9. Hukuk Dairesi 2016/5678 E. , 2019/14612 K.

[İctihat]

9. Hukuk Dairesi 2016/5678 E. , 2019/14612 K.


'İçtihat Metni'

MAHKEMESİ :İŞ MAHKEMESİ

Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen kararın, temyizen incelenmesi davalılar vekillerince istenilmekle, temyiz taleplerinin süresinde olduğu anlaşıldı. Dava dosyası için Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:
YARGITAY KARARI
A) Davacı İsteminin Özeti:
Davacı vekili; davacının ... Yapı Mühendislik Ticaret Limited Şirketi'nde taşeron olarak iş aldığı davalı şirketlerden asıl işveren olan ... Döküm ve Madeni Aksam Sanayi Turizm Anonim Şirketi'nin Grenist isimli inşaat projesinde kalıpçı olarak 31.07.2012 tarihinde çalışmaya başladığını, inşaatın tamamlandığı ve kendilerine ihtiyaç kalmadığının belirtilerek ... Yapı Mühendislik Ticaret Limited Şirketi tarafından işine son verildiğini, davacının en son 2700 TL ücret aldığını, haftanın 7 günü 08.00-17.00 saatleri arası çalıştığını, 1 saat yemek molası olduğunu, fazla mesailerin ödenmediğini, resmi tatillerde çalıştığını ve ödenmediğini, yıllık izinlerini kullanmadığını ve karşılığının ödenmediğini, 31.07.2012-08.06.2014 tarihleri arasında çalıştığını kıdem ve ihbar tazminatının, fazla mesai, Ulusal Bayram ve Genel Tatil günü ücretlerinin ödenmediğini ve talep ettiğini ileri sürerek; davanın kabulüne karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
B) Davalı ... Yapı Mühendislik Ticaret Limited Şirketi Vekilinin Cevabının Özeti:
Davalı vekili; davacının talep ettiği hak ve alacakların zamanaşımına uğradığını, davacının müvekkiline ait işyerinde 31.07.2012-31.05.2014 tarihleri arasında çalıştığını, davacının işin inşaat işi olması sebebi ile iş varken gelip çalıştığını ve daha sonra istifa ettiğini, bu sebeple kıdem ve ihbar tazminatına hak kazanamayacağını, çalışanların tüm haklarının bankadan ödendiğini, davacının fazla mesai alacağı olmadığını, hafta tatillerinin kullandırıldığını, davacının iddia ettiği ücretin gerçek olmadığını savunarak; davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
C) Davalı ... Döküm ve Madeni Aksam Sanayi Turizm Anonim Şirketi Veklinin Cevabının Özeti:
Davalı vekili; kendileri ile diğer davalı arasında 10.06.2012 tarihinde inşaat sözleşmesi imzalandığını, müteahhit firmanın diğer davalı olduğunu, kendilerinin ise iş sahibi olduğunu, yapılacak işin anahtar teslimi ile diğer davalı firmaya verildiğini, davacının diğer davalı işçisi olduğunu, kendileri ile davacı arasında hizmet akdi olmadığı gibi diğer davalı ile de asıl işveren alt işveren ilişkisi olmadığını savunarak ; davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
C) Yerel Mahkeme Kararının Özeti:
Mahkemece, davacının iş akdinin haklı neden olmaksızın işveren tarafından sonlandırıldığını bu nedenle kıdem ve ihbar tazminatına hükmedildiğini, yıllık izinlerin kullandırıldığına dair davalı tarafından delil ibraz edilmediğinden yıllık izin alacağına hükmedildiği, davacının fazla mesai yaptığı , ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalıştığı karşılıklarının ödendiğinin işverence kanıtlanamadığını, 1/3 hakkaniyet indirimi yapılmak suretiyle fazla mesai ve Ulusal Bayram ve Genel tatil ücretine hükmedildiği, davalı şirketler arasında alt işveren-asıl işveren ilişkisinin olduğunu bu nedenle davalıların müştereken ve müteselsil sorumlu olduklarına karar verilmiştir.
D) Temyiz:
Karar süresinde davalılar vekilleri tarafından temyiz edilmiştir.
E) Gerekçe:
1- Dosyadaki yazılara, delillerin taktirinde bir isabetsizlik bulunmamasına göre davalı ... Yapı Mühendislik Ticaret Limited Şirketi’nin tüm, davalı ... Döküm ve Madeni Aksam Sanayi Turizm Anonim Şirketi'nin aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2- Somut uyuşmazlık, davacının işçilik alacaklarına hak kazanıp kazanmadığı ve davalılar arasında asıl işveren-alt işveren ilişkisinin olup olmadığı noktasında toplanmaktadır.
4857 sayılı İş Kanunu'nun 2’nci maddesinin altıncı fıkrası uyarınca, “Bir işverenden, işyerinde yürüttüğü mal veya hizmet üretimine ilişkin yardımcı işlerinde veya asıl işin bir bölümünde işletmenin ve işin gereği ile teknolojik nedenlerle uzmanlık gerektiren işlerde iş alan ve bu iş için görevlendirdiği işçilerini sadece bu işyerinde aldığı işte çalıştıran diğer işveren ile iş aldığı işveren arasında kurulan ilişkiye asıl işveren-alt işveren ilişkisi denir. Bu ilişkide asıl işveren, alt işverenin işçilerine karşı o işyeri ile ilgili olarak bu Kanundan, iş sözleşmesinden veya alt işverenin taraf olduğu toplu iş sözleşmesinden doğan yükümlülüklerinden alt işveren ile birlikte sorumludur.”
Alt İşverenlik Yönetmeliği’nin 4’üncü maddesinde ise asıl-alt işveren ilişkisinin kurulma şartları sıralanmıştır. Buna göre; “ (1) Asıl işveren alt işveren ilişkisinin kurulabilmesi için;
a) Asıl işverenin işyerinde mal veya hizmet üretimi işlerinde çalışan kendi işçileri de bulunmalıdır.
b) Alt işverene verilen iş, işyerinde mal veya hizmet üretiminin yardımcı işlerinden olmalıdır. Asıl işin bölünerek alt işverene verilmesi durumunda ise, verilen iş işletmenin ve işin gereği ile teknolojik nedenlerle uzmanlık gerektiren bir iş olmalıdır.
c) Alt işveren, üstlendiği iş için görevlendirdiği işçilerini sadece o işyerinde aldığı işte çalıştırmalıdır.
ç) Alt işverene verilen iş, işyerinde yürütülen mal veya hizmet üretimine ilişkin bir iş olmalı, asıl işe bağımlı ve asıl iş sürdüğü müddetçe devam eden bir iş olmalıdır.
d) Alt işveren, daha önce o işyerinde çalıştırılan bir kimse olmamalıdır. Ancak daha önce o işyerinde çalıştırılan işçinin bilahare tüzel kişi şirketin ya da adi ortaklığın hissedarı olması, alt işveren ilişkisi kurmasına engel teşkil etmez.’
Alt işverene verilen iş, işyerinde mal veya hizmet üretiminin yardımcı işlerinden olmalıdır. Asıl işin bölünerek alt işverene verilmesi durumunda ise, verilen iş işletmenin ve işin gereği ile teknolojik nedenlerle uzmanlık gerektiren bir iş olmalıdır.
Asıl-alt işveren ilişkisinin gerçekleşmesi için, asıl işverenin mal veya hizmet üretimine ilişkin yardımcı işi ya da işletmenin ve işin gereği ile teknolojik nedenlerle asıl işin bir bölümünü alt işverene vermesi gerekir. Verilen iş, mal veya hizmet üretimine ilişkin olmayan bir iş ise, bu tür bir ilişki doğmaz.
Dosyadaki bilgi ve belgelerden ve özellikle davalı ... Döküm ve Madeni Aksam Sanayi Turizm Anonim Şirketi'nin kuruluşuna ilişkin Ticaret Sicil Gazetesinde iştigal sahasının madeni döküm ve madeni eşya üretimi ile ilgili olduğu inşaat işi ile uğraşmadığı, kendi işyeri ile ilgili inşaat işini 10.06.2012 tanzim tarihli sözleşme ile diğer davalı şirkete verdiği anlaşılmaktadır. Davalı ... Döküm ve Madeni Aksam Sanayi Turizm Anonim Şirketi ile diğer davalı şirket arasındaki hukuki ilişkinin ihaleye bağlı olarak yapılan istisna akdi olup davalı ... Döküm ve Madeni Aksam Sanayi Turizm Anonim Şirketi'nin asıl işveren konumunda olmayıp, davalı ... Yapı Mühendislik Ticaret Limited Şirketi’nin çalışanı olan davacının hak ve alacaklarından sorumlu olmadığı anlaşılmaktadır. Davalı ... Döküm ve Madeni Aksam Sanayi Turizm Anonim Şirketi'nin diğer davalı ile birlikte davacıya ait işçilik alacaklarından müştereken ve müteselsilen sorumlu olduğuna ilişkin verilen karar hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
F)SONUÇ:
Temyiz olunan kararın açıklanan sebepten dolayı BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgililere iadesine, 01/07/2019 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.