9. Hukuk Dairesi 2016/9534 E. , 2019/21362 K.

[İctihat]

9. Hukuk Dairesi 2016/9534 E. , 2019/21362 K.


'İçtihat Metni'


MAHKEMESİ :İŞ MAHKEMESİ

Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen kararın, temyizen incelenmesi davalılar vekilleri tarafından istenilmekle, temyiz taleplerinin süresinde olduğu anlaşıldı. Dava dosyası için Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:

YARGITAY KARARI

A) Davacı İsteminin Özeti:
Davacı vekili, asıl işveren olan ... Betona ait ... şantiyesinde diğer davalının alt işveren olarak iş aldığını ve müvekkilinin de iki dönem halinde çalıştığını, ilk dönem çalışmasının 2.4.2009-30.5.2009 tarihleri arasında olup haklı neden olmaksızın feshedildiğini ileri sürerek, kıdem, ihbar tazminatları ile fazla mesai ücreti, ulusal bayram genel tatil ücreti, hafta tatili ücreti ve yıllık izin ücreti alacaklarının davalılardan tahsilini istemiştir.
B) Davalı Cevabının Özeti:
Davalı .... vekili, davacının müvekkili şirketin çalışanı olmadığını, diğer davalıya verilen iş nazara alındığında da davanın husumet yokluğu nedeniyle reddi gerektiğini, söz konusu işin bütünüyle diğer davalıya devredildiğini, bu nedenle de asıl işveren ilişkisinin de söz konusu olmadığını, asıl işveren ilişkisinden söz edilse dahi davacının münhasıran bu işyerinde çalışmasından da söz edilmeyeceğini, davacının taleplerinin de zamanaşımına uğradığını savunarak, davanın reddini istemiştir.
Davalı ... vekili, davacının ilk dönem çalışması olan 2.4.2009-30.5.2009 tarihleri arasındaki çalışmasının tüm yasal haklarını alarak ve ibraname imzalayarak sona erdiğini, kaldı ki bu döneme ilişkin haklarının da zamanaşımına uğradığını, davacının 25.5.2011-25.3.2014 tarihleri arasında gerçekleşen diğer dönem çalışmasının da davacının özel nedenlere dayalı olarak yaptığı istifa ile sonlandığını savunarak, davanın reddini istemiştir.
C) Yerel Mahkeme Kararının Özeti:
Mahkemece, toplanan delillere ve bilirkişi raporuna dayanılarak, davalılardan ... AŞ, işin tamamının diğer davalıya verildiğinden hareketle asıl işveren alt işveren ilişkisinin kurulmadığını savunmakta ise de, bu olguya dayalı savunmaya itibar edilmesi için ... Betonun kendi işçisi olmaması gerektiği, oysa dinlenen tanıklardan dahi ... Betonun istihdam ettiği işçilerin varlığının anlaşıldığı, bu nedenle asıl işveren-alt işveren ilişkisinin varlığı açık olup bunun muvazaaya dayalı geçerli olup olmadığı sonuç olarak davalıların sorumluluğu hususunda bir farklılık göstermeyeceği, davacının kıdem süresi de nazara alındığında tazminatlarını almaksızın nedensiz olarak işten ayrılmasının hayatın olağan akışına aykırı olacağı yerleşik Yargıtay uygulaması olup, buna göre davalı, davacının işten istifa etmesini makul gösterecek bir nedenin varlığının da kanıtlamadığı gerekçesiyle, davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
D) Temyiz:
Kararı davalılar vekilleri temyiz etmiştir.
E) Gerekçe:
1-Dosyadaki yazılara, toplanan delillerle kararın dayandığı kanuni gerektirici sebeplere göre, davalıların aşağıdaki bentlerin kapsamı dışında kalan temyiz itirazları yerinde değildir.
2-Davacı işçinin fazla çalışma yapıp yapmadığı konusunda taraflar arasında uyuşmazlık bulunmaktadır.
Fazla çalışma yaptığını iddia eden işçi bu iddiasını ispatla yükümlüdür. Ücret bordrolarına ilişkin kurallar burada da geçerlidir. İşçinin imzasını taşıyan bordro sahteliği ispat edilinceye kadar kesin delil niteliğindedir. Bir başka anlatımla bordronun sahteliği ileri sürülüp kanıtlanmadıkça, imzalı bordroda görünen fazla çalışma alacağının ödendiği varsayılır.
Fazla çalışmanın ispatı konusunda işyeri kayıtları, özellikle işyerine giriş çıkışı gösteren belgeler, işyeri iç yazışmaları delil niteliğindedir. Ancak, fazla çalışmanın yazılı belgelerle kanıtlanamaması durumunda tarafların, tanık beyanları ile sonuca gidilmesi gerekir. Bunun dışında herkesçe bilinen genel bazı vakıalar da bu noktada göz önüne alınabilir. İşçinin fiilen yaptığı işin niteliği ve yoğunluğuna göre de fazla çalışma olup olmadığı araştırılmalıdır.
İmzalı ücret bordrolarında fazla çalışma ücreti ödendiği anlaşılıyorsa, işçi tarafından gerçekte daha fazla çalışma yaptığının ileri sürülmesi mümkün değildir. Ancak, işçinin fazla çalışma alacağının daha fazla olduğu yönündeki ihtirazi kaydının bulunması halinde, bordroda görünenden daha fazla çalışmanın ispatı her türlü delille yapılabilir. Bordroların imzalı ve ihtirazi kayıtsız olması durumunda, işçinin bordroda belirtilenden daha fazla çalışmayı yazılı belge ile kanıtlaması gerekir.
İşçinin imzasını içermeyen bordrolarda fazla çalışma tahakkuku yer aldığında ve tahakkukta yer alan miktarların karşılığı banka hesabına ödendiğinde, tahakkuku aşan fazla çalışmalar her türlü delille ispatlanabilir. Tahakkuku aşan fazla çalışma hesaplandığında, bordrolarda yer alan fazla çalışma ödeme tutarları mahsup edilmelidir.
Somut uyuşmazlıkta, mahkemece davacının şoför olarak çalışması sebebi ile sefer başına prim aldığı dikkate alınmaksızın fazla mesai hesaplaması %150 zamlı olarak yapılmıştır.
Dairemiz uygulamasına göre sefer başına yapılan bu tür ödemeler sebebi ile fazla çalışma ücretinin %150 zamlı (1.5 katsayı) olarak hesaplanması hatalı olup, sözü edilen ödemenin fazla çalışmanın zamsız kısmını karşıladığının kabulü ile hesaplama sabit ücret + sefer primi ücreti esas alınarak sadece %50 zam (0,5 katsayı) kısmına göre yapılmalıdır.
Hüküm altına alınacak fazla mesai alacak tutarı konusunda davalılar lehine oluşan usulü kazanılmış hak ilkesi gözden kaçırılmamalıdır.
3-Fazla mesai ve ulusal bayram genel tatil ücreti alacaklarının brütten nete çevrilmesi sırasında gelir vergisi ve damga vergisi yanında SGK ve işsizlik priminin de düşülmesi gerektiğinin düşünülmemesi isabetsizdir.
4-Dava dilekçesinde davacı, ulusal bayram genel tatil ücreti olarak 100,00 TL talep etmiş, ıslah dilekçesi ile birlikte talebini 386,52 TL’ye çıkarmıştır. Mahkemece 552,18 TL ulusal bayram genel tatil ücretinin hüküm altına alınması taleple bağlılık kuralına aykırıdır.
F) Sonuç:
Temyiz olunan kararın, yukarıda yazılı sebeplerden dolayı BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine, 02.12.2019 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.