9. Hukuk Dairesi 2017/13178 E. , 2019/22829 K.

[İctihat]

9. Hukuk Dairesi 2017/13178 E. , 2019/22829 K.


'İçtihat Metni'


MAHKEMESİ :İŞ MAHKEMESİ

Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen kararın, temyizen incelenmesi taraflar vekillerince istenilmekle, temyiz taleplerinin süresinde olduğu anlaşıldı. Dava dosyası için Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:

YARGITAY KARARI

A) Davacı İsteminin Özeti:
Davacı vekili; müvekkilinin davalı bankada 25.06.1987 tarihinde güvenlik görevlisi olarak çalışmaya başladığını, 31.07.2014 tarihinde işten ayrıldığını, son ücretinin aylık net 1.550,00 TL olduğunu, haftanın 6 günü 09.00-17.00 saatleri arasında çalıştığını, yapmış olduğu fazla mesai çalışmaları ile ulusal bayram genel tatil ücreti çalışmaları karşılıklarının bir kısmının ödenmediğini, yıllık izin ücreti alacağı bulunduğunu ileri sürerek fazlaya ait hakları saklı kalmak kaydıyla 2.000,00 TL risk tazminatı, 3.000,00 TL fazla mesai ücreti, 500,00 TL ulusal bayram genel tatil ücreti, 20.000,00 TL manevi tazminat, 1.000,00 TL yıllık izin ücreti olmak üzere toplam 26.500,00 TL alacağın davalıdan tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
B) Davalı Cevabının Özeti:
Davalı vekili , davacının emeklilik nedeniyle işten ayrıldığını, davacının görevi gereği işinin riskli olduğunu zaten bildiğini, bu nedenle risk tazminatı talep etmesinin mümkün olmadığını, taleplerinin haksız ve yersiz olduğunu savunarak davanın reddini talep etmiştir.
C) Yerel Mahkeme Kararının Özeti:
Mahkemece toplanan deliller ve bilirkişi raporuna dayanılarak davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
D) Temyiz:
Kararı taraflar vekillerince temyiz etmiştir.
E) Gerekçe:
1-Dosyadaki yazılara toplanan delillerle kararın dayandığı kanuni gerektirici sebeplere göre, davalının tüm, davacının aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan temyiz itirazları yerinde değildir.
2- Mahkeme kararları gerekçeli olmak zorundadır.
Anayasa’nın 138 ve 141. maddeleri uyarınca Hakimler, Anayasaya, kanuna ve hukuka uygun olarak vicdanı kanaatlerine göre hüküm verirler ve bütün mahkemelerin her türlü kararları gerekçeli olarak yazılır. Bu gerekçede hukuki esaslara ve kurallara dayanmalı, nedenleri açıklanmalıdır.

Diğer taraftan 01.10.2011 tarihinde yürürlüğe giren 6100 Sayılı HMK.’un 27. Maddesinde hukuki dinlenilme hakkı kurala bağlanmıştır. Hukukî dinlenilme hakkı, Anayasanın 36 ncı maddesinde ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinin 6 ncı maddesinde düzenlenen adil yargılanma hakkının en önemli unsurudur. Hukuki Dinlenilme Hakkı” gereğince davanın tarafları, müdahiller ve yargılamanın diğer ilgilileri, kendi hakları ile bağlantılı olarak hukuki dinlenilme hakkına sahip olup, bu hakkın yargılama ile ilgili olarak bilgi sahibi olunmasını, açıklama ve ispat hakkını, mahkemenin, açıklamaları dikkate alarak değerlendirmesini ve kararların somut ve açık olarak gerekçelendirilmesini içermektedir. Mahkemeler, kararlarını somut ve açık bir şekilde gerekçelendirmek zorundadırlar. Eksik, şeklî ve görünüşte gerekçe yazılması adil yargılanma hakkının (hukukî dinlenilme hakkının), ihlâlidir.
HMK.’un 297. maddesinde de, verilecek hükümde tarafların iddia ve savunmalarının özetinin, anlaştıkları ve anlaşamadıkları hususların, çekişmeli vakıalar hakkında toplanan delillerin, delillerin tartışılması ve değerlendirilmesinin, sabit görülen vakıalarla bunlardan çıkarılan sonuç ve hukuki sebeplerin yer alması gerektiği açıkça vurgulanmıştır. Kararın gerekçesinde maddi olay saptanmalı, hukuki niteliği ve uygulanacak hukuki kurallar belirlenmeli, bu konuda gerekli inceleme ve delillerden sözedilmeli, hukuk kuralları somut olaya uygulanmalı ve sonunda hüküm kurulmalıdır. Maddi olgularla hüküm fıkrası arasındaki hukuki bağlantı da ancak bu şekilde kurulabilecek, ayrıca yasal unsurları taşıyan bu gerekçe sayesinde, kararların doğruluğunun denetlenebilmesi mümkün olacaktır.
Somut uyuşmazlıkta davacı vekili diğer taleplerinin yanısıra manevi tazminat talebinde de bulunmuştur. Mahkemece manevi tazminat talebinin gerekçesi açıklanmadan reddi hatalıdır.
3- Davacı fazla mesai talep etmiş, mahkemece bilirkişi raporundaki mütaalaya dayanılarak fazla mesai talebi reddedilmiş ise de bilirkişinin 2009 yılı Temmuz ayından öncesi için değerlendirme yapmayarak, ücret tespit edilemediğinden hesaplama yapılamadığına ilişkin mütalaası yerinde değildir. Bilirkişinin 2009 Temmuzdan sonrası değerlendirmesi yerindedir.
2009 Temmuz öncesi için yapılması gereken ise; öncelikle ücret bordrosu sunma yükümlülüğü işverene ait olup, şu yada bu sebeple sunulmadığı takdirde, yapılacak olan son ücretin asgari ücrete oranlanması ile bulunacak katsayının dönem asgari ücretine uygulanmasıdır. Bu yöntemle geçmiş dönem ücretleri bulunabilir.
Rapor düzenleyen bilirkişi bu yöntemi düşünmemiş, rapordan sonra 2009 Temmuz öncesi maaş bordroları sunulduğu halde mahkemece bordrolar ve rapor değerlendirilip ek rapor yoluna gidilmemiştir.
2009 Temmuz öncesi fazla mesai açısından yapılacak iş, sunulan bordrolar değerlendirilerek sonuca gitmektir.
4- Davacı Risk Tazminatının ödenmediği iddiasıyla talepte bulunmuş bilirkişi raporunda bu talep davalıya ait ücretlendirme sistemi başlıklı internet kayıtları dikkate alınarak değerlendirilmiş ve hesaplanmıştır.
Ücret dışı bir ödemenin yapılıp yapılmadığını tespitte en önemli etken, somut olayda risk tazminatına ilişkin olarak iş sözleşmesi, personel yönetmeliği gibi belgelerin varlığı ya da işverenin fiili ödemesi halidir.
Bilirkişi raporunda belirtildiği üzere ücretlendirme sistemi başlıklı belge değerlendirilmemiştir.
Mahkemece yapılacak iş bu belge konusunda taraflardan açıklama alıp rapordaki hesaplama değerlendirilerek sonuca varmaktır.
Risk tazminatı talebinin yazılı gerekçe ile reddi hatalıdır.
F) Sonuç:
Temyiz olunan kararın, yukarıda yazılı nedenlerden dolayı BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine 19.12.2019 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.