9. Hukuk Dairesi 2016/13649 E. , 2019/17361 K.

[İctihat]

9. Hukuk Dairesi 2016/13649 E. , 2019/17361 K.


'İçtihat Metni'

MAHKEMESİ :İŞ MAHKEMESİ


Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen kararın, temyizen incelenmesi davacı vekili tarafından istenilmekle, temyiz taleplerinin süresinde olduğu anlaşıldı. Dava dosyası için Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:
YARGITAY KARARI
A) Davacı İsteminin Özeti:
Davacı vekili; müvekkillinin davalı şirkete ait işyerinde 14/07/2014 tarihinden iş akdinin feshedildiği tarihe kadar çalıştığını, davacının işyerinden son aldığı brüt ücretin 1.400,00 TL. olduğunu, işyerinde aylık ücrete ek olarak servis ve yemek verildiğini, müvekkilinin 06/01/2015 tarihinde işyerinde rutin bir şekilde çalıştığını, vardiya bitiminde insan kaynakları tarafından odasına çağrıldığını ve işverenlikçe iş akdinin feshedildiğinin kendisine söylenildiğini, feshin gerçek gerekçesinin sendikal nedenler olduğunu, müvekkilinin iş akdinin ve diğer işçilerin iş akitlerinin fesih gerekçesinin davalı şirkete ait fabrikalarda yaşanan kötü çalışma şartları ve maddi yetersizlikler nedeniyle başlayan sendikal örgütlenmenin kırılması ve bu işçilerin ... Gıda-İş Sendikasına üye olmaları olduğunu, davacının işveren nezdinde çalıştığı süre içerisinde işveren ve işveren vekilleriyle hiçbir sorunu olmadığını, müvekkilinin işveren ve vekillerinin hiçbir şekilde olumsuz uyarısına maruz kalmadığını, iş akdinin fesih edildiği tarihe kadar çalıştığını, dolayısıyla müvekkilinin iş akdinin feshini gerektiren hiçbir neden bulunmadığını, davacının iş akdinin gerçekte fesih nedeninin anayasal bir hak olan sendika üyeliği ve sendikal faaliyeti olduğunu, davalı şirketin kanuni ve haklı bir neden olmadığı halde bir çok sendika üyesi işçinin iş akdini feshettiğini, nitekim davalı işverenin bu örgütlenme faaliyetini engellemek kastıyla, Gebze'de bulunan fabrikada 20’yi aşkın sendika üyesi işçinin hizmet akdini sona erdirdiğini, diğer işçileri de sendikadan istifaya zorladığını, davacının 6356 sayılı Kanun’un 17. maddesinin 5. fıkrası uyarınca, 06/10/2014 tarihinde E-Devlet kapısı üzerinden ... Gıda–İş Sendikası üyeliğine başvurduğunu ve bu üyelik başvurusunun sendikanın 07/10/2014 ve 346 sayılı Yönetim Kurulu Kararı ile kabul edildiği, sendika üyeliği öğrenilen müvekkiline sendika üyeliğinden istifa etmesi konusunda davalı yanca baskı kurulduğunu, davacı işçi üzerinde iş akdi feshedilmek ve başka hiçbir yerde iş bulamayacağını belirtmek, kendilerine menfi olarak referans olacaklarını söylemek gibi baskı yöntemleri uygulandığını, bu yöntemlerin sendika üyesi olan diğer işçilere de uygulandığını, davalı işveren aleyhine 08/01/2015 tarih 2015/363 hazırlık numarası ile Gebze Cumhuriyet Başsavcılığı’nın “sendikal hakların kullanılmasının engellenmesi, tehdit, hakaret” suçları ile ilgili suç duyurusunda bulunulduğunu, tüm bu baskılara boyun eğmeyen davacı ve iş akdi feshedilen arkadaşları için, işe iade şartına bağlı olmayan bir yıllık brüt ücret tutarında sendikal tazminat davası açılması gerektiğini belirterek, fazlaya ilişkin talep ve dava hakları saklı kalmak kaydıyla; 6356 sayılı Kanun'un 25. maddesi gereğince en az bir yıllık brüt ücret tutarı kadar şimdilik; 9.000,00 TL. sendikal tazminat alacağının faizi ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
B) Davalı Cevabının Özeti:
Davalı vekili, davacının 14/07/2014-06/01/2015 tarihleri arasında müvekkili şirket bünyesinde trimming elemanı olarak çalıştığını, davacının işe iade şartlarından olan en az 6 aylık kıdem süresini doldurmamış olup, şartları oluşmadan ikame edilen davanın usulden reddi gerektiğini, davacının dava dilekçesinde sendikaya üye olduğunun müvekkili şirketçe öğrenildikten sonra kendisine farklı şekillerde baskı yapıldığını, istifaya zorlandığını hatta tehdit boyutunda bir çok davranışa maruz kaldığını ifade ettiğini, soyut ve ispata muhtaç ifadelerle müvekkili şirketi itham eden davacının beyanlarının iddiadan öteye gitmediğini, sendikal nedenle fesih hususunda işçinin İş Kanunu’nun madde 21.'deki tazminat yerine Sendika Kanunu’nun madde 31’deki sendikal tazminatı talep edebilmek için “iş sözleşmesinin sendikal nedenle feshedildiğini ispatlamakla yükümlü olduğunu”, davacının sendikaya üyeliğinin taraflarınca öğrenilmesinin ya da müvekkili şirket aleyhine iddia edilen davranış ve tutumların müvekkili şirketçe yapılmasının söz konusu bile olamayacağını, davacı hakkında tutulan 09/12/2014-10/12/2014 tarihinde tutulan tutanakta davacının herhangi bir haber vermeksizin vardiyasını erken sonlandırdığının tespit edildiğini, davacının verdiği savunma okunduğunda bir neden ileri sürmediğini “çıkmamışımdır” şeklinde varsayımsal bir ifade kullandığının görüleceğini, dolayısıyla tüm bunların davacının performansının diğer çalışma arkadaşlarına göre daha düşük olmasına yol açtığını, müvekkili şirketin, fabrika içinde uyumlu ve disiplinli bir çalışma ortamı sağlayabilmekle yükümlü olduğu, davacının performansı itibarıyla bölüm içinde bu mümkün olmayacağından davacının iş akdinin bu nedenle feshedildiğini savunarak davanın reddini talep etmiştir.
C) Yerel Mahkeme Kararının Özeti:
Mahkemece 'Davacının iş yerinde sendikal faaliyetlerde bulunduğu, buna öncülük ettiği yönünde de bir tespit bulunmamaktadır. Dinlenen davacı tanıkları da davalı işverene karşı aynı mahiyette davası bulunan işçiler olup Yargıtay içtihatları uyarınca beyanlarının ... başına hükme esas alınması mümkün değildir.
Ayrıca davacı ...'in de müşteki olarak bulunduğu, davalı şirket yetkililerine karşı Gebze Cumhuriyet Başsavcılığı'nın 2015/363 soruşturma sayılı dosyası ile yürütülmekte olan 'Hakaret, Sendikal Hakların Kullanılmasının Engellenmesi ve Tehdit' suçları yönünden 30.05.2015 tarihinde Kovuşturmaya Yer Olmadığına Dair Karar verildiği anlaşılmıştır.
Mahkememizin 2015/36 E., 2015/38 E., 2015/42 E., 2015/208 E. Sayılı dosyalarda davalı şirkete karşı sendikal nedene dayalı feshin geçersizliği ve işe iade talepli davalarda işe sendikal fesih nedeni kabul görmemekle birlikte işe iade taleplerinin kabulüne karar verilmiş olup uygulama birliği de dikkate alındığında, ayrıca sendika yazısında sendikalı olup da davalı işyerinde çalışan işçilerin bulunduğu belirtilmiş olmakla davacı tarafından feshin sendikal nedene dayandığı iddiası ispatlanamadığından sendikal tazminat talebinin reddine karar vermek gerekmiştir.' gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
D) Temyiz:
Kararı davacı vekili temyiz etmiştir.
E) Gerekçe:
Davacının, davalıya ait işyerinde 14/07/2014 - 06/01/2015 tarihleri arasında belirsiz süreli iş sözleşmesi ile çalıştığı, davalı işverence SGK'ya verilen sigortalı işten ayrılış bildirgesinde, sigortalının işten ayrılış tarihinin 06/01/2015, işten ayrılış nedenin (04) kodu ile “Belirsiz süreli iş sözleşmesinin işveren tarafından haklı sebep bildirilmeden feshi ” şeklinde gösterildiği anlaşılmıştır.
Davacı tanığı S. K. '... Ben davalı işyerinde yaklaşık 2 yıl çalıştım, çalıştığım tarihleri tam olarak bilmiyorum, 2012-2014 yılları arası olabilir, işten çıkartıldım, ben ... Gıda İş Sendikasına işten çıkartılmadan 2 ay önce üye oldum, sendikaya üye olduğum için çıkartıldım, benim de davam vardır, işyerinde sendika yoktu, yaklaşık 13-14 saat zorunlu çalıştırılıyorduk, fazla mesaiye bırakılıyorduk, hakkımızı aramak için 2014 yılı Aralık ayında çıkartıldım, 2 ya da 3 ay önce sendikaya üye oldum, bizim paketleme bölümünde yaklaşık 120-130 civarında işçi çalışıyorduk, yaklaşık 80 kişi gruplar halinde üye olduk, ilk üye olan grupta ben, davacı, Şerife Kaymak öncü gruptaydık, hepimizi işten çıkarttılar, üyeliğimiz işyerinde duyulunca ben 2 sene çalıştığım paketleme bölümünden alınarak ... başına erkeklerin içine kasap bölümüne gönderildim, kasap bölümünde 18:00 den sonra saat 22:00 ye kadar 4 saat zorunlu mesaiye bıraktılar, bu bölümde bayan olarak çalışan bir ben vardım, ayrıca bana ... başıma palet yaptırdılar, benim amirim ... çalışma sırasında tuvalet ihtiyacım için lavobaya gidecektim beni göndermedi, ben başka bir zaman yine lavoba ihtiyacı için dinlemedim gittim, bana ihtar imzalattı (iş yerini terk etti) şeklinde imzalattı, ben operatör Murat Akbaba 'dan izin alarak lavobaya gitmiştim, ... dan izin almamıştım, aslında biz operatörden izin alıp gidiyorduk dedi ve devamla herkesin içinde ... bana bağırdı, sosis bölümünde çalışacaksın, ben bana niye baskı yapıyorsunuz, sürekli yerimi değiştiriyorrsunuz dedim, ben buranın müdürüyüm ben ne dersem o olur dedi, İlker Dinçer, ... 'ın yardımcısıdır, vardiya amiridir, ... bana bağırdığında İlker Dinçer de evet ... bey haklı diyordu, en son işten çıkartılmadan 1 gün önce beni sosis odası bölümüne verdi, orada beni yalnız bıraktı, burada çalışacaksın seni kamerada izleyeceğim dedi, aslında orada 2-3 kişi çalışıyordu, beni oraya ... başına bıraktı, beni cezalandırmak istemiş, ben ... başıma yapamam dedim, bana burada çalışacaksın seni kamerada izleyeceğim dedi, yarım saat sonra kollarımda kaşınma, kızarma başladı, doktora indim, alerjik reaksiyon geçiriyorsun dedi, daha sonra doktor, ... 'a telefon etti, hastaneye gönderelim dedi, ... göndermek istemedi, daha sonra hastane kağıdı vermedi, bana başka bir kağıt hazırladılar, ne yazdığını bilmiyorum, ben hastaneye gittim, doktor sevk kağıdını sordu, ben de yok dedim, beni polise yönlendirdi, poliste sevksiz geldiğim için orada tutanak tuttu, hastanede 2 saat müşahade altında kalıp serum yedim, hastaneye de kendi imkanlarımla gidip geldim, aynı gün işyerine döndüm, serum takıldığını söyledim, ancak beni aynı sosis odasına ... başına görevlendirdi, tekrar yarım saat daha çalıştım, saat 18:00 de mesai bitti, ertesi gün doktor sevk kağıdını al getir demişti, ben bu konuda polise tutanak tutturdum, benim ... bey aleyhine mobbing uyguladı diye polise şikayette bulundum, tekrar işe geldiğimde seninle çalışmak istemiyoruz diye Hakan Çelebi ile ... bana söyledi, beni üretim alanına almadılar, işten çıkarttık dediler, bana tutanaklar hazırlamışlar, ben hiçbirini imzaladım, çalıştığım 2 yıl sürede tutanak ve ihtarım olmamasına rağmen son 1 ayda sendikaya üye olduğum için çeşitli haketmediğim tutanaklar hazırlandı dedi ve devamla davacı da sendikaya üye olmuştu, davacı kasap bölümünde çalıştı, kasap bölümünde kaç kişi çalışıyor, ne kadarı sendikaya üye oldu sayısını bilemiyorum, davacı sendikaya üye olduğu için işten çıkartıldı, davacı öncü gruptaydı, davacı benden sonra işten çıkartılmış, sendikaya üye olduktan sonra baskı gördüğünü, ayrıca e-devlet istendiğini, sendikadan istifa etmesi gerektiğini, baskı gördüğünü bana anlattı, benim görgüye dayalı bilgim yok, ben işten çıkartıldım, davacı içeride çalışıyordu, sonra davacı gibi sendikaya üye olan arkadaşlarla dışarıda toplanıyorduk, halen de görüşüyoruz, çok baskı gördüğünü anlattı, işyerinde çalışan tüm işçilerin e-devletlerini yöneticiler istedi, e-devletleri alıp sendikaya üye olduklarını öğrendiklerini istifaya zorladılar, beni de istifaya zorladılar, ..., İlker Dinçer bana ve işyerinde çalışan arkadaşlara üye olanlara 'sendikadan istifa edin sizi kaybetmek istemiyoruz, sizinle devam etmek istiyoruz ' dedi, bu sözü sık sık söylüyordu, ayrıca baskı odaları kurdular, üst katta bir odada ... ... işçileri çağırıyorlardı, içeride ... ile İlker Dinçer bizim bölümün yöneticileri sendikaya üyemisiniz e-devletlerinizi getirin bakacağım diyorlardı, beni odaya çağırmadı, bana psikolojik baskı uyguladı, davacıyı baskı odasına çağırdılar mı bilmiyorum, biz dışarıda sendikaya üye arkadaşlar buluşuyoruz, onlarda bana davacı için Fatih 'e baskı yapılıyor diye söylüyorlardı ( başka bölüme görevlendirme gibi kasaplar bölümünden tirimik bölümüne geçirilmiş), yani benden sonra yapılan baskıyla ilgili bana anlattılar, dedi ve devamla ben davacıdan önce işten çıkartıldım, daha sonra davacı sendikal nedenle çıkartılmış, bizim bölümde yaklaşık 80 kişi üye olmuştu, 30-40 işçi üyelikten istifa etti, 25 işçinin işine son verildi, halen işyerinde sendika üyesi olan işçiler vardır ve baskı gördüklerini bize söylüyorlar, sendika işyerinde henüz yetki alamadı dedi ve devamla bizim içimize sendikaya üye olan bir arkadaşı sokmuşlar, adını bilmiyorum, o bizi işverene bildirmiş dedi ve devamla baskı odasına konuşulanları baskı odasına giren sendikaya üye olan arkadaşlarım söylediler, yaklaşık 80 işçi üye oldu, sayıyı tam bilmiyorum, halen işyerinde sendikalı çalışan işçilerin çıkartılmama nedeni biz 18 işçi işvereni toplu şikayet ettik, bu 18 işçi çıkartıldı, bizim savcılık şikayeti üzerine işyeri işçi çıkartmayı durdurdu dedi ve devamla işe girerken bize fazla mesai olmadığını, cumartesi pazar tatil olduğunu söylediler, bir takım belgeler imzaladık ama bu belgeler içinde fazla mesai için muvafakat belgesi olup olmadığını hatırlamıyorum, ben 2. Yıl fazla mesaiye muvafakat belgesi imzalamadım ama onlar sahte olarak hazırladılarsa bilemem, bize sahte bordrolar veriliyordu, vergi kesintisi diyorlardı, fazla mesaileri eksik ödüyorlardı dedi ve devamla bu tutanakların tarihleri 2-3 ay öncesi hazırlanıp daha sonra önümüze sunabiliyorlardı, sanki olay bugün yapılmış gibi önümüze koyuyorlardı dedi ve devamla davacı hakkında mazeretsiz işe gelip gelmediği yönünde bir bilgim yok, davacı eski bir elemandı, haber vermeden işe gelmeyeceğini sanmıyorum ancak çok iyi bildiğim şey sendikal faaliyetlerde öncü gruptaydı, işyerinde sendikal faaliyet yapmadık, dışarıda toplanıyorduk, ancak üye olduktan sonra üyeliğimiz duyulduktan sonra bizi takip eden bizim başımıza konulan şahıslar oldu dedi ve devamla işveren 2-3 ay önce tuttuğu tutanağı bize 2-3 ay sonra sunabiliyor, işveren bize tutanakları göstermiyor, davacı ile ilgili tutanakları bilemediğim için sendikaya üye olmadan önce davacı hakkında tutanak tutulup tutulmadığını bilmiyorum, davacı kendi hakkında tutanak tutulduğunu söyledi ancak ben tutanağı görmedim ...' şeklinde, davacı tanığı H.T.'... Ben davalı işyerinde yaklaşık 07/10/2013 - 23/01/2015 tarihleri arasında şarküteri paketleme bölümünde çalıştım, işten çıkartıldım, ben ... Gıda İş Sendikasına işten çıkartılmadan yaklaşık 4-5 ay önce üye oldum diye hatırlıyorum, tam tarihini hatırlamıyorum, sendikaya üye olduğum için çıkartıldım, benim de davam vardır, işyerinde sendika yoktu, yaklaşık 10 saat + 4 saat fazla zorunlu çalıştırılıyorduk, ayrıca hafta sonları cumartesi günleri 13-14 saat çalıştırılıyorduk, fazla mesaiye bırakılıyorduk, hakkımızı aramak için 2014 yılında ayını hatırlamıyorum sendikaya üye oldum, bizim paketleme bölümünde yaklaşık 160 civarında işçi çalışıyorduk, yaklaşık 80-90 kişi gruplar halinde üye olduk, ilk üye olan grupta davacı, ..., ben, Şerife Kaymak vardı, davacının sendikaya üye olduğunu biliyorum, hepimizi işten çıkarttılar, ben işten çıkartılmadan 2-3 ay önce sendikaya üye olduğumuz duyulmuş, etraftan söylemişlerdir, işverenin de kendisine göre adamı vardır, benim sendikaya üye olduğum duyulunca yanımda başka üye olan arkadaşlar... isimli arkadaşları yukarıda odaya ... ile ...bey çağırdı, onlarla konuştuktan sonra onlar sendikadan istifa ettiler, beni çağırmadılar, bana bir baskı yapılmadı ancak açığımı yakalamaya çalıştılar, giriş çıkışlarda 1 dk geç kalsam ya da erken çıksan hemen savunma istediler, işyerinde 14-15 ay çalıştım, sendikalaşmadan sonra benim de diğer arkadaşlar hakkında tutanaklar fazlalaştı, ben 5 gün raporluydum, bana tutanak yazmak istediler, ancak raporlu olduğum için yazamadılar, davacı kasaplar bölümünde çalıştı, davacı sendikaya üye olduğu için işten çıkartıldı, ben davacıdan sonra işten çıkartıldım diye biliyorum, davacı sendikal nedenle çıkartıldı diye biliyorum, dedi ve devamla işyerinde benim e-devletim istenmedi, davacının e devletini istemişler mi bilemiyorum, ancak bizim bölümde çalışan işçilerin e-devletlerini ... istedi, ben işten çıkartılmadan 15-20 gün önce toplantı yapıldı, tarihi hatırlamıyorum, ... bey toplantı da böyle böyle yollara girmişsiniz, bu yoldan dönün, bu size yarar getirmez diye toplantıda konuştu, toplantıda ben de vardım, sonra vardiye bitiminde çalışan tüm işçileri toplayıp konuştu, bizim bölümde yaklaşık 80 kişi üye olmuştu, sendikadan istifa edenler oldu, ancak sayısını bilmiyorum, sendikalı yaklaşık 30 işçinin işine son verildi, halen işyerinde sendika üyesi olan işçiler vardır ve baskı gördüklerini bize söylüyorlar, sendika işyerinde henüz yetki alamadı dedi ve devamla ben sendikaya üye olmadan öncede 1 kez tutanak yemiştim, ama haksız yere yedim dedi ve devamla kasap bölümünde kaç kişinin sendikaya üye olduğunu bilmiyorum, ancak onlarında çoğu üye olmuştu, sonra istifa edenler olup olmadığını bilmiyorum ...' şeklinde beyanda bulunmuşlardır.
Davacıya tebliğ edilen fesih bildiriminde; '....14/07/2014 tarihinde yapılmış olan belirsiz süreli hizmet akdiniz performans düşüklüğü nedeni ile ve 4857 sayılı iş Kanunu'nun 18. maddesi geçerli neden' gereğince 06/01/2015 tarihi itibariyle fesih edilmiştir... ' yazılıdır.
... Gıda İş Sendikasının 02.03.2015 tarih ve 17812 sayılı cevabi yazısı ile; davacının sendika üyesi olduğu, sendikalarının davalı işyerinde örgütlenme faaliyetlerinin devam ettiği, davalı işyeri için Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına henüz bir yetki prosedörü başlatılmadığı, fesih tarihinde davalı işyerinde çalışan işçi sayısının taraflarınca bilinmediği, fesih tarihinde davalı işyerinde çalışan sendikalı işçi sayısının 128 olduğu, davalı işyerinde sendikalı iken istifa edip, çalıştırılmaya devam eden 21 işçi olduğu, sendikalarına üye olmaları nedeniyle iş akitleri bugüne kadar feshedilen 24 sendika üyesi işçi için Gebze İş Mahkemelerinde 6356 Sayılı Kanun'un 25. maddesinin 4. ve 5. fıkraları uyarınca işe iade ve sendikal tazminat davaları açıldığı, davaların derdest olduğu, davalı işyerinde sendikalarınca bilinen işten çıkarılan işçilerin tamamının sendika üyesi olduğu, davalı işyerinde sendika üyesi olup bu üyeliği işverence bilinmeyen 107 sendika üyesi işçi olduğu bildirilmiştir.
Dosyadaki bilgi ve belgelerden ve dairemizin aynı davalı aleyhine açılan davalarda verdiği kararlar da dikkate alındığında mahkemece feshin sendikal nedenle yapıldığı anlaşıldığından sendikal tazminat talebinin kabulüne karar verilmesi gerekirken reddi hatalıdır.
F) SONUÇ:
Temyiz olunan kararın, yukarıda yazılı sebepden dolayı BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine, 03.10.2019 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.