9. Hukuk Dairesi 2019/4917 E. , 2019/14277 K.

[İctihat]

9. Hukuk Dairesi 2019/4917 E. , 2019/14277 K.


'İçtihat Metni'


MAHKEMESİ :İŞ MAHKEMESİ

Davacı vekili, müvekkilinin sözleşmesinin geçerli neden olmaksızın feshedildiğini ileri sürerek, feshin geçersizliğinin tespiti ile işe iadesine karar verilmesini talep ettiği davada, ...İş Mahkemesi’nce verilen davanın kabulüne dair 2007/266 E.-2007/556 K. sayılı kararın temyizi üzerine Yargıtay 9. Hukuk Dairesi’nin 2007/39408 E.-2008/21302 K. sayılı ilamı ile İlk Derece Mahkemesi kararının bozularak ortadan kaldırılmasına ve davanın reddine karar verildiği, bunun üzerine Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne başvuru yapıldığını ve bu başvuru sonucunda müvekkilinin adil yargılanma hakkının ihlal edildiğinin tespit edildiğini ileri sürerek yeniden yargılamanın iadesini talep etmiştir.
Dava dosyası için Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin davacı .../Türkiye (Başuvuru no: 12305/09) kararında, davalının temyiz dilekçesinin başvurana tebliğ edilmemesi nedeniyle Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin 6. maddesinin 1. fıkrasının ihlal edildiğine karar verildiği anlaşılmakla davacı vekilinin yargılamanın iadesi talebinin kabulü ile Dairemizin ihlale konu 21.7.2008 tarihli ve 2007/39408 E.-2008/21302 K. sayılı BOZMA İLAMININ ORTADAN KALDIRILARAK, yeniden yapılan yargılama ile hükmün aşağıdaki şekilde bozulmasına ve yeniden hüküm kurulmasına karar vermek gerekmiştir.

YARGITAY KARARI

A) Davacı İsteminin Özeti:
Davacı vekili, müvekkilinin askerlik görevini yapmak üzere işyerinden ayrıldığını, ancak sağlık durumu elverişli olmadığı için terhis edildiğini, süresinde işverene dilekçe ile başvurup işe başlatılmasını talep ettiği halde başlatılmadığını iddia ederek feshin geçersizliğinin tespiti ile işe iadesine karar verilmesini talep etmiştir.
B) Davalı Cevabının Özeti:
Davalı vekili, davacının iş sözleşmesinin 19.03.2007 tarihinde askerlik nedeniyle sona erdiğini, haklarının da ödendiğini savunarak davanın reddini talep etmiştir.
C) Yargılama Safhasının ve Yerel Mahkeme Kararının Özeti:
İlk Derece Mahkemesi’nin 12.09.2007 tarihli kararı ile; yürürlükteki Toplu İş Sözleşmesinin 19. maddesi gereği, davacının iş sözleşmesinin askıda olduğunun kabulünün hakkaniyete uygun olduğu, işverence işe başlatılmamasının askıdaki sözleşmenin işveren tarafından feshi anlamına geleceği değerlendirilerek feshin haklı veya geçerli bir sebebe dayandığının ispatlanamadığı gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararı davalı temyiz etmiştir.
Dairemizin 21.7.2008 tarihli ve 2007/39408 E.-2008/21302 K. sayılı kararı ile; İlk Derece Mahkemesi kararının bozularak ortadan kaldırılmasına ve davanın reddine kesin olarak karar verilmiştir.
Bunun üzerine davacı vekilinin Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne yaptığı başvuru sonucunda davalının temyiz dilekçesinin başvurana tebliğ edilmemesi nedeniyle Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin 6. maddesinin 1. fıkrasının ihlal edildiğine karar verilmiştir.
Davacı vekili, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin davacı .../Türkiye kararına (Başuvuru no: 12305/09) dayanarak İlk Derece Mahkemesi’nden yargılamanın iadesini talep etmiştir.
İlk Derece Mahkemesi’nin 14.03.2019 tarihli ve 2018/111 E.-2019/184 K. sayılı kararı ile de ''AİHM tarafından verilen ihlal kararına sebep olayın, İlk Derece Mahkemesince verilen karardan sonra yapılan temyiz işleminin özellikle temyiz dilekçesinin davacıya tebliğ edilmemesi üzerine adil yargılanma hakkının ihlal edildiği şeklinde olduğu, HMK 378. maddesince yargılamanın iadesi davası, kararı veren mahkemeye açılır ve o mahkeme tarafından incelenip karara bağlanacağının kural olarak kabul edildiği, somut olayda İlk Derece Mahkemesi tarafından işe iade talebi kabul edilmiş ancak temyiz üzerine Yüksek Yargıtay tarafından 4857 sayılı İş Yasasının 20/3 maddesi uyarınca İlk Derece Mahkemesi kararı ortadan kaldırılarak davanın esası hakkında kesin olarak karar verildiğinden, yani diğer yargılamalardan farklı olarak esas hakkında kesin hükmü Yargıtay tesis ettiğinden ve ihlale dayanak olan temyiz dilekçesinin tebliğ edilmemesi işleminin AİHM sürecinde davacı tarafça biliniyor olması da dikkate alınarak İlk Derece Mahkemesince ihlal kararına ilişkin işlem yapacak usulü bir durumun bulunmaması ve esasa ilişkin kararı Yüksek Yargıtay 9. H.D.’nce verilmiş olması nedeniyle yargılamanın iadesi davasına da Yüksek Yargıtay 9. H.D.'nin bakmasının gerektiğinin düşünüldüğü, İlk Derece Mahkemesince Yüksek Mahkemenin kararının, yargılamanın iadesi kararı ile değiştirilme ihtimali olması da yargılama usulü açısından kabul görmeyeceği'' gerekçesiyle karar verilmesine yer olmadığına ve dosyanın karar verilmek üzere Yargıtay 9. Hukuk Dairesine gönderilmesine karar verilmiştir.
D) Temyiz:
Kararı davacı vekili temyiz etmiştir.
E) Gerekçe:
1-Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin .../Türkiye kararında davalının temyiz dilekçesinin başvurana tebliğ edilmemesi nedeniyle ihlal kararı verildiğinden, bu karar üzerine İlk Derece Mahkemesince verilen karardaki, “temyiz dilekçesinin tebliğ edilmemesi işleminin AİHM sürecinde davacı tarafça biliniyor olması da dikkate alınarak ilk derece mahkemesince ihlal kararına ilişkin işlem yapacak usulü bir durumun bulunmaması” yönündeki gerekçe yerinde değil ise de, davacı vekili tarafından 14.03.2019 tarihli celsede temyiz dilekçesinin bilindiği ve tebliğ işlemine gerek bulunmadığının beyan edildiğinin gözetilmesi karşısında salt bu nedenle ihlal kararının dayanağı olan usulî eksikliğin giderilmesi için yapılacak bir işlemin bulunmadığı anlaşılmıştır.
2-Dosya arasındaki bilgi ve belgelere göre, davacının iş sözleşmesi 19.03.2007 tarihinde askerlik nedeniyle son bulmuş, 30.03.2007 tarihinde de kıdem tazminatı ödenmiştir. 18.04.2007 tarihinde ise, askerliğe elverişli olmadığı anlaşılan davacı sağlık nedenleriyle terhis edilmiş, 20.04.2007 tarihinde işe başlatılması isteğiyle işverene başvuran davacının talebi işverence kabul edilmemiştir.
Toplu İş Sözleşmesinin “Askere Giden İşçilerin Yeniden İşe Alınması” başlıklı 19. maddesinde ise, “Muvazzaf askerlik ödevi dışında manevra veya herhangi bir nedenle silah altına alınan yada herhangi bir yasadan doğan çalışma ödevi yüzünden işinden ayrılan işçinin hizmet akdi, işinden ayrıldığı günden itibaren askıda kalır.' kuralına yer verilmiştir.
Somut uyuşmazlıkta ise muvazzaf askerlik ödevi dışında askıda sayılan hallerden biri nedeniyle davacının işinden ayrılmadığı sabittir. Fesih 19.03.2007 tarihinde gerçekleşmiştir. Bu nedenle işverenin davacının terhisten sonra yeniden işe başlatılması talebini reddetmesi, işverenin feshi anlamına gelmez. Toplu iş sözleşmesinin 19. maddesinin olayda uygulanma olanağı bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle davacının işe iade talebinin reddi gerekirken kabulüne karar verilmesi hatalıdır.
4857 sayılı İş Yasasının 20/3 maddesi uyarınca Dairemizce aşağıdaki şekilde karar verilmiştir.
HÜKÜM: Yukarda açıklanan gerekçe ile;
1.Mahkemenin kararının BOZULARAK ORTADAN KALDIRILMASINA,
2. Davanın REDDİNE,
3. Harç peşin alındığından yeniden alınmasına yer olmadığına,
4. Davacının yaptığı yargılama giderinin üzerinde bırakılmasına, davalının yaptığı yargılama giderinin davacıdan tahsili ile davalıya ödenmesine,
5. AİHM’nin ihlal kararı gereğince davacı vekilinin talebine binaen yeniden yapılan yargılamada aleyhe hüküm kurulamayacağı da gözetilerek Dairemizin ilk bozma kararında yürürlükte bulunan tarifeye göre belirlenen 500,00 TL ücreti vekâletin davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
6. Peşin alınan temyiz harcının isteği halinde davalıya iadesine,
Kesin olarak 26.06.2019 tarihinde oybirliği ile karar verildi.