9. Hukuk Dairesi 2016/36286 E. , 2018/994 K.

[İctihat]

9. Hukuk Dairesi 2016/36286 E. , 2018/994 K.


'İçtihat Metni'

...

DAVA : Davacı, feshin geçersizliğine, işe iadesine ve yasal sonuçlarına hükmedilmesine karar verilmesini istemiştir.
Yerel mahkemece, davanın kabulüne karar verilmiştir.
Hüküm süresi içinde davalılar avukatları tarafından temyiz edilmiş olmakla, dava dosyası için Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:

Y A R G I T A Y K A R A R I

A) Davacı İsteminin Özeti:
Davacı vekili; davacının üst işveren ..... işyerinde 08/08/2008 tarihinde güvenlik görevlisi olarak çalışmaya başladığını, en son davalı son alt iş veren ... Şirketinin işçisi olarak çalışırken 31/07/2015 tarihli iş akdinin fesih bildirimi ile 29/07/2015 tarihinde feshedildiğini, görevini eksiksiz yaptığını, yapılan feshin usulsüz olduğunu haklı ve geçerli bir sebebe dayanmadığını ileri sürerek, işveren tarafından yapılan fesih işleminin geçersizliğine, işe iadesine ve 4 aylık boşta geçen süre ücreti ile 8 aylık işe başlatmama tazminatına hükmedilmesini talep etmiştir.
B) Davalı Cevabının Özeti:
Davalı ... vekili; davacının vardiya amiri vekili olduğu halde görevli olduğu sorumluluk alanını izinsiz olarak özel aracıyla terk ettiğini, gaz dağıtım bölgesinde güvenlik zafiyeti oluşturduğunu, fotokopi cihazında yetki kartı veya şifresi olmadığı halde fotokopi çektiğini, görev bölgesine zamanında gitmeyerek güvenlik zafiyeti oluşturduğunu, izinsiz olarak işe geç geldiğini, nöbet kulübesinde uyuduğunu, raporlu iken ek bir işte çalıştığını savunarak, davanın reddini istemiştir.
Davalı ..... vekili, davacının müvekkili şirketin çalışanı olmadığını, iş akdinin de müvekkili şirket tarafından fesih edilmediğini, davacının müvekkili şirketin güvenlik hizmet alım işi kapsamında işin yüklenicisi diğer davalı çalışanı olarak görev yaptığını, davacının davalı ...'ün müvekkili ..... ile olan yükümlülüğünü yerine getirmesine engel tutum ve davranışlar nedeniyle iş akdinin feshinin kaçınılmaz olduğunu savunarak, davanın reddini istemiştir.
C) Yerel Mahkeme Kararının Özeti:
Mahkemece yapılan yargılama sonunda davanın 1 aylık hak düşürücü süre içerisinde açıldığı, davalı firmanın 30 dan fazla işçisinin bulunduğunun anlaşıldığı, davacının vardiya amirlerinden izin alarak yemek almak, fotokopi ihtiyaç gidemek vb. ihtiyaçları için kısa süreli nöbet yerinden ayrıldığı bu durumun güvenlik zaafiyetine yol açtığının davalı tarafça ispatlanamadığı kaldı ki dosyaya sunulan CD lerden aynı yerin güvenlik kameraları ile de takip edildiği, davalı tarafın verilen kesin sürede bilirkişi masraf avansının yatırılmadığı için de nöbet yerinde su, wc ihtiyacını karşılayacak yer bulunup bulunmadığı, davacı izin alıp yemek almaya gittiğinde diğer nöbetçilerce nöbet mahallinin kontrol edilip edilemeyeceği hususlarının tespit edilemediği ancak feshin haklı nedenle yapıldığını ispat yükü davalı işverende olduğundan davalı tarafın ispat yükünü yerine getiremediği anlaşıldığından davalı İzgaz'ın tesislerin korunması asli iş olduğundan üst işveren olduğu sorumluluğunun bulunduğu kabul edilerek hüküm kurulmuştur.
D) Temyiz:
Kararı davalılar temyiz etmiştir.
E) Gerekçe:
4857 sayılı İş Kanunu’nun 20/II.c.1 maddesinde açıkça, feshin geçerli nedenlere dayandığının ispat yükü davalı işverene verilmiştir.
İşveren ispat yükünü yerine getirirken, öncelikle feshin biçimsel koşullarına uyduğunu kanıtlayacaktır. Buna göre fesih işlemini yazılı yapmış olması, belli durumlarda işçinin savunmasını istediğini belgelemesi, yazılı fesih işleminin içeriğinde dayandığı fesih sebeplerini somut ve açık olarak göstermiş olması gerekir. İşverenin biçimsel koşulları yerine getirdiği anlaşıldıktan sonra, içerik yönünden fesih nedenlerinin geçerli (veya haklı) olduğunun kanıtlanması aşamasına geçilecektir.
4857 sayılı İş Kanunu’nun 18. maddesi işverene, işçinin davranışlarından ve yeterliliğinden kaynaklanan nedenlerle iş sözleşmesini feshetme yetkisi vermiştir. İşçinin davranışlarından kaynaklanan fesihte takip edilen amaç, işçinin daha önce işlediği iş sözleşmesine aykırı davranışları cezalandırmak veya yaptırıma bağlamak değil; onun sözleşmesel yükümlülükleri ihlale devam etmesi, tekrarlaması olasılığından kaçınmaktır. İşçinin davranışları nedeniyle iş sözleşmesinin feshedilebilmesi için, işçinin iş sözleşmesine aykırı, sözleşmeyi ihlal eden bir davranışının varlığı gerekir. İşçinin kusurlu davranışı ile sözleşmeye aykırı davranmış ve bunun sonucunda iş ilişkisi olumsuz bir şekilde etkilenmişse işçinin davranışından kaynaklanan geçerli bir fesih söz konusu olur. Buna karşılık, işçinin kusur ve ihmaline dayanmayan sözleşmeye aykırı davranışlarından dolayı işçiye bir sorumluluk yüklenemeyeceğinden işçinin davranışlarından kaynaklanan geçerli fesih nedeninden de bahsedilemez.
İşçinin davranışlarından ve yeterliliğinden kaynaklanan nedenler, aynı yasanın 25. maddesinde belirtilen nedenler yanında, bu nitelikte olmamakla birlikte, işyerlerinde işin görülmesini önemli ölçüde olumsuz etkileyen nedenlerdir. İşçinin davranışlarından veya yetersizliğinden kaynaklanan nedenlerde, iş ilişkisinin sürdürülmesinin işveren açısından önemli ve makul ölçüler içinde beklenemeyeceği durumlarda, feshin geçerli nedenlere dayandığını kabul etmek gerekecektir.
İspat yükü kendisinde olan işveren, geçerli ve haklı nedende davacının davranışının veya yetersizliğinin işyerinde olumsuzluklara yol açtığını ve iş ilişkisinin çekilmez hal aldığını da ispat etmelidir.
4857 sayılı İş Kanunu'nun 25 inci maddesinin (II) numaralı bendinin (h) alt bendinde, işçinin hatırlatıldığı halde görevlerini yapmamakta ısrar etmesi durumunda işverenin haklı fesih imkânının bulunduğu hükme bağlanmıştır.
İş görme edimi işçi tarafından işverenin verdiği talimatlara uygun olarak yerine getirilmelidir. İşverenin talimatlarının, bireysel ya da toplu iş sözleşmesi ile getirilebilecek sınırlamalar ile işçinin eğitimi, yeteneği ve takati gibi hususlara aykırılık oluşturmamalıdır.
1475 sayılı Yasada işçinin hatırlatıldığı halde görevlerini yapmaması haklı fesih nedeni olarak sayılmış ve işçinin bu anlık durumu yeterli görülmüşken, 4857 sayılı Yasa ile işçinin “görevi yapmamakta ısrar etmesi” kuralı getirilmiştir. Bu noktada işverenin hatırlatmasının ardından sadece bir kez görevi yapmama yeterli sayılmamalıdır. İşçinin görevi yapmama eylemi hatırlatmanın ardından devamlılık arz etmelidir.
İşveren tarafından fesih öncesinde, işçinin yapmakla yükümlü olduğu görevleri hatırlatılmalıdır. Bu hatırlatmanın sözlü ya da yazılı biçimde yapılması mümkündür. Bu konuda ispat yükü de işverendedir.
İşçinin görev tanımının, bireysel ya da toplu iş sözleşmesinde açıkça öngörülmüş olması işverenin hatırlatma yükümlülüğünü ortadan kaldırmaz.
İşçiye yapılacak hatırlatmada/uyarıda, işçiye yapması istenen görev açık biçimde bildirilmeli ve işin tamamlanmasına yetecek bir süre öngörülmelidir. Bildirimde, görevin hatırlatılması yeterlidir. Görevin gereklerinin yerine getirilmemesi durumunda iş sözleşmesinin feshedileceği hususunun ayrıca bildirilmesi gerekmez. Ancak, işveren tarafından işçiye bu yönde bir bildirim yapılmış ise, işçinin yeni bir eylemi gerçekleşmedikçe, önceki eylemlerine dayanılarak iş akdi feshedilemez.
Dosya içeriğine göre iş yerinde tutulan tutanaklar, güvenlik kamera kayıtları ile davacı işçinin nöbet yerini sık sık terk etmek ettiği ve işini aksattığı, bu davranışlarının işyerinde olumsuzluklara yol açtığı ve iş ilişkisinin işveren açısından çekilmez bir hal aldığı, işverence yapılan feshin davacının davranışlarından kaynaklanan geçerli nedene dayandığı anlaşıldığından davanın reddi gerekirken kabulü hatalıdır.
4857 sayılı İş Yasası'nın 20/3 maddesi uyarınca Dairemizce aşağıdaki şekilde karar verilmiştir.
F) Hüküm :
Yukarıda açıklanan gerekçe ile;
1. Mahkemenin kararının BOZULARAK ORTADAN KALDIRILMASINA,
2. Davanın REDDİNE,
3. Alınması gereken 35,90 TL. harçtan karar ilam harcından davacı tarafından yatırılan 27,70 TL.nin mahsubu ile 08,20 TL bakiye harcın davacıdan tahsili ile hazinaye irat kaydına,
4. Davacının yaptığı yargılama giderinin üzerinde bırakılmasına, davalının yaptığı 300,00 TL. yargılama giderinin davacıdan tahsili ile davalıya ödenmesine,
5. Karar tarihinde yürürlükte bulunan tarifeye göre belirlenen 2.180,00 TL. ücreti vekaletin davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
6. Peşin alınan temyiz harcının isteği halinde davalıya iadesine,
Kesin olarak 23.01.2018 tarihinde oy birliği ile karar verildi.


....