9. Hukuk Dairesi 2017/21131 E. , 2018/6095 K.

[İctihat]

9. Hukuk Dairesi 2017/21131 E. , 2018/6095 K.


'İçtihat Metni'


MAHKEMESİ : ... BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ 32. HUKUK DAİRESİ

İLK DERECE
MAHKEMESİ : ... 1. İŞ MAHKEMESİ

DAVA : Davacı, feshin geçersizliğine, işe iadesine ve yasal sonuçlarına hükmedilmesine karar verilmesini istemiştir.
Yerel mahkemece, davanın kabulüne karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesinin kabul kararına karşı davalı avukatı istinaf başvurusunda bulunmuştur.
... Bölge Adliye Mahkemesi 32. Hukuk Dairesi davalı avukatının istinaf başvurusunu kabul etmiştir.
... Bölge Adliye Mahkemesi 32. Hukuk Dairesi'nin kararı süresi içinde davacı avukatı tarafından temyiz edilmiş olmakla, dava dosyası için Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:

YARGITAY KARARI

A)Davacı İsteminin Özeti:
Davacı vekili; müvekkilinin davalı işyerinde 01.09.2014 tarihinden 15.6.2015 tarihine kadar çalıştığını, müvekkilinin daha önce üye olduğu ...’ndan arkadaşlarıyla beraber istifa ettiğini, bu sayının 200’den fazla olduğunu, yeni bir sendikaya geçmek için hukukçularla konuştuklarını, toplantılar yapıldığını, davalı işverenliğin işçilerin bu toplantılarından haberdar olduğunu, davacı ve arkadaşlarını bu istifadan vazgeçirmeye çalışıldığını, işverenin bu baskısının sonuç verdiğini, işlerini kaybetme korkusu ile birçok işçinin tekrar eski sendikaya üye olduğunu iddia ederek; iş akdinin feshinin geçersizliğinin tespitine, müvekkilinin işe iadesine, kararın kesinleşmesine kadar müvekkilinin çalışmadığı süreye ilişkin 4 aylık ücret ve diğer haklarının ödenmesinin tespitine, işe başlatılmama halinde 1 yıllık giydirilmiş brüt ücreti tutarınca başlatmama tazminatının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
B)Davalı Cevabının Özeti:
Davalı vekili, davacının iş akdinin devamsızlık, işyerini terk, mesai saatleri içerisinde sigara içme, amir ve arkadaşlarına uygun olmayan davranışlarda bulunma, işyeri kurallarına uymama gibi sebeplerle feshedildiğini, feshin sendikal nedene dayanmadığını savunarak davanın reddini talep etmiştir.
C) İlk Derece Mahkemesi Kararının Özeti:
İlk derece mahkemesince, '... davacının iş akdinin haklı ve geçerli bir nedenle feshedildiği yönündeki iddiasını davalı taraf ispatlayacaktır. Davacı taraf da davacının iş akdinin sendikal nedenle feshedildiği yönündeki iddiasını ispatlayacaktır. Davalı tarafın yazılı fesih bildirimimde belirttiği 4857 sayılı yasanın 25/II-b,d ve h maddeleri çalışma düzeni, hakaret, sataşmayı düzenlemekte olup, davalı tarafın dosyada dinlettiği tanıkları ... ve ...'ın beyanlarından, davalı tarafın yazılı fesih bildirimindeki hususlara ilişkin herhangi bir beyanların olmadığı için mahkememiz davalı tarafın fesih bildirimindeki iddiaları yerinde bulmamış, feshin haklı ve geçerli bir neden olmadan yapıldığı sonucuna varmış, mahkememiz davacı tarafın sendikan nedenle feshin yapıldığı yönündeki iddialarının incelemesinde davalı tarafın feshinin haklı ve geçerli bir neden olmadığı sonucuna ulaştıktan sonra davalı tarafın feshi hangi amaçla yapıldığı sorusuna yanıt bulmak gerekmekte olup dosyada dinlenen tanık beyanları, dosyada bulunan ... yazısı,dinlenen tanık beyanları dikkate alındığından feshin sendikal nedenle yapıldığı...' gerekçesiyle davanın kabulüne karar vermiştir.
Ç) İstinaf başvurusu :
İlk derece mahkemesinin kararına karşı, davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
D) İstinaf Sebepleri:
Davalı vekili istinaf başvurusunda; davacının iş akdinin feshinin haklı nedene dayandığını belirtmiştir.
E) Bölge Adliye Mahkemesi Kararının Özeti :
Bölge Adliye Mahkemesince, dosyadaki disiplin kurulu kararı, tüm tutanaklar ve şikayet dilekçeleri birlikte değerlendirildiğinde, davacının davranışlarının 4857 sayılı Yasa’nın 25/II-b-d ve h maddelerinde belirtilen ağırlıkta olmadığı, feshin haklı sebeplerle yapıldığının davalı işverenlikçe ispatlanamadığı ancak, davacının davranışlarının iş yerinde olumsuzluklara yol açtığı, işçinin davranışlarından veya yetersizliğinden kaynaklanan nedenlerle iş ilişkisinin sürdürülmesinin işverenden beklenemeyeceği, feshin geçerli nedenlere dayandığı, ayrıca davacı tarafın, iş sözleşmesinin sendikal sebeplerle feshedildiğini de ispatlayamadığı bu nedenle sendikal tazminat talebinin reddi gerektiği gerekçesiyle davalı vekilinin istinaf başvuru talebinin kabulü ile ilk derece mahkemesinin kararı kaldırılarak davanın reddine karar verilmiştir.
F) Temyiz başvurusu :
Bölge Adliye Mahkemesi’nin kararına karşı davacı vekili temyiz başvurusunda bulunmuştur.
G) Gerekçe:
İşverence yapılan feshin sendikal nedene dayanıp dayanmadığı hususu taraflar arasında uyuşmazlık konusudur.
Sendikal tazminat 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu'nun 25 inci maddesinde düzenlenmiş, işçilerin işe alınmalarının belli bir sendikaya girmeleri veya girmemeleri, sendika üyeliklerini sürdürmeleri veya üyelikten çekilmeleri gibi şartlara bağlanamayacağı hükme bağlanmıştır. Yine, işçiler arasında çalışma şartları veya çalıştırmaya son verilmesi bakımından ayrım yapılamayacağı da yasada öngörülmüştür. Sendikal faaliyetlere katılma da güvence altına alınmıştır. Sözü edilen hükümlerden “fesih dışında” olanlara aykırılık halinde işçinin bir yıllık ücretinden az olmamak üzere tazminata tabi olduğu Yasada açıklanmıştır. Anayasa Mahkemesi’nin 22.10.2014 tarihli oturumunda verilen 2013/ 1 E sayılı kararında, maddede yer alan “…fesih dışında…” ibaresinin Anayasa’ya aykırı olduğuna ve iptaline, yürürlüğün durdurulması isteminin koşulları oluşmadığından talebinin reddine karar verilmiştir.
Sendikal bir nedenle iş sözleşmesinin feshi hâlinde işçi, feshin geçersizliğinin tespiti ile işe iadesine dair dava açma hakkına sahiptir. İş sözleşmesinin sendikal nedenle feshedildiğinin tespit edilmesi hâlinde, 4857 sayılı Kanunun 21 inci maddesine göre işçinin başvurusu, işverenin işe başlatması veya başlatmaması şartına bağlı olmaksızın sendikal tazminata karar verilir. İşçinin işe başlatılmaması hâlinde, ayrıca 4857 sayılı Kanunun 21 inci maddesinin birinci fıkrasında belirtilen tazminata hükmedilmez.
İş sözleşmesinin sendikal nedenle feshedildiği iddiası ile açılacak davada, feshin nedenini ispat yükümlülüğü işverene aittir. Feshin işverenin ileri sürdüğü nedene dayanmadığını iddia eden işçi, feshin sendikal nedene dayandığını ispatla yükümlüdür.


Fesih dışında işverenin sendikal ayrımcılık yaptığı iddiasını işçi ispat etmekle yükümlüdür. Ancak işçi sendikal ayrımcılık yapıldığını güçlü biçimde gösteren bir durumu ortaya koyduğunda, işveren davranışının nedenini ispat etmekle yükümlüdür.
Dairemizce, sendikal tazminat davalarında ispat yükünün işçide olduğu hallerde, işyerinde çalışan ve sendikaya üye olan işçilerin sayısı, hangi tarihlerde üye oldukları, üyelikten çekilen işçilerin olup olmadığı, işyerinde çalışmakta olan işçilerin bulunup bulunmadığı, aynı dönemde yetki prosedürünün işletilip işletilmediği, işyerinde önceki dönemlerde toplu iş sözleşmelerinin bağıtlanıp bağıtlanmadığı, yeni işçi alınıp alınmadığı ve alınmışsa yeni işçilerin sendikalı olup olmadığı gibi hususlarla, işverence ekonomik veya teknolojik nedenlere dayalı bir fesih yoluna gidilmesi durumunda teknik yönden bu durumun araştırılması gibi ölçütler belirlenmiştir.
Somut uyuşmazlıkta, istinaf mahkemesince her ne kadar davacının iş akdinin haklı nedenle feshedildiği kabul edilmiş ise de; davalı tarafın dosyada dinlettiği tanıkları ... ve ...’ın beyanlarından feshin haklı ve geçerli bir neden olmadan yapıldığı, dosyadaki bilgi ve belgeler ve özellikle tanık beyanlarından, davacının sendikadan istifa ettikten sonra eski sendikaya tekrar dönmesi için baskı yapıldığı, feshin sendikal nedenle yapıldığı anlaşılmakla; Bölge Adliye Mahkemesi’nin temyiz edilen kararının bozularak ortadan kaldırılmasına ve Dairemizce 4857 sayılı İş Kanunu’nun 20/3. maddesi uyarınca aşağıdaki gibi karar vermek gerekmiştir.
İlk Derece Mahkemesinin kararı davacı tarafça istinaf edilmediğinden sendikal tazminatının başvuru şartına tabi tutulması hususu aynen korunmak zorunda kalınmıştır.
H) Hüküm: Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere;
1- Bölge Adliye Mahkemesi’nin temyiz edilen kararının BOZULARAK ORTADAN KALDIRILMASINA,
2- Davanın kabulü ile, feshin geçersizliğine, davacının davalı işveren nezdindeki İŞİNE İADESİNE,
3- Davacının yasal süre içinde başvurusuna rağmen davalı işverence süresi içinde işe başlatılmaması halinde ödenmesi gereken tazminat miktarının davacının kıdemi , fesih nedeni ve davacının talebi de dikkate alınarak takdiren davacının 1 yıllık brüt ücreti tutarında BELİRLENMESİNE,
4- Davacının işe iadesi için işverene süresi içinde müracaatı halinde hak kazanılacak olan ve kararın kesinleşmesine kadar en çok 4 aya kadar ücret ve diğer haklarının tahsilinin gerektiğinin TESPİTİNE,
5- Davacı vekille temsil edildiğinden karar tarihinde yürürlükte bulunan AAÜT. uyarınca belirlenen 2,180,00 TL. maktu vekalet ücretinin davalıdan tahsili ile davacıya verilmesine,
6- Alınması gereken 35,90 TL. karar-ilam harcından, 27,70 TL. peşin harcın mahsubu ile 8,20 TL. bakiye karar-ilam harcının davalıdan tahsili ile hazineye irat kaydına,
7- Davacının yaptığı harçlar dahil toplam 262,50TL. yargılama giderinin davalıdan tahsili ile davacıya verilmesine,
8- Taraflarca yatırılan gider avansının varsa kullanılmayan kısmının karar kesinleştiğinde ve isteği halinde ilgilisine iadesine,
9- Yatırdığı temyiz harcının isteği halinde davacıya iadesine, dava dosyasının İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin ilgili Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine, 22.03.2018 tarihinde kesin olarak oybirliği ile karar verildi.