9. Hukuk Dairesi 2018/6479 E. , 2018/15304 K.

[İctihat]

9. Hukuk Dairesi 2018/6479 E. , 2018/15304 K.


'İçtihat Metni'

MAHKEMESİ : ... BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ 24. HUKUK DAİRESİ
MAHKEMESİ : ... 11. İŞ MAHKEMESİ

DAVA : Davacı, feshin geçersizliğine, işe iadesine ve sendikal tazminata hükmedilmesine karar verilmesini istemiştir.
Yerel mahkemece, davanın kabulüne karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesinin kabul kararına karşı davalılar avukatları istinaf başvurusunda bulunmuştur.
... Bölge Adliye Mahkemesi 24. Hukuk Dairesi davalılar avukatlarının istinaf başvurusunu ayrı ayrı esastan reddetmiştir.
... Bölge Adliye Mahkemesi 24. Hukuk Dairesi'nin kararı süresi içinde davalılar avukatları tarafından temyiz edilmiş, davalı ... İnşaat .... San. ve Tic. Ltd. Şti. Duruşma talep etmiş ise de; işin mahiyeti itibarıyla duruşma isteminin reddine, incelemenin evrak üzerinde yapılmasına karar verilmiş olmakla dava dosyası için Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:


YARGITAY KARARI

A)Davacı İsteminin Özeti:
Davacı vekili, davacının asıl işveren ... Belediyesinde hizmet alım ihalesi ile davalı şirkette temizlik işinde kesintisiz ve sürekli işçi olarak çalışırken belirsiz süreli iş sözleşmesinin 31/08/2016 tarihinde yasaya aykırı olarak feshedildiğini, davalı tarafın fesih sebeplerinin usul ve yasaya aykırı olduğunu, asıl sebebin sendikal sebep olduğunu, davalı şirketin 30/08/2016 gününden itibaren temizlik işlerinde çalışan işçilerin iş sözleşmelerini cep telefonlarına ... göndererek hiçbir haklı neden bulunmadan feshettiğini, davacının iş sözleşmesinin sendikaya üye olması ve sendikal nedenle yasaya aykırı olarak feshedildiğini belirterek, davacının işe iadesini, davalılar tarafından müştereken ve müteselsilen ödenmesi gereken sendikal tazminat miktarının davacının en az 1 yıllık brüt ücreti olarak belirlenmesini, işe iade yönündeki kararın kesinleşinceye kadar geçecek süre için, 4 aylık ücret ve diğer haklarının davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
B)Davalı Cevabının Özeti:
Davalı ... İnşaat .... San ve Tic. Ltd. Şti vekili cevap dilekçesinde özetle; davanın 4857 Sayılı İş Kanunu’nun 20. maddesinde öngörülen 1 aylık hak düşürücü süre içerisinde açılmadığını, hak düşürücü süre içerisinde açılmayan işe iade davasının dava şartının yokluğu nedeniyle reddi gerektiğini, iş sözleşmesi yazılı fesih bildirimi iade ...lü posta gönderilmek suretiyle “yazılı” olarak feshedildiğini, davacı işçi ile birlikte toplamda 164 temizlik işçisi, ücretlerin ödenmemesi sebebiyle topluca işi bıraktıklarını, ancak tüm ücret ödemelerinin 29.08.2016 tarihinde eksiksiz olarak yapılmış olmasına rağmen mezkur işçilerin hukuka aykırı olarak işi bırakma eylemine devam ederek “kanun dışı grev” yapmak suretiyle iş sözleşmesi ile yükümlenmiş oldukları asli edim olan iş görme borçlarını kendi kusurlarıyla (kastlarıyla) ihlal ettiklerini, tüm bu olayların ... 20. Noterliği’nin durum tespit tutanaklarıyla ve ekindeki tasdikli puantaj ve vardiya listeleri ile sabit olduğunu, davalı şirket tarafından ödenmeyen ücret alacağı bulunmamasına rağmen toplu işi bırakma eylemine devam etmekte ısrar etmek suretiyle kanun dışı grev yaparak, hem sadakat yükümlülüğünün hem de asli nitelikteki iş görme borcunun ihlali suretiyle iş akışında durmaya neden olacak olumsuzluklara yol açan, çalışma huzur ve barışını bozan, dolayısıyla da kendi kusurlu davranışları ile iş sözleşmesinin feshine sebep olan davacı işçi tarafından ikame edilen davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı ... vekili cevap dilekçesinde özetle; belediyelerinden ihale yolu ile iş alan ve ihale edilen işi tamamen üstlenenin asıl işveren olduğundan aleyhlerindeki davanın öncelikle husumet yönünden reddini, belediyenin anayasal hak olan sendika hakkına saygı ve özen gösterdiğini, diğer davalı tarafından iş akdinin feshi hususunda belediyenin hiçbir surette müdahalesinin söz konusu olmadığını, ... kayıtları ile de belediye işçisi olmadığının sabit olduğunu belirterek davanın öncelikle husumet ve hak düşümü süresi yönünden reddini, iş akdinin diğer davalı tarafından iş kanunu hükümlerine göre feshedildiğinden davanın reddini talep etmiştir.
C)İlk Derece Mahkemesi Kararının Özeti:
İlk derece mahkemesince, davalı işveren tarafından fesih bildiriminde yer alan davacının yapmakla ödevli bulunduğu görevleri yapmadığı hususlarında yer ve zaman belirtmek suretiyle somut delil sunulmadığı gibi 4857 Sayılı İş Kanunu'nun 25/II-h maddesi gereğince davacıya yapmakla ödevli bulunduğu görevlerinin kendisine hatırlatılıp yapması için makul süre verilip davacının yine de bu görevleri verilen süre içinde yapmamakta ısrar ettiğine dair delil ve belge sunulmadığı, bu nedenle davacının iş akdinin davalı işveren tarafından haklı bir neden olmaksızın feshedildiği, duruşmada dinlenen davacı tanıklarının beyanları göz önünde bulundurulduğunda davacının iş akdinin sendikaya üye olması nedeniyle sendikal nedenle feshedildiği, her ne kadar 31.8.2016 tarihinde iş akdi feshedildikten sonra davalı ... tarafından bir kısım işçilerin davalı ...'nda bulunan fen bölümüne yeniden işe alınmışsa da; davacının temizlik bölümünde davalı ... İnş. .... San. ve Tic. Ltd. Şti.nin işçisi olarak çalışmış olması ve fen bölümündeki işverenin ise davalı şirket olmayıp davacının iş akdi feshedildikten sonra yeni bir iş akdi ile ve davalı şirketten farklı bir şirketin işçisi olarak davalı ...'de çalışmaya başlamış olması davalı ... İnş. .... San. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından yapılan fesih işleminin sonucunu etkilemeyip, davacının davalı ... İnş. .... San.ve Tic. Ltd. Şti.nin işçisi olarak davalı ... nezdinde fesihten önceki temizlik işinde yeniden işe başlatılmadığı anlaşılmakla, davacının iş akdinin davalı ... İnş. .... San. ve Tic. Ltd. Şti. ünvanlı işyerindeki sendikalaşmayı önlemek amacıyla ve sendikal nedenle feshedildiği gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
D)İstinaf başvurusu :
İlk derece mahkemesinin kararına karşı, davalılar istinaf başvurusunda bulunmuştur.
E)İstinaf Sebepleri:
Davalı Şirket vekili istinaf dilekçesinde; davacının fesihten sonra diğer davalı asıl işverenlik bünyesinde işe alınmış olup dolayısıyla halihazırda dava konusuz kalmasına rağmen yargılamaya devam edilmek suretiyle esastan karar verilmesinin doğru olmadığını; davacıda dahil 164 temizlik işçisinin ücretlerinin ödenmemesi sebebiyle 26/08/2016 cuma günü topluca işi bıraktıklarını, tüm ücretlerin 29/08/2016 tarihinde eksiksiz olarak ödenmesine rağmen davacı ve diğer işçilerin iyiniyet ve ahlak kurallarına aykırı şekilde kanun dışı grev yapmak suretiyle iş görme borcundan kaçınmaya devam ettiklerini, eyleme başlanılmasına dair şartların ortadan kalkmasına rağmen davacı ve arkadaşlarınca sona erdirilmemesinin hukuka aykırı olduğunu, kanun dışı grev mahiyetindeki işbu kanunsuz eylemlerinin şahit tutanakları ve noter huzuruyla tespit edilerek davacının ve aynı şekilde olumsuz davranış sergileyen diğer arkadaşlarının iş akitlerinin 4857 sayılı İş Kanunu'nun 25/II ila 6356 sayılı Kanunun 70/1. maddeleri uyarınca haklı nedenlerle feshedildiğini, fesih işleminde usul ve yasaya aykırılık olmayıp sendikal nedenlerle fesih işlemi yapıldığı iddialarınında kabulünün mümkün olmadığını, mahkemenin sendikal nedenlerle gerçekleştirildiği kanaati ile feshin geçersizliğine ve davacı lehine sendikal tazminat ile boşta geçen süre ücretine karar verilmesinin doğru olmadığını ileri sürerek kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
Davalı ... vekili istinaf dilekçesinde; davacının belediye çalışanı olmadığını, diğer davalı ile aralarında asıl alt işverenlik ilişkisi bulunmayıp müvekkili belediyenin sadece ihale makamında olduğunu, husumet yönünden davanın reddi gerekirken hükmedilen mali haklardan müvekkili belediyenin sorumlu tutulmasının usul ve yasaya aykırı olduğunu; davacının iş akdinin kanun dışı işi bırakma eylemleri nedeniyle feshedilmiş olduğunun anlaşılmasına karşın mahkemece feshin sendikal nedenlerle gerçekleştirildiğinin kabulünün dosya kapsamına göre hatalı olduğunu ileri sürerek kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
F)Bölge Adliye Mahkemesi Kararının Özeti :
Bölge Adliye Mahkemesince, davalı şirket işyerlerinde...Sendikası'nın sendikal örgütlenme çalışmalarının devam ettiği, davalı şirket tarafından işçilerin sendika üyeliğinden istifa etmeleri yönünden baskı yapıldığı, sendika tarafından 14/06/2016 tarihli toplu iş sözleşmesi yetki başvurusunun 17/06/2016 tarihinde lehine sonuçlandığı, yetki başvuru tarihi itibariyle davalı şirketin işletme düzeyinde çalışan toplam 650 işçinin 350'sinin sendika üyesi olduğu, davalı şirket tarafından olumlu yetki tespiti kararına itiraz edildiği, yetki tespiti sonrasıda sendikal faaliyetleri sürdüren işçilere karşı baskıların devam ettiği, sendikal faaliyetlerde bulanan işçilerin görev yerlerinin sürekli değiştirildiği, işyeri yetkilileri tarafından çağrılarak sendikadan istifaya zorlandıkları, baskılar neticesinde çok sayıda işçinin sendika üyeliğinden çekildiği, ücretlerin geç ödenmesi ve çalışma şartlarının iyileştirilmesi amacıyla başlatılan eylemler gerekçe gösterilerek işveren tarafından davacı ve bir kısım işçilerin iş akitlerinin feshedildiği, davalı işverenin davacıyı sendikal faaliyeti engellemeye yönelik olarak işten çıkardığı, davalı işverenin, iş sözleşmesini sendikal nedenle feshettiği, emsal nitelikteki dosyaların yargılaması neticesinde verilen ''feshin geçersizliğine, iş akdinin sendikal nedenle feshedildiği gerekçesiyle işe başlatmama tazminatının 1 yıllık brüt ücreti tutarında belirlenmesine'' ilişkin ilk derece mahkemesi kararlarının temyiz incelemesi neticesinde Yargıtay 9. Hukuk Dairesi 04.12.2017 tarih ve 2017/26919–19599 E–K vd sayılı kararları ile onanmasına karar verildiği, davacının iş sözleşmesinin feshinin sendikal nedene dayandığı gerekçesiyle davalıların istinaf başvuru taleplerinin ayrı ayrı esastan reddine karar verilmiştir.
G)Temyiz başvurusu :
Bölge Adliye Mahkemesi’nin kararına karşı davalılar tarafından süresinde temyiz başvurusunda bulunulmuştur.
H)Gerekçe:
Tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, ilk derece mahkemesi hakiminin objektif, mantıksal ve hayatın olağan akışına uygun, dosyadaki verilerle çelişmeyen tespitlerine ve uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararında yazılı gerekçelere göre, İlk Derece Mahkemesinin feshin geçersizliğine, davacının işe iadesine ve sendikal tazminata hükmedilmesi ve Bölge Adliye Mahkemesi' nin davalıların istinaf başvurularını esastan reddetmesi yerindedir,
Ancak, davacı asilin temyiz aşamasında davalı ... yönünden davasından feragat ederek, diğer davalı şirket yönünden davanın sonuçlandırılması talebi nedeniyle, davalı ... yönünden davanın feragat nedeniyle reddine karar verilmesi gerektiğinden, Bölge Adliye Mahkemesi’nin temyiz edilen kararının bozularak ortadan kaldırılmasına ve Dairemizce 4857 sayılı İş Kanunu’nun 20/3. maddesi uyarınca aşağıdaki gibi karar vermek gerekmiştir.
HÜKÜM: Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere;
1- İlk Derece Mahkemesi ile Bölge Adliye Mahkemesi’nin temyiz edilen kararlarının bozularak ortadan kaldırılmasına,
2- Davacının davalı ... hakkında açtığı davanın vaki feragat nedeni ile REDDİNE,
3- 696 sayılı KHK. nın geçici 23/ç maddesi uyarınca davalı ... lehine vekalet ücreti takdirine yer olmadığına,
4- Davacının davalı şirket aleyhine açtığı davanın KABULÜ ile feshin GEÇERSİZLİĞİNE, davacının davalı ... İNŞAAT ... SAN VE TİC. LTD. ŞTİ. iş yerindeki işine iadesine,
5- Davacının iş akdi sendikal nedenlerle feshedildiğinden 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu 25. maddesi uyarınca davacı işçinin başvurusuna ve işverenin işe başlatıp, başlatmamasına bağlı olmaksızın ödenmesi gereken sendikal tazminatın taktiren davacının 1 yıllık brüt ücreti tutarında belirlenmesine,
6- Davacının kanuni süre içerisinde işe başvurması halinde hak kazanılacak olan ve kararın kesinleşmesinde kadar en çok dört aya kadar ücret ve diğer haklarının davalı ... İNŞAAT ... SAN VE TİC. LTD. ŞTİ. den tahsili gerektiğinin tespitine,
7- Davacı vekille temsil edildiğinden karar tarihinde yürürlükte bulunan AAÜT. uyarınca belirlenen 2.180,00 TL. maktu vekalet ücretinin davalı ... İNŞAAT ... SAN VE TİC. LTD. ŞTİ. den tahsili ile davacıya verilmesine,
8- Alınması gereken 35,90 TL. karar-ilam harcından, 29,20 TL. peşin harcın mahsubu ile 6,70 TL. bakiye karar-ilam harcının davalı şirketten tahsili ile hazineye irat kaydına,
9- Davacının yaptığı harçlar dahil toplam 564,70 TL. yargılama giderinin davalı ... İNŞAAT ... SAN VE TİC. LTD. ŞTİ.’den tahsili ile davacıya verilmesine,
10- Taraflarca yatırılan gider avansının varsa kullanılmayan kısmının karar kesinleştiğinde ve isteği halinde ilgilisine iadesine,
11- Davalıların yatırdığı temyiz harçlarının istekleri halinde ilgilisine iadesine, dava dosyasının İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin ilgili Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
Kesin olarak 10.09.2018 tarihinde oybirliği ile karar verildi.