yapılmış ve zaman aşımı itirazları da dikkate alınarak sonuç olarak 6.039,72 TL fazla mesai alacağı olduğu, bayram ve genel tatil alacağı bakımından; dinlenen tanık beyanlarına göre davacının milli bayramlarda çalışmış olduğu sabit olduğundan davalının da milli bayramlarda çalışılmadığını ya da çalışıldı ise ücretlerinin ödendiğine dair bir delil ortaya koyamadığı anlaşılmakla davacının toplamda hesaplanan miktardan hesaplamanın tanık beyanına dayanması nedeniyle Yargıtay uygulamaları dikkate alınarak %30 hakkaniyet indirimi yapılmış ve zaman aşımı itirazlar da dikkate alınarak sonuç olarak 1.153,78 TL bayram ve genel tatil alacağının olduğu, tüm dosya kapsamı, taraf beyanları, tanık ifadeleri, bilirkişi raporu , ilgili yasa maddeleri, Yargıtay içtihatları ve her alacak kalemi için karar içeriğinde açıklanan gerekçeler doğrultusunda davacının davasının kabulüne karar vermek gerektiği gerekçesi ile davanın kabulüne karar verilmiştir.
D)Temyiz:
Karar süresi içinde davalılar avukatlarınca temyiz edilmiştir.
E)Gerekçe:
1- Dosyadaki yazılara, toplanan delillerle kararın dayandığı kanuni gerektirici sebeplere göre davalıların aşağıdaki bentlerin kapsamı dışında kalan temyiz itirazları yerinde değildir.
2- Çalışma olgusunu işçi ispatlamalıdır.
Somut uyuşmazlıkta, davacının kabul edilen hizmet süresi içinde hizmet dökümünde işten çıkış ve işe giriş tarihleri arasında hiç bir yerde çalışması görünmeyen bazı boşluklar ve çıkış-giriş işlemi olmaksızın değişik kodlarla eksik prim gün bildirimleri bulunmaktadır. Dairemiz tarafından eldeki dosya ve eldeki dosya ile benzer mahiyetteki dosyaların birlikte incelenmesinde, tanık beyanlarında 'Ücretsiz izin çok veriliyordu….İşçiler ücretsiz izin vermeleri ve çalışma şartlarının zorluğu nedeniyle işten ayrılıyordu', 'Her yıl çıkış ve başlayış işlemimiz oluyordu. Bu çıkış ve başlayış işlemlerinin olduğu dönemde 15 günlük bir boşluğumuz oluyordu bu tarihlerde çalışmıyorduk ama herhangi bir ücrette ödenmiyordu.' yönünde bazı beyanlar bulunduğu görülmektedir.
Yukarda açıklanan davacının kabul edilen hizmet süresi içinde hizmet dökümünde işten çıkış ve işe giriş tarihleri arasında hiç bir yerde çalışması görünmeyen boşluklar ve çıkış-giriş işlemi olmaksızın değişik kodlarla eksik prim gün bildirimleri davacı asil duruşmaya bizzat celbedilerek bizzat davacı asilden ve ayrıca taraf vekillerinden sorularak, gerekir ise SGK'ndan, alt işverenlerden ve davalı Bakanlık'tan hizmet alım sözleşmeleri, davacının eksik prim günü bildirimlerine ilişkin belgeler, ücretsiz izin belgeleri, puantajlar ve durumu aydınlatabileceği düşünülen sair belgeler celbedilerek , belirtilen bu boşluk dönemleri ile eksik prim günlerinin davacının hizmet süresine dahil edilip edilmeyeceği değerlendirilerek talebe konu alacak kalemleri bakımından sonuca gidilmelidir.
Diğer yandan, davacının hizmet döküm cetvelinde 1013674 sicil numaralı işyerinde çalışması görünmekle birlikte dosya kapsamından bu işyerinin davalı ile ilgisi saptanamamaktadır. Bizzat davacı asilden ve ayrıca taraf vekillerinden bu işyerindeki çalışmasının tarih aralığı da belirtilerek bu işyerindeki çalışması sorularak, SGK'ndan, davalı Bakanlık'tan, 1013674 sicil numaralı bu işyerinden, gerekirse Ticaret Sicili Müdürlüklerinden, sair alt işverenlerden bu işyerine ilişkin belgeler, hizmet alım sözleşmeleri, bu işyerine dair SGK belgeleri ve durumu aydınlatacağı düşünülen belgeler celbedilerek, bu işyerinin davalılar ile ilgisi tespit edilip davacının kabul edilen hizmet süresine bu işyerinde geçen çalışma döneminin eklenip eklenmeyeceği irdelenmelidir.
3-Ulusal bayram ve genel tatil ücreti bakımından, Ağustos/2013 bordrosunda davacıya 102,15 TL ulusal bayram ve genel tatil ücreti tahakkuku yapıldığı görülmüştür. Hizmet dökümünde çalışma günü Ağustos/2013 için 25 gün prim bildirimi olup, Ağustos/2013 bordrosunda da SGK günü 25 gün olarak belirtilmiştir. Bahsolunan bordro ve varsa diğer bordrolar da incelenerek varsa bu çeşit sair tahakkuklar, yukarda hizmet süresine ilişkin bozma sonucu yapılacak araştırma ve inceleme sonucu da gözetilerek incelenmeli ve bu ek tahakkuk olan ayın/ayların hesaplamada dışlanıp dışlanmayacağı değerlendirilmelidir.
4-Ulusal bayram genel tatil ücreti bakımından, Dairemizin 2017/5503 Esas sayılı dosyasının (... İş Mahkemesi 2014/343 Esas) davacısı ...'ün Dairemiz tarafından birlikte incelenen Dairemizin 2017/5505 Esas sayılı dosyasında (... İş Mahkemesi 2014/344 Esas) 'Bayramlarda iki gün çalışıp iki gün izin yapardık.' yönündeki beyanı ve davacı tanığı ...'ın Dairemizin 2017/5688 Esas (... İş Mahkemesi 2014/142 Esas) sayılı dosyasındaki 'Resmi bayramlarda ve resmi tatillerde çalışıyorduk arkadaşlar aramızda anlaşarak bayramın 2 günü sabah 05:00 de başlayıp 21:00 kadar 2 vardiya çalışıp iki gün izin kullandığımız oluyordu. Hafta da bir gün iznimiz oluyordu ... Resmi tatillerin ise tamamında çalışıyorduk' şeklinde beyanı karşısında dini bayramlarda 2 gün izin yaptığı kabulü ile hesaplama yapılması gerekmektedir.

5-Mahkeme hükmünde uygulanan faiz bakımından, dava kısmi eda külli tespit talepli belirsiz alacak davası şeklinde açılmıştır. Bu nedenle, zamanaşımı alacak miktarlarının tamamı için dava tarihinde kesilmiş ise de faiz açısından, kıdem tazminatı hariç diğer talepler bakımından, dava dilekçesi ile talep edilen miktarlara dava tarihinden, ıslah dilekçesi ile talep edilen miktarlara ıslah tarihinden itibaren faiz yürütülmesi gerekmektedir.
F)SONUÇ:
Temyiz olunan kararın yukarda yazılı sebeplerden dolayı BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine, 05/04/2018 tarihinde oybirliği ile karar verildi.