9. Hukuk Dairesi 2018/8920 E. , 2018/18789 K.

[İctihat]

9. Hukuk Dairesi 2018/8920 E. , 2018/18789 K.


'İçtihat Metni'

MAHKEMESİ :İŞ MAHKEMESİ
DAVA TÜRÜ : İŞE İADE

Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen kararın, temyizen incelenmesi davalı vekili tarafından istenilmekle, temyiz taleplerinin süresinde olduğu anlaşıldı. Dava dosyası için Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:

YARGITAY KARARI

A) Davacı İsteminin Özeti:
Davacı vekili, davacının davalı işverenliğe ait ...’daki fabrikada işe başladığını ve iş akdinin feshedildiği güne kadar işçi olarak bu fabrikada çalıştığını, her zamanki gibi rutin bir şekilde çalışırken insan kaynakları uzmanı tarafından insan kaynakları bölümüne çağrılıp iş akdinin tazminatsız ve işsizlik maaşı alamayacak şekilde feshedileceği kendisine bildirildiğini, insan kaynakları müdürünün de eğer bu şekilde iş akdinin feshedilmesini istemiyor ise kıdem ve ihbar almak koşulu ile kendilerine bir istifa dilekçesi yazıp vermesi gerektiğini beyan ettiğini, bu teklifi müvekkilinin kabul etmediğini bunun üzerine şifahi olarak iş akdinin feshedildiği kendisine söylenerek iş yerinden çıkarıldığını, davacının çalıştığı süre zarfında işveren ve işveren vekilleri ile herhangi bir sorunun olmadığını, müvekkilinin iş akdinin feshini gerektiren herhangi geçerli bir neden olmadığını, iş akdinin gerçekte fesih nedeninin Anayasal bir hak olan sendika üyeliği ve sendikal faaliyet olduğunu iddia ederek; feshin geçersizliğine davacının işe iadesine ve sendikal tazminata hükmedilmesini talep etmiştir.
B) Davalı Cevabının Özeti:
Davalı vekili, şirketin kuruluşundan bu yana çalışanlara temsil edilme ve örgütlenme haklarını tamamen özgür iradeleri ile kullanmaları için gereken huzurlu ve özgür ortamı sağlama çabası içinde olduğunu, müvekkil şirket yönetim kurulu başkanının da Türkiye'nin en önemli sivil toplum örgütlerinden birisinin başkanlığını yaptığını, davacının iş akdinin 4857 sayılı İş Kanunun 25/II-ı maddesi gereğince haklı nedenle feshedildiğini, davacının sendika üyesi olduğunun huzurdaki davaya ilişkin dilekçe ile öğrenildiğini, fesih işleminin sendikal nedene dayandığı iddiasının gerçek dışı olduğunu, sendikaca için başlatılmış bir yetki prosedürünün mevcut olmadığını belirterek davanın reddini savunmuştur.


C) Yerel Mahkeme Kararının Özeti:
Mahkemece, Dairemiz’in 18.06.2015 tarih, 2015/16842 Esas, 2015/22234 Karar sayılı bozma ilamına uyulmak suretiyle, yapılan yargılamada; ... 3. Asliye Ceza Mahkemesinin 2014/716 Esas 2017/631 Karar sayılı kararında sendikal hakların kullanılmasının engellenmesi suçundan beraat kararı verilmiş olup bozma ilamı doğrultusunda ilgili sendikaya ve davalı işvrenliğe müzekkere yazıldığı, davalı işverenliğe ait işyerinde ...-iş sendikasına üye olan işçilerden % 26’sının sendika üyeliğinden istifa ettiği, sendika üyesi olan işçilerin % 16,71 ‘inin iş sözleşmelerinin sonlandırıldığı, yine sendika üyesi olan işçilerden sadece % 63,14’ünün işyerinde çalışmaya devam ettiği; davacı işçinin çalıştığı işyeri ve yine davacı işçinin iş sözleşmesinin sonlandırıldığı dönem açısından da verilerin benzer yönde bulunduğu, sendika üye sayısında görülen toplam % 36,86 oranındaki dikkat çeken düşüşün yanı sıra işveren firma yetkilileri aleyhinde sendikal haklarının kullanımını engelledikleri yönünde düzenlenmiş olan iddianamenin ciddi bulunarak bir ceza yargılama sürecinin de yürütüldüğü, fesihlerde sendikal örgütlenme sürecinin başını çeken işçilerin de hedeflendiği, yine sendika üyeleri açısından süreklilik içeren söz konusu fesihlerle anılan sendikanın işyerindeki örgütlenme sürecinin bir yavaşlamaya girdiği, fesihlerle birlikte işyerinde yoğun bir şekilde yeni işçi alımlarının da yapıldığı aynı iş yerinde çalışmış ve işverene karşı davası bulunmayan davacı tanıklarının da ayrıntılı beyanlarında 15 - 20 işçiyle başlayan sendika üyelerinin 650 işçiye ulaştıktan sonra sendikalı işçilerin davacı da dahil olmak üzere toplu olarak işten çıkartıldıkları hususları bütünüyle dikkate alındığında feshin haksız olup sendikal nedene dayandığı gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
D) Temyiz:
Kararı davalı vekili yasal süresi içinde temyiz etmiştir.
E) Gerekçe:
Mahkemenin önceki feshin geçersizliği ve feshin sendikal nedene dayandığı yönündeki kararı Dairemizce 'feshin geçersizliğine karar verilmesinin yerinde olduğu ancak feshin sendikal nedene dayanıp dayanmadığı yönündeki araştırmanın eksik olduğu, sendikal nedenle işten çıkarıldığı belirtilen işçilerin iş sözleşmelerinin fesih tarihlerinin ne olduğu fesih tarihinde toplam kaç işçi çıkarıldığı, bunun sendikalı olup işten çıkarılan işçilere oranının tespit edilmesi, ayrıca fabrika yetkilileri aleyhine sendikal hakların kullanılmasının engellenmesi suçundan ... Cumhuriyet Başsavcılığınca açılan kamu davasının sonucunun da tüm delillerle birlikte değerlendirilip karar verilmesi' noktasında bozulmuştur.
Mahkemece bozmaya uyularak yapılan yargılama sonunda gerekçede feshin sendikal nedene dayandığı kabul edilmiştir.
Ancak her ne kadar davacının iş sözleşmesinin feshinin sendikal nedene dayandığı kabul edilmişse de, bozma sonrası yapılan yargılama sonucunda yapılan araştırma bir kez daha yeterli değildir. Bozma sonrası fabrika yetkilileri aleyhine sendikal hakların kullanılmasının engellenmesi suçundan açılan kamu davasının beraatla sonuçlandığı ve kararın onanarak kesinleştiği görülmüştür.
Bozma sonrası ... İş Sendikası’ndan gelen listede ... ve ...’da bulunan işyerlerinden (...’de 42, ...’da 75) toplam 117 işçinin iş sözleşmesinin feshedildiği tarihler ve bunlara karşı işe iade davaları açıldığı bildirilmiştir. ...’de işten çıkarılan işçilerin 26’sının iş sözleşmeleri 2012 yılı içerisinde feshedilmiştir. ... ve ...’daki işyerlerinde çalışan diğer işçilerin ise 2014 yılı içerisinde muhtelif tarihlerde iş sözleşmelerinin feshedildiği görülmektedir. Öncelikle 2012 yılında iş sözleşmesi feshedilen işçilerin fesihlerin 2 yıl öncesine ilişkin olduğu dikkate alınmalıdır. Yine davalı, ...’daki 75 işçinin açtığı sendikal fesih nedenine dayanan işe iade davalarının bir kısmında feshin geçerli veya haklı nedene dayandığından davanın reddine karar verildiği belirtilerek bunlara ilişkin bir kısım Dairemizin kararları sunulmuştur. Gerçekten bir kısım işçilerin açtığı davalarda feshin haklı veya geçerli nedene dayandığı belirtilerek Dairemizce davanın reddine karar verilmiştir. Bu ret kararı verilen işçilerin ve iş sözleşmeleri iki yıl önce feshedilen işçilerin sendikal fesih değerlendirmesinde dikkate alınmamaları gerekir. Bunları dikkate almayan ... ... 9. İş Mahkemesinin 2015/ 541 Esas sayılı işçi ... dosyasında aldırılan hatalı oranlama yapan bilirkişi raporuna dayanılarak karar verilmesi isabetsizdir.
Yukarıda yazılı ilke kararımız dikkate alınarak; fesih tarihi olan 2014 yılı Nisan ayı ve öncesi 3 aylık dönem içerisinde toplam kaç işçinin hangi sebeple iş sözleşmesinin feshedildiği, bu işçilerden kaçının sendikalı olduğu, aynı gün ya da peş peşe fesih gerçekleşip- gerçekleşmediği, sendikalı olup sendika üyeliğinden istifa ederek ayrılıp da iş yerinde çalışmaya devam eden işçi olup- olmadığı hususlarının bilirkişi raporu aldırılmak suretiyle tespiti ile tanık beyanları da değerlendirilerek sendikal tazminat talebinin değerlendirilmesi açısından hükmün bozulması gerekmiştir.
F) Sonuç:
Temyiz olunan kararın, yukarıda yazılı sebepten dolayı BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine 22.10.2018 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.