9. Hukuk Dairesi 2019/5235 E. , 2019/15133 K.

[İctihat]

9. Hukuk Dairesi 2019/5235 E. , 2019/15133 K.


'İçtihat Metni'

MAHKEMESİ : İSTANBUL BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ 24. HUKUK DAİRESİ

DAVA : Davacı, feshin geçersizliğine, işe iadesine ve yasal sonuçlarına hükmedilmesine karar verilmesini istemiştir.
Yerel mahkemece, davanın reddine karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesinin red kararına karşı davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 24. Hukuk Dairesi;
Davacı vekilinin istinaf başvurusunun kısmen kabulüne, HMK’nın 353/1-b-2.maddesine göre mahkeme kararının ortadan kaldırılması ile davanın esası hakkında yeniden karar verilmesine, feshin geçersizliğine ve davacının davalı ... Harfiyat Nakl. İnş. Tur. San. ve Tic Ltd. Şti‘deki işe iadesine, karar vermiştir.
İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 24. Hukuk Dairesi'nin kararı süresi içinde davalılar vekillerince temyiz edilmiş olmakla, dava dosyası için Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:
YARGITAY KARARI
A) Davacı İsteminin Özeti:
Davacı vekili, müvekkilinin gerçekte davalı Bakanlığın personeli gibi çalıştığını, davalılar arasındaki hukuki ilişkinin muvazaalı olduğunu, müvekkilinin iş akdinin feshin son çare olması ilkesine uyulmadan feshedildiğini iddia ederek, feshin geçersizliğinin tespitini, müvekkilin işe iadesini ve yasal sonuçlarına hükmedilmesini istemiştir.
B) Davalı Cevabının Özeti:
Davalı ... Belediyesi Başkanlığı vekili, müvekkilinin ihale makamı olmadığını, işveren sıfatı bulunmadığını, talepleri kabul etmediklerini savunarak, davanın reddini istemiştir.
Davalı T.C. ... vekili, davacının ... Nakliyat İnşaat Tur. San. Ve Tic.. Ltd. Şti. isçisi olarak görüldüğü 4857 sayılı yasanın 2.maddesi ve Türk Borçlar Kanunu´nun 19. Maddesi kapsamında muvazaalı iş ilişkisi bulunduğu, baştan itibaren ... çalışanı olduğu iddiası ile davalı Bakanlık ve diğer davalılar ... ile... aleyhine açılan ve İstanbul 18 İş Mahkemesi´nde görülerek İstanbul 18 İş Mahkemesi’nin 28/14/2014 tarih, 2013/559 Esas, 2014/758 Karar sayılı kararının Yargıtay incelemesinden de geçerek kesinleşen red kararı ve Yargıtay onamasından geçerek kesinleşen İstanbul 18. İş Mahkemesi’nin 2013/552-563 esas sayılı grup dosyalarından çıkan kararlar ile, yine kesinleşen İstanbul 16.İş Mahkemesinin 2013/192 Esas, 2013/388 Karar ve İstanbul 4. İş Mahkemesi’nin 2010/165 Esas, 2010/536 Karar sayılı kararlarıyla da tespit edildiği üzere bulunduğundan bahisle kesin hüküm bulunduğundan bahisle kesin hüküm yönünden davanın reddini istemiştir.
Davalı ... Haf....İnş.Tur.San.Tic.Ltd.Şti vekili, ... İnşaat A.Ş., Güriş İnşaat A.Ş., ... İnşaat A.Ş. ve Başyazıcıoğlu İnşaat Ltd Şti, oluşturdukları ... Ortaklığı (...) ile, ... tarafından 1998 yılında ihalesi yapılan ... Metrosu Unkapanı-Taksim ve Yenikapı-Unkapanı Arası Metro İnşaatları İşi'nin Yüklenicisi olduğunu, Yenikapı-Unkapanı hattı kapsamındaki Yenikapı İstasyonu'nun inşai faaliyeti sırasında arkeolojik buluntu çıkması üzerine, 2001 yılında, İstanbul Arkeoloji Müzeleri Müdürlüğü tarafından, birkaç ay süreceği öngörüsüyle -ve 14 yıl süren- arkeolojik kazı çalışmaları başlatıldığını; Arkeolojik kazıların giderlerinin finansmanı, kazı yetki ve görevlerinin sürdürülmesi konusundaki esasların saptanması için, İstanbul 1 Numaralı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu'nun kararları doğrultusunda, ... (...) ile ... ... ... Müdürlüğü arasında bir protokol düzenlendiğini ve bu protokole göre Arkeolojik kazının yetki ve yönetiminin ... Müdürlüğü'ne ait olduğunu, giderlerinin ...'na ait olduğunu, kazıda çalıştırılacak işçilerin ... Başkanlığı'nı temsilen ... Ortaklığı tarafından sağlanacağını ancak çalıştırılacak serbest arkeologların ... Müdürlüğü'ne karşı sorumlu olacağını, Serbest arkeologlar ve işçilerle ilgili sigorta, vergi ve her türlü kanuni hak ve vecibelerin ... temsilen ... tarafından yerine getirileceğini, kazı sırasında çalışmaları beğenilmeyen işçilerin işine Müze Müdürlüğü'nün talebi ile Belediyece son verileceğini, kazı çalışmalarına başlama ve bitiş tarihi ile günlük mesai saatlerin Müze Müdürlüğü tarafından belirleneceğini, kazı ile ilgili tek yetkili kurum olan İstanbul Arkeoloji Müzeleri Müdürlüğü'nün İBB'ne yazdığı yazı ve ekindeki Rapor ile işten çıkarılmasının istendiği arkeolog listesi doğrultusunda İBB nin davalı ...'na aynı şekilde talimat verdiğini, ...´nun da aynı talimat doğrultusunda davalı ...'den Müzeler Müdürlüğü'nün listesindeki arkeologların işten çıkış işlemlerinin yapılmasını istediğini savunarak, davanın reddini istemiştir.
C) İlk Derece Mahkemesi Kararının Özeti:
Mahkemece, toplanan delillere dayanılarak, davalının feshinin geçerli bir nedene dayanması, yazılı olması gerekmesine karşın davalı tarafça iş akdinin feshine ilişkin davacıya tebliğ edilen yazılı fesih bildiriminin dosyada bulunmadığı tespit edilmekle, feshin 4857 sayılı yasada aranan şartlara uygun olmadığı, davacının muvazaa olgusunu ispatlayamadığından Yargıtay kararları uyarınca davalının davacının işvereni olmadığının anlaşıldığı ve davalı ... olduğundan hareketle husumet iddiasını haklı gösterir nitelik ve yeterlikte delil ve emare tespit olunamadığı gerekçesiyle, davanın reddine karar verilmiştir.
Ç) İstinaf Başvurusu:
İlk derece mahkemesinin kararına karşı, yasal süre içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
D) Bölge Adliye Mahkemesi Kararının Özeti:
Bölge Adliye Mahkemesince, İş K.’nın 2.maddesi, 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanununun 10. ve 35.maddeleri ile davalı Bakanlık ile Belediye arasındaki protokol hükümleri birlikte değerlendirildiğinde davalı Bakanlığa bağlı İstanbul Arkeoloji Müzeleri Müdürlüğünün 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu kapsamında yaptırılan işte asıl işveren olduğu, Belediye Başkanlığının alt işveren olarak bu işi diğer davalı alt işveren şirkete yaptırdığı gerekçesiyle, davacının alt işveren şirketteki işe iadesinin gerektiği, işe başlatmama halinde davacının mali haklarından tüm davalıların birlikte sorumlu olduklarının tespitine karar verilmiştir.
E) Temyiz Başvurusu:
Bölge Adliye Mahkemesinin kararını yasal süresi içinde davalılar vekilleri temyiz etmiştir.
F) Gerekçe:
Dosya içeriğine göre; öncelikle, 4857 sayılı Yasanın 19. maddesi uyarınca iş akdinin feshinde fesih bildiriminin yazılı olarak yapılması, fesih sebebinin açık ve kesin bir biçimde belirtilmesi şartlarına işverenlerce uyulmadığından Bölge Adliye Mahkemesince feshin geçersiz olduğuna karar verilmesi yerindedir.
Ancak, somut uyuşmazlıkta, tüm masrafları davalı ... Belediyesi tarafından karşılanmak üzere İstanbul ilinde yapılan metro kazı çalışmaları sırasında ortaya çıkan tarihi eserlerle ilgili yapılacak işlemlere dair davalı ... ile İstanbul Arkeoloji Müzeleri Müdürlüğü arasında protokol yapıldığı, davalı ... Belediyesi ile davalı T.C. ...'na bağlı Müze Müdürlüğü arasında imzalanan protokol gereğince tarihi eserlerin zarar görmeden taşınmasının hedeflendiği, protokole göre yapılan işin alt işveren olan davalı ... Haf. Nak. İnş. Tur. San. Tic. Ltd. Şti.’ye verilmesi işinde davalı ...’nın asıl işveren olduğu, davalı T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın işveren sıfatının bulunmadığı anlaşılmıştır. Buna göre, Bölge Adliye Mahkemesince davalı T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın asıl işveren olduğu kabul edilerek mali haklarından diğer davalılar ile birlikte sorumlu tutulması hatalıdır.
Kaldı ki, davalılar arasında muvazaa ilişki bulunduğu ve baştan beri davalı T.C. ... işçisi olduğunun tespitine ilişkin davacının davalılara karşı açtığı davanın reddine ilişkin karar Dairemizin 2016/8844 Esas ve 2016/6732 Karar sayılı ilamı ile onanmıştır.
Sonuç itibariyle, davalı T.C. ...'nın temyizi yerinde olup davalı Bakanlık yönünden davanın husumet yokluğundan reddine karar verilmesi gerekirken, mali haklarından diğer davalılar ile birlikte sorumlu tutulması hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
4857 sayılı İş Kanunu'nun 20/3 maddesi ve 6100 sayılı HMK’nun 373/2 maddeleri uyarınca Dairemizce aşağıdaki şekilde karar verilmiştir.
HÜKÜM: Yukarıda açıklanan gerekçeler ile;
1-Bölge Adliye Mahkemesi ile İlk Derece Mahkemesinin kararlarının BOZULARAK ORTADAN KALDIRILMASINA,
2-Davalı T.C. ... aleyhine açılan davanın husumet yokluğu nedeniyle REDDİNE,
3-Feshin GEÇERSİZLİĞİNE ve davacının davalı ... Harfiyat Nakl. İnş. Tur. San. ve Tic Ltd. Şti. nezdindeki İŞE İADESİNE,
4-Davacının yasal süre içinde başvurusuna rağmen süresi içinde işe başlatılmaması halinde ödenmesi gereken tazminattan davalılar T.C. İstanbul Büyükşehir Belediyesi ve ... Harfiyat Nakl. İnş. Tur. San. ve Tic Ltd. Şti’nin müştereken ve müteselsilen sorumlu olmaları kaydıyla miktarının davacının kıdemi, fesih nedeni dikkate alınarak takdiren davacının 5 aylık brüt ücreti tutarında BELİRLENMESİNE,
5-Davacı işçinin işe iadesi için davalı alt işverene süresi içinde müracaatı halinde hak kazanılacak olan ve kararın kesinleşmesine kadar en çok 4 aya kadar ücret ve diğer haklarının davalılar T.C. İstanbul Büyükşehir Belediyesi ve ... Harfiyat Nakl. İnş. Tur. San. ve Tic Ltd. Şti’den müştereken ve müteselsilen tahsilinin GEREKTİĞİNE,
6-Harçlar Kanunu gereğince alınması gerekli 44,40 TL karar harcından peşin alınan 27,70 TL harcın mahsubu ile kalan 16,70 TL harcın davalılar T.C. İstanbul Büyükşehir Belediyesi ve ... Harfiyat Nakl. İnş. Tur. San. ve Tic Ltd. Şti’den müştereken ve müteselsilen tahsili ile Hazineye irat kaydına,
7-Davacı tarafından yapılan 189,50 TL yargılama giderinin davalılar T.C. İstanbul Büyükşehir Belediyesi ve ... Harfiyat Nakl. İnş. Tur. San. ve Tic Ltd. Şti’den müştereken ve müteselsilen tahsili ile davacıya verilmesine, davalıların yaptığı yargılama giderinin üzerlerinde bırakılmasına,
8-Davacı vekille temsil edildiğinden, karar tarihinde yürürlükte olan tarifeye göre 2.725,00 TL vekâlet ücretinin davalılar T.C. İstanbul Büyükşehir Belediyesi ve ... Harfiyat Nakl. İnş. Tur. San. ve Tic Ltd. Şti’den müştereken ve müteselsilen tahsili ile davacıya verilmesine,
9-Hakkındaki davanın husumet yokluğu nedeniyle reddine karar verildiğinden 2.725,00 TL vekâlet ücretinin davacıdan alınarak davalı T.C. ...'na verilmesine,
10-Taraflarca yatırılan gider avansının varsa kullanılmayan kısmının karar kesinleştiğinde ve isteği halinde ilgilisine iadesine,
11-Peşin alınan temyiz harcının isteği halinde davalıya iadesine, dava dosyasının İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin ilgili Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
Kesin olarak 08/07/2019 tarihinde oybirliği ile karar verildi.