9. Hukuk Dairesi 2019/5979 E. , 2019/17479 K.

[İctihat]

9. Hukuk Dairesi 2019/5979 E. , 2019/17479 K.


'İçtihat Metni'

MAHKEMESİ :İŞ MAHKEMESİ


Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen kararın, temyizen incelenmesi davalı vekili tarafından istenilmekle, temyiz taleplerinin süresinde olduğu anlaşıldı. Dava dosyası için Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:
YARGITAY KARARI
A) Davacı İsteminin Özeti:
Davacı vekili; müvekkilinin davalı işverenliğe ait Aksaray’daki fabrikada işe başladığını ve iş akdinin feshedildiği güne kadar işçi olarak bu fabrikada çalıştığını, her zamanki gibi rutin bir şekilde çalışırken insan kaynakları uzmanı tarafından insan kaynakları bölümüne çağrılıp iş akdinin tazminatsız ve işsizlik maaşı alamayacak şekilde feshedileceği eğer bu şekilde iş akdinin feshedilmesini istemiyor ise kendilerine bir istifa dilekçesi yazıp vermesi gerektiğini beyan ettiğini, bu teklifi müvekkilinin kabul etmediğini bunun üzerine iş akdinin feshedildiğini, müvekkilinin iş akdinin feshini gerektiren herhangi geçerli bir neden olmadığını, iş akdinin gerçekte fesih nedeninin Anayasal bir hak olan sendika üyeliği ve sendikal faaliyet olduğunu beyanla feshin geçersizliğine davacının işe iadesine ve sendikal tazminata hükmedilmesini talep ve dava etmiştir.
B) Davalı Cevabının Özeti:
Davalı vekili; davacının 17/05/2013 tarihinden 10/12/2014 tarihine kadar kaşar peyniri üretim elemanı olarak çalıştığını, davacının iş sözleşmesinin çalışma arkadaşlarına yönelik uygunsuz baskıcı ve tehditkar nitelikteki eylemleri sebebiyle haklı nedenle feshedildiğini, davacının tek gıda iş sendikası üyesi olduğu huzurdaki davaya ilişkin dilekçe ile öğrenildiğini fesih işleminin sendikal nedene dayandığı iddiası gerçek dışı olduğunu davacı işçinin e-devlet kapısı üzerinden gerçekleştirdiği sendika üyeliğinin müvekkil şirketçe öğrenilmesi mümkün olmadığı gibi yürürlükte bulunan yasa kapsamında sendika tarafından başlatılan bir yetki prosedürünün de mevcut olmadığını savunarak davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
C) Yerel Mahkeme Kararının Özeti
Mahkemece, davacının iş sözleşmesinin geçerli bir nedene dayanmadığı, feshin sendikal nedene dayandığı kabul edilerek feshin geçersizliğine ve davacının işe iadesine karar verilmiştir. Karar süresi içinde davalı vekili tarafından temyiz edilmiş ve Dairemizin 27/04/2017 Tarih, 2016/21096 Esas ve 2017/7321 Karar sayılı ilamıyla, sendikal tazminat talebi bakımından yapılan araştırmanın eksik olduğu gerekçesiyle bozulmuştur.
Mahkemece bozmaya uyularak yapılan yargılama sonunda davanın kabulüne karar verilmiştir.
D) Temyiz:
Kararı davalı vekili temyiz etmiştir.
E) Gerekçe:
İşverence yapılan feshin sendikal nedene dayanıp dayanmadığı hususu taraflar arasında uyuşmazlık konusudur.
Sendikal tazminat 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu'nun 25 inci maddesinde düzenlenmiş, işçilerin işe alınmalarının belli bir sendikaya girmeleri veya girmemeleri, sendika üyeliklerini sürdürmeleri veya üyelikten çekilmeleri gibi şartlara bağlanamayacağı hükme bağlanmıştır. Yine, işçiler arasında çalışma şartları veya çalıştırmaya son verilmesi bakımından ayrım yapılamayacağı da yasada öngörülmüştür. Sendikal faaliyetlere katılma da güvence altına alınmıştır. Sözü edilen hükümlerden “fesih dışında” olanlara aykırılık halinde işçinin bir yıllık ücretinden az olmamak üzere tazminata tabi olduğu Yasada açıklanmıştır. Anayasa Mahkemesi’nin 22.10.2014 tarihli oturumunda verilen 2013/ 1 E sayılı kararında, maddede yer alan “…fesih dışında…” ibaresinin Anayasa’ya aykırı olduğuna ve iptaline, yürürlüğün durdurulması isteminin koşulları oluşmadığından talebinin reddine karar verilmiştir.
Sendikal bir nedenle iş sözleşmesinin feshi hâlinde işçi, feshin geçersizliğinin tespiti ile işe iadesine dair dava açma hakkına sahiptir. İş sözleşmesinin sendikal nedenle feshedildiğinin tespit edilmesi hâlinde, 4857 sayılı Kanunun 21 inci maddesine göre işçinin başvurusu, işverenin işe başlatması veya başlatmaması şartına bağlı olmaksızın sendikal tazminata karar verilir. İşçinin işe başlatılmaması hâlinde, ayrıca 4857 sayılı Kanunun 21 inci maddesinin birinci fıkrasında belirtilen tazminata hükmedilmez.
İş sözleşmesinin sendikal nedenle feshedildiği iddiası ile açılacak davada, feshin nedenini ispat yükümlülüğü işverene aittir. Feshin işverenin ileri sürdüğü nedene dayanmadığını iddia eden işçi, feshin sendikal nedene dayandığını ispatla yükümlüdür.
Fesih dışında işverenin sendikal ayrımcılık yaptığı iddiasını işçi ispat etmekle yükümlüdür. Ancak işçi sendikal ayrımcılık yapıldığını güçlü biçimde gösteren bir durumu ortaya koyduğunda, işveren davranışının nedenini ispat etmekle yükümlüdür.
Dairemizce, sendikal tazminat davalarında ispat yükünün işçide olduğu hallerde, işyerinde çalışan ve sendikaya üye olan işçilerin sayısı, hangi tarihlerde üye oldukları, üyelikten çekilen işçilerin olup olmadığı, işyerinde çalışmakta olan işçilerin bulunup bulunmadığı, aynı dönemde yetki prosedürünün işletilip işletilmediği, işyerinde önceki dönemlerde toplu iş sözleşmelerinin bağıtlanıp bağıtlanmadığı, yeni işçi alınıp alınmadığı ve alınmışsa yeni işçilerin sendikalı olup olmadığı gibi hususlarla, işverence ekonomik veya teknolojik nedenlere dayalı bir fesih yoluna gidilmesi durumunda teknik yönden bu durumun araştırılması gibi ölçütler belirlenmiştir.
Dosya kapsamındaki belgelerden davacının iş sözleşmesi işyerinde disiplinsiz davranışı ve çalışma arkadaşlarına uygunsuz baskıcı ve tehditkar davranışlarda bulunduğu şikayetlerden anlaşıldığı belirtilerek 4857 sayılı İş Kanunu’nun 25/II maddesi uyarınca feshedilmişse de, davacının fesih konusu davranışlarının somut ve inandırıcı delillerle ispatlanmadığından feshin geçersizliğine karar verilmesi yerindedir.
Dosyada ki bilgi ve belgelere göre, davacı 19.03.2014 tarihinde sendikaya üye olmuş, ancak üyeliğin hemen sonrasında iş akdi feshedilmemiş, iş akdi 10.12.2014 tarihinde feshedilmiştir. Davalı işyerinde sendikaya üye olduğu halde işyerinde çalışmaya devam eden işçiler olduğu gibi, işten çıkarılanların hepsi de sendikalı işçi değildir. Davacı tanıkları davacıyı tanımadıklarını söylemişler, Aksaray 3. Asliye Ceza Mahkemesi'nin 30.10.2017 tarih, 2014/716 Esas ve 2017/631 Karar sayılı ilamı ile de ''...sanıkların üzerine atılı TCK 118/1 maddesinde düzenlenen sendikal hakların kullanılmasının engellenmesi suçunu işlediklerine dair yapılan yargılama sonucunda toplanan deliller kapsamında cezalandırılmalarına yeter kamera görüntüsü, ses kaydı gibi her türlü şüpheden uzak, kesin ve inandırıcı delil elde edilemediği anlaşıldığı...'' gerekçesiyle şirket yetkililerin beraatine karar verilmiştir. Her ne kadar bozmaya uyularak yapılan yargılama sonrası bu davada işe iade kararı verilmesi doğru ise de, Dairemizde temyiz incelemesi yapılarak kesinleşen 2018/7723 Esas ve 2018/16507 Karar sayılı ilam ve 2018/6860 esas ve 2018/18176 karar nolu ilamlarda da feshin sendikal nedenle yapıldığı iddiası ispatlanamadığından sendikal tazminat taleplerinin reddine karar verildiğinden mahkemenin temyiz edilen kararının bozularak ortadan kaldırılmasına ve Dairemizce 4857 sayılı İş Kanunu’nun 20/3. maddesi uyarınca aşağıdaki gibi karar vermek gerekmiştir.
4857 sayılı İş Yasasının 20/3 maddesi uyarınca Dairemizce aşağıdaki şekilde karar verilmiştir.
HÜKÜM:Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere;
1- İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULARAK ORTADAN KALDIRILMASINA,
2-Davanın kabulü ile feshin geçersizliğine ve davacının İŞE İADESİNE,
3-Davacının işe iade için işverene süresi içinde başvurması halinde hak kazanılacak olan ve kararın kesinleşmesine kadar doğmuş bulunan en çok 4 aylık ücret ve diğer haklarının davacıya ödenmesi gerektiğinin belirlenmesine,
4- Davacının yasal süre içinde başvurusuna rağmen davalı işverence süresi içinde işe başlatılmaması halinde ödenmesi gereken tazminat miktarının davacının kıdemi, fesih nedeni dikkate alınarak takdiren davacının 4 aylık brüt ücreti tutarında belirlenmesine
5- Davacı vekille temsil edildiğinden karar tarihinde yürürlükte bulunan AAÜT. uyarınca belirlenen 2.275,00 TL. maktu vekalet ücretinin davalıdan tahsili ile davacıya verilmesine,
6- Alınması gereken 44,40 TL. karar-ilam harcından, 25,20 TL. peşin harcın mahsubu ile 19,20 TL. bakiye karar-ilam harcının davalıdan tahsili ile hazineye irat kaydına,
7- Davacının yaptığı toplam 752.40 TL. yargılama giderinin davalıdan tahsili ile davacıya verilmesine,
8- Taraflarca yatırılan gider avansının varsa kullanılmayan kısmının karar kesinleştiğinde ve isteği halinde ilgilisine iadesine,
9- Yatırdığı temyiz harcının isteği halinde davalıya iadesine, dava dosyasının İlk Derece Mahkemesi'ne gönderilmesine,
Kesin olarak 07/10/2019 gününde oybirliği ile karar verildi.